Day3
ఇది మీకు ఉపయుక్తమైన సంస్కృతం పదకోశం (Sanskrit Vocabulary) కొరకు కొన్ని ప్రాథమిక పదాలను అందిస్తున్నాను:
ప్రకృతి (Nature)
1. ఆకాశః (Ākāśaḥ) - ఆకాశం (Sky)
2. భూమిః (Bhūmiḥ) - భూమి (Earth)
3. వృక్షః (Vṛkṣaḥ) - వృక్షం (Tree)
4. నదీ (Nadī) - నది (River)
5. సూర్యః (Sūryaḥ) - సూర్యుడు (Sun)
6. చంద్రః (Candraḥ) - చంద్రుడు (Moon)
7. జలం (Jalam) - నీరు (Water)
శరీరం (Body)
1. శిరః (Śiraḥ) - తల (Head)
2. నయనమ్ (Nayanam) - కన్ను (Eye)
3. కర్ణః (Karnaḥ) - చెవి (Ear)
4. హస్తః (Hastaḥ) - చెయ్యి (Hand)
5. పాదః (Pādaḥ) - పాదం (Foot)
ఆహారము (Food)
1. అన్నమ్ (Annam) - అన్నం (Rice/Food)
2. దధి (Dadhi) - పెరుగు (Curd)
3. క్షీరం (Kṣīram) - పాలు (Milk)
4. ఫలం (Phalam) - పండు (Fruit)
5. శాకమ్ (Śākam) - కూరగాయ (Vegetable)
వస్తువులు (Objects)
1. పుస్తకం (Pustakam) - పుస్తకం (Book)
2. ధనమ్ (Dhanam) - ధనం (Money)
3. అస్త్రమ్ (Astram) - ఆయుధం (Weapon)
4. వస్త్రం (Vastram) - బట్టలు (Clothes)
5. రథః (Rathaḥ) - రథం (Chariot)
సమయం (Time)
1. క్షణః (Kṣaṇaḥ) - క్షణం (Moment)
2. దినమ్ (Dinam) - రోజు (Day)
3. రాత్రిః (Rātriḥ) - రాత్రి (Night)
4. సప్తాహః (Saptāhaḥ) - వారం (Week)
5. మాసః (Māsaḥ) - నెల (Month)
వ్యక్తిత్వం (Personality)
1. మిత్రమ్ (Mitram) - స్నేహితుడు (Friend)
2. శత్రుః (Śatruḥ) - శత్రువు (Enemy)
3. గురుః (Guruḥ) - గురువు (Teacher)
4. విద్యార్థిః (Vidyārthiḥ) - విద్యార్థి (Student)
5. నరః (Naraḥ) - మనిషి (Man)
🥕🌻🌹
సంస్కృతం శ్లోకాలు భారతీయ సాహిత్యంలో విశేషమైన స్థానాన్ని కలిగి ఉన్నాయి. ఇవి మానవ జీవితానికి మార్గదర్శకంగా నిలుస్తాయి. కింది ఉదాహరణలు శ్లోకాల జాబితాలో కొన్ని:
1. విద్యా మహిమ
న హి జ్ఞానేన సదృశం, పవిత్రమిహ విద్యతే।
(భగవద్గీత 4.38)
అర్థం:
ఈ లోకంలో జ్ఞానంతో సమానమైన పవిత్రమైనది ఏమీలేదు.
2. కార్యసిద్ధి కోసం
ఉద్యమేన హి సిద్ధ్యంతి, కార్యాణి న మనోరథైః।
న హి సుప్తస్య సింహస్య, ప్రవిశంతి ముఖే మృగాః।।
అర్థం:
శ్రమచేసి ప్రయత్నించిన వాడికి మాత్రమే ఫలితం లభిస్తుంది. సింహం నిద్రపోతే, దాని నోటికి మృగాలు స్వయంగా రావు.
3. సత్యధర్మం
సత్యం వద, ధర్మం చర, స్వాధ్యాయాన్మా ప్రమదః।
(తైత్తిరీయ ఉపనిషద్)
అర్థం:
సత్యాన్ని చెప్పు, ధర్మాన్ని ఆచరించు, స్వాధ్యాయం చేయడం మానకకు.
4. సమాజానికి ప్రాముఖ్యం
పరోపకారాయ ఫలంతి వృక్షాః,
పరోపకారాయ వహంతి నద్యః।
పరోపకారాయ దుహంతి గావః,
పరోపకారార్ధమిదం శరీరం।।
అర్థం:
వృక్షాలు పరోపకారానికి ఫలాలు ఇస్తాయి, నదులు ఇతరులకు నీరు అందిస్తాయి. మనిషి శరీరం కూడా ఇతరులకు ఉపయోగపడడానికే పుట్టింది.
5. కాలమహిమ
కాలః కృడతి గచ్ఛతి యౌవనం,
ప్రతినిషేవ్యతే మృత్యురపి జిహ్వయా।
లలలలన్న నృణాం, కచన సంగతి బుధ్ధినాః।।
అర్థం:
కాలం మన చేతుల్లో లేదు. యౌవనం పోతుంది, మరణం సమీపిస్తుంది. దీనిని తెలుసుకున్న జ్ఞానులు మాత్రమే జీవితాన్ని చక్కగా ఉపయోగిస్తారు.
6. మాతృదేవోభవ
మాతృదేవోభవ, పితృదేవోభవ, ఆచార్యదేవోభవ, అతిధిదేవోభవ।
(తైత్తిరీయ ఉపనిషద్)
అర్థం:
మాతను దేవతలా భావించు, తండ్రిని దేవుడిగా చూడండి, గురువు మరియు అతిథిని కూడా అదే రీతిలో గౌరవించండి.
మీకు ఏదైనా ప్రత్యేకమైన అంశం కోసం శ్లోకం కావాలంటే, దయచేసి అడగండి!
సంస్కృతంలో, ధాతువులు మూడు వచనాలలో ఉంటాయి: ఏకవచనం (singular), ద్వివచనం (dual), మరియు బహువచనం (plural). ప్రతి వచనం వేర్వేరు పురుషాల్లో (ప్రథమ పురుషం, మధ్యమ పురుషం, ఉత్తమ పురుషం) ధాతువులకు భిన్నమైన రూపాలను ఇస్తుంది.
ఇక్కడ "गम्" (గమ్ - వెళ్ళు) ధాతువు కోసం మూడు వచనాలలో ఉన్న రూపాలు ఉదాహరణగా ఇవ్వబడ్డాయి:
వివరణ:
1. ప్రథమ పురుషం (Third Person) - ఇతరుల గురించి:
ఏకవచనం: గచ్చతి (అతను లేదా ఆమె వెళ్తున్నాడు/అది వెళ్తోంది)
ద్వివచనం: గచ్చతః (వారు ఇద్దరూ వెళ్తున్నారు)
బహువచనం: గచ్చంతి (వారు అందరూ వెళ్తున్నారు)
2. మధ్యమ పురుషం (Second Person) - నువ్వు లేదా మీరు గురించి:
ఏకవచనం: గచ్చసి (నువ్వు వెళ్తున్నావు)
ద్వివచనం: గచ్చథః (మీరు ఇద్దరూ వెళ్తున్నారు)
బహువచనం: గచ్చథ (మీరు అందరూ వెళ్తున్నారు)
3. ఉత్తమ పురుషం (First Person) - నేను లేదా మేము గురించి:
ఏకవచనం: గచ్చామి (నేను వెళ్తున్నాను)
ద్వివచనం: గచ్చావః (మేము ఇద్దరం వెళ్తున్నాము)
బహువచనం: గచ్చామః (మేము అందరం వెళ్తున్నాము)
ఇదే విధంగా, అన్ని ధాతువులకూ వచనాలకు అనుసరించి వేరువేరు రూపాలు ఉంటాయి.
భాషా భాగాలు (Parts of Speech in Sanskrit and Telugu)
1. నామవాచకం (Noun - नाम)
ఒక వ్యక్తి, వస్తువు, ప్రదేశం, లేదా భావానికి పేరు చెప్పే పదం.
ఉదాహరణ: రామః (రాముడు), పుష్పమ్ (పువ్వు), గృహం (ఇల్లు)
2. సర్వనామం (Pronoun - सर्वनाम)
నామవాచకానికి బదులుగా వాడే పదం.
ఉదాహరణ: అహం (నేను), త్వం (నువ్వు), సః (అతడు)
3. క్రియాపదం (Verb - क्रिया)
ఒక పని లేదా క్రియను సూచించే పదం.
ఉదాహరణ: పఠతి (చదవడం), గచ్ఛతి (వెళ్ళడం), అస్తి (ఉంది)
4. విశేషణం (Adjective - विशेषण)
నామవాచకం లేదా సర్వనామానికి గుణాన్ని లేదా లక్షణాన్ని సూచించే పదం.
ఉదాహరణ: సుందరః (అందమైన), గురువః (భారమైన), నీలః (నీలం)
5. క్రియావిశేషణం (Adverb - क्रियाविशेषण)
క్రియాపదం లేదా విశేషణం లేదా మరొక క్రియావిశేషణం యొక్క గుణాన్ని వివరించే పదం.
ఉదాహరణ: శీఘ్రమ్ (త్వరగా), మెల్లగ (నిదానంగా)
6. సంబంధ బోధకాలు (Prepositions - उपसर्गाः)
పదాల మధ్య సంబంధాన్ని చూపించే పదాలు. సంస్కృతంలో ఇవి పదాలకు ముందు ఉపసర్గాలుగా వస్తాయి.
ఉదాహరణ: సమీపే (దగ్గరలో), ఉపరి (పైకి)
7. ఉపసర్గాలు (Conjunctions - संयोजकाः)
రెండు పదాలు, వాక్యాలు లేదా భావాలను కలిపే పదాలు.
ఉదాహరణ: చ (మరియు), తు (కానీ), యదా...తదా (ఎప్పుడైతే...అప్పుడైతే)
8. విశ్మయార్ధకాలు (Interjections - विस्मयादिबोधकाः)
ఆశ్చర్యం, సంతోషం, బాధ లాంటి భావాలను వ్యక్తం చేసే పదాలు.
ఉదాహరణ: ఆహ (ఆహా), హా (బాధ), హరయే నమః (హరికి నమస్కారం)
సంస్కృతం మరియు తెలుగులో భాషా భాగాలు చాలా ముఖ్యమైనవి. ప్రతి భాగం వాక్యం నిర్మాణంలో ప్రత్యేక పాత్ర పోషిస్తుంది.
Here are the numbers 1 to 10 in Sanskrit along with their names:
1 - १ (एकः) - Ekaḥ
2 - २ (द्वौ) - Dvau
3 - ३ (त्रयः) - Trayaḥ
4 - ४ (चत्वारः) - Catvāraḥ
5 - ५ (पञ्च) - Pañca
6 - ६ (षट्) - Ṣaṭ
7 - ७ (सप्त) - Sapta
8 - ८ (अष्ट) - Aṣṭa
9 - ९ (नव) - Nava
10 - १० (दश) - Daśa
