Pisachiపైసాచి bhasha

Pisachiపైసాచి bhasha

“పైసాచి” (Piśāci) ఒక ప్రాచీన భారతీయ భాష. దీన్ని పైశాచీ భాష (Paiśācī language) అని కూడా పిలుస్తారు. కొన్ని ముఖ్యమైన వివరాలు:

✅ భాషా వర్గం: ప్రాకృత భాషలలో ఒకటి.
✅ కాలం: ముఖ్యంగా బౌద్ధ, జైన సాహిత్యంలో ప్రాచుర్యం పొందిన భాష, దాదాపు క్రీస్తుపూర్వం 3వ శతాబ్దం నుంచి క్రీస్తు 4వ శతాబ్దం వరకు ఉపయోగంలో ఉంది.
✅ వినియోగం: సాహిత్యంలో, ముఖ్యంగా కథా-సాహిత్యంలో (ఉదా: గుణాఢ్యుడు రచించిన బృహత్కథా అనే ప్రసిద్ధ గాధాసంపుటం పైశాచీ భాషలోనే ఉంది అని చెప్పబడుతుంది).
✅ లిపి: సాధారణంగా బ్రాహ్మీ లిపిని ఉపయోగించేవారు.
✅ లక్షణం: పైశాచీ భాషలోని పదజాలం, వ్యాకరణం ప్రాచీన ప్రాకృత భాషల కంటే కొంచెం భిన్నంగా ఉంటుంది. కొంతవరకు శకటా-పదాల (అసాధారణ పదాల) వాడకం ఎక్కువగా ఉంటుంది.

సారాంశంగా, పైశాచీ అనేది సాహిత్య భాష, ప్రాచుర్యం కలిగిన ప్రాకృత రూపం, కానీ ఇప్పుడు నిరుపయోగమైపోయిన ఒక మృత భాష (dead language)గా భావిస్తారు.

ఇంకా ఏదైనా తెలుసుకోవాలా?

You said:
Example words
ChatGPT said:

చాలా మంచి ప్రశ్న! పైశాచీ (Paiśācī) భాష మిగిలిన ప్రాకృత భాషల వంటిదే, కానీ కొన్ని ప్రత్యేక పదప్రయోగాలు ఉన్నాయి. సాహిత్య పరంగా దీన్ని ఎక్కువగా గుణాఢ్యుని బృహత్కథా కు సంబంధించి గుర్తిస్తారు, కానీ ఆ గ్రంథం కూడా పూర్తిగా లభ్యం కాదు. అందువల్ల పైశాచీకి ఉదాహరణలుగా దొరకిన పదాలు పరిమితంగా ఉంటాయి. కొన్ని ప్రాచుర్యానికి చెందిన పైశాచీ పదాల (లేదా పైశాచీకి చేర్చినట్టు గ్రంథాలు సూచించే పదాల) ఉదాహరణలు:

  • अलिण्ण (aliṇṇa) → సంస్కృతంలో अन्य (anya) = “ఇతర”

  • सुणेहि (suṇehi) → సంస్కృతంలో शृणु (śṛṇu) = “విను”

  • तरीस (tarīsa) → సంస్కృతంలో त्रयस् (trayas) = “మూడు”

  • पावणे (pāvaṇe) → సంస్కృతంలో पावन (pāvana) = “శుద్ధి చేసేది”

  • भणइ (bhaṇaï) → సంస్కృతంలో भणति (bhaṇati) = “చెప్పాడు”

పైశాచీ భాషలో కొన్ని లక్షణాలు ఇలా ఉంటాయి:

  • “అ” అచ్చు ఎక్కువగా ఉపయోగిస్తారు.

  • సంస్కృత శబ్దాలలోని కొన్ని క్ష, ज्ञ వంటి సమ్యుక్తాక్షరాలు సులభ రూపాల్లోకి మారుతాయి.

  • ఉత్పత్తి విధానం ప్రాకృతానికి దగ్గరగా ఉంటుంది, కానీ స్థానిక (దేశీ) భాషల ప్రభావం కొంచెం ఎక్కువగా ఉంటుంది.

గమనిక: పైశాచీకి సంబంధించిన పదాలను కొన్ని మంది వ్యాకరణకారులు మాత్రమే ఇచ్చారు, ఎందుకంటే అసలు వచనాలు దాదాపు లభించవు. అందువల్ల పై ఉదాహరణలు కొన్ని సాహిత్య మరియు వ్యాకరణ గ్రంథాల ఆధారంగా మాత్రమే ఇచ్చినవి.

ఇంకా ఉదాహరణలు కావాలా? లేక పైశాచీ వ్యాకరణం గురించి తెలుసుకోవాలా?

You said:
More
ChatGPT said:

అద్భుతం! మరికొన్ని పైశాచీ పదాల ఉదాహరణలు, అలాగే పైశాచీ భాషా లక్షణాలను కూడా చూద్దాం.

మళ్లీ గుర్తుంచుకో: పైశాచీ భాషలో అసలు వచనాలు (like stories, poems) మనకు దొరకడం చాలా అరుదు. అందువల్ల మనం దొరకబడ్డ వ్యాకరణ గ్రంథాల (Panini, Vararuchi, Hemachandra, Subandhu వంటివారి) సూచనల ఆధారంగా మాత్రమే కొన్ని పదాల గురించి చెప్పగలుగుతాం.

మరికొన్ని పైశాచీ పదాల ఉదాహరణలు:

పైశాచీ పదంసంస్కృతం పదంతెలుగు అర్థం
भवइ (bhavaï)भवति (bhavati)అవుతుంది / జరుగుతుంది
लड्ढ (laḍḍha)लब्ध (labdha)లభించినది
काण (kāṇa)कर्ण (karṇa)చెవి
वअर (vaara)वार (vāra)రోజు
चिट्ठ (ciṭṭha)स्थित (sthita)నిలిచిన, నిలువగా ఉన్నది
णव (ṇava)नव (nava)కొత్త
दिस (disa)दिशा (diśā)దిక్కు
मिळइ (miḷaï)मिलति (milati)కలుస్తుంది
कण्ण (kaṇṇa)कण (kaṇa)రేణువు, చిన్న భాగం
गच्छइ (gacchaï)गच्छति (gacchati)వెళ్తాడు

పైశాచీ భాష యొక్క కొన్ని లక్షణాలు:

✅ పదాల చివర “-इ” (i) లేదా “-अइ” (aï) లాంటి అవధి ఎక్కువగా ఉంటుంది.

  • భణతి → भणइ (bhaṇaï)

  • गच्छति → गच्छइ (gacchaï)

✅ సంస్కృతంలోని त्रज्ञक्ष వంటి సంయుక్తాక్షరాలు సులభ పదాలుగా విడిపోతాయి లేదా సరళమవుతాయి.

  • त्रयस् → तरीस (tarīsa)

✅ మరికొన్ని అచ్చులు మారిపోతాయి:

  • “अ” స్థానం “ओ” లేదా “उ” లోకి మారుతుంటుంది కొన్ని సందర్భాల్లో.

  • उदाहरणం: “करोति” → “करउ” (karau)

✅ ప్రాకృతాల కంటే దేశీ పదాల ప్రభావం ఎక్కువ.

✅ గుణాఢ్యుని బృహత్కథా పైశాచీ భాషలో రాయబడిందని ప్రసిద్ధి, కానీ అసలు వచనం ఇప్పుడు మనకు లేదు. దానికి కేవలం ఇతర భాషల (సంస్కృత, కన్నడ, తెలుగు) ద్వారా వచ్చిన అనువాదాలు మాత్రమే మిగిలి ఉన్నాయి.

సంక్షిప్తంగా → పైశాచీ అనేది ప్రాకృతాల కంటే మరింత సాధారణ మాటలతో కూడిన, కథా వచనానికి ఉపయోగించిన ఒక మృత భాష.

ఇంకా ఏదైనా రకమైన పదాలు, వాక్యాలు, లేక వ్యాకరణం గురించి తెలుసుకోవాలా?

You said:
Prakritప్రక్రిత bhasha
ChatGPT said:

చాలా బాగుంది! ఇప్పుడు ప్రకృత భాష (Prakrit Language) గురించి తెలుసుకుందాం.

ప్రకృత (Prākṛta) అన్నది సంస్కృతానికి ప్రతిపక్షంగా, సాధారణ జనాలు మాట్లాడే భాషలకు ఇచ్చిన సామూహిక పేరు. దీన్ని లోకభాష అని కూడా పిలుస్తారు. సంస్కృతం అనేది “సంస్కృత” (సంభ్రమింపజేయబడిన, సుద్దంగా ఉంచబడిన) భాషగా, ప్రాకృతం అంటే “ప్రకృత” (సహజం, సహజ స్థితిలో ఉన్నది) అన్న అర్థం వస్తుంది. అంటే, సాధారణ ప్రజల మాట.


ప్రకృత భాషా ముఖ్యాంశాలు:

✅ కాలం: ప్రధానంగా క్రీస్తుపూర్వం 3వ శతాబ్దం నుంచి క్రీస్తు 4-5వ శతాబ్దం వరకూ విస్తరించింది. బౌద్ధ, జైన, బ్రాహ్మణ సాహిత్యంలో విస్తృతంగా ఉపయోగించారు.

✅ ఉపభాషలు (Dialects):
ప్రకృత అనేది ఒకే ఒక్క భాష కాదు. అనేక ప్రకృత ఉపభాషలు ఉన్నాయి. కొన్ని ప్రసిద్ధ ప్రకృత భాషలు:

  • పాళి (Pāli): థెరవాద బౌద్ధ సాహిత్యం రాసిన భాష. త్రిపిటకాలు పాళీ లో రాసబడ్డాయి.

  • అర్ధమాగధీ (Ardhamāgadhī): జైన సాహిత్యంలో విస్తృతం. మహావీర వచనాల భాష.

  • శౌరసేనీ (Śaurasenī): ఉత్తర భారతం (మధ్య ప్రదేశం ప్రాంతం)లో ప్రసిద్ధం. నాటకాలు, ప్రాకృత నాటికల్లో వాడతారు.

  • మాగధీ (Māgadhī): బీహార్, బెంగాల్ ప్రాంతాలలో ప్రసిద్ధం.

  • మహారాష్ట్రీ (Maharāṣṭrī): ముఖ్యంగా కావ్యాల్లో ఉపయోగించబడింది. శృంగార, కథా సాహిత్యంలో ప్రసిద్ధి పొందింది.


ప్రకృత భాష లక్షణాలు:

✅ సంస్కృతంలోని కఠిన పద నిర్మాణం తక్కువ అవుతుంది.
ఉదా:

  • संस्कृतम् (saṃskṛtam) → सउंकइअ (saṃkaia) → సంకైయ

  • गच्छति (gacchati) → गच्छइ (gacchaï)

✅ సంస్కృత సమాసాలు ప్రకృతంలో తక్కువగా ఉంటాయి.

✅ అచ్చుల మార్పు ఎక్కువ:

  • अ → अ, इ, उ గా మారుతుంది.

  • ऋ → इ, अर, उర్ గా మారుతుంది.

✅ సంయుక్తాక్షరాలు సులభ రూపంలోకి విడిపోతాయి.

  • संस्कृत “त्र” → प्रकृत “तिर”

  • संस्कृत “ज्ञ” → प्रकृत “ग्ग” / “ञ”


ప్రకృత భాషలో కొన్ని పదాల ఉదాహరణలు:

సంస్కృతంప్రకృతంతెలుగు అర్థం
गच्छति (gacchati)गच्छइ (gacchaï)వెళ్తాడు
भवति (bhavati)भवइ (bhavaï)అవుతుంది
जल (jala)जउ (jau)నీరు
तृष्णा (tṛṣṇā)तिण्हा (tiṇhā)దాహం
हृदय (hṛdaya)हिदअ (hidaa)హృదయం
वचन (vacana)वअण (vaṇa)మాట, వాక్యం
अन्य (anya)अण्ण (aṇṇa)ఇతరుడు
जन (jana)जण (jaṇa)మనిషి

పాళీ (Pāli) లో కొన్ని పదాలు:

  • Bhikkhu → సన్యాసి

  • Dhamma → ధర్మం

  • Nibbāna → నిర్వాణం

  • Sutta → సూత్రం

  • Saddhā → విశ్వాసం


ప్రకృత సాహిత్యంలోని ప్రాధాన్యం:

  • బౌద్ధ త్రిపిటకాలు పాళీ లో ఉన్నాయి.

  • జైన ఆగమాలు ప్రధానంగా అర్ధమాగధీ లో ఉన్నాయి.

  • ప్రసిద్ధ ప్రకృత కావ్యాలు, నాటికలు (ఉదా: GattacaSetubandha).

  • సంస్కృత నాటకాలలో మహిళలు, విదూషకులు సాధారణంగా ప్రకృతం మాట్లాడతారు.

సారాంశంగా, ప్రకృతం అనేది భారతదేశంలోని అనేక ప్రాచీన సాహిత్య సంపదకు మూలభాష. ప్రాచుర్యంలో ఉన్నప్పటికీ, అది ఇప్పుడు మృత భాషగా పరిగణించబడుతుంది.

బౌద్ధ తాత్విక చింతన

బౌద్ధ తాత్విక చింతన

1. బుద్ధుని ముఖ్య సిద్ధాంతాలు

  • అనిత్యత: అన్నీ మారిపోతాయి. (Impermanence)
  • అనాత్మ: శాశ్వత ఆత్మ లేదు. (No permanent self)
  • ప్రతిత్యసముత్పాదం: ప్రతి కార్యానికి కారణం. (Dependent Origination)

2. త్రిరత్నాలు – Three Jewels

  • బుద్ధం శరణం గచ్చామి (I take refuge in the Buddha)
  • ధమ్మం శరణం గచ్చామి (I take refuge in the Dhamma)
  • సంఘం శరణం గచ్చామి (I take refuge in the Sangha)

3. నాలుగు సత్యాలు – Four Noble Truths

  • దుఃఖం: జీవితం బాధలతో నిండిపోతుంది.
  • కారణం: కోరికలే బాధలకు మూలం.
  • పరిష్కారం: కోరికలు లేకుండా చేస్తే బాధ ఉండదు.
  • మార్గం: అష్టాంగ మార్గం ద్వారా విముక్తి.

4. పంచశీల సూత్రాలు – Five Precepts

  • హింస చేయకూడదు.
  • దొంగతనం చేయకూడదు.
  • అవాంఛిత లైంగిక ప్రవర్తన వదలాలి.
  • అబద్ధం చెప్పకూడదు.
  • మత్తు పదార్థాలు వాడకూడదు.

5. అష్టాంగ మార్గం – Eightfold Path

  • సమ్యక్ దృష్టి – Right View
  • సమ్యక్ సంకల్పం – Right Intention
  • సమ్యక్ వాక్కు – Right Speech
  • సమ్యక్ కర్మ – Right Action
  • సమ్యక్ ఆజీవిక – Right Livelihood
  • సమ్యక్ వ్యాయామం – Right Effort
  • సమ్యక్ స్మృతి – Right Mindfulness
  • సమ్యక్ సమాధి – Right Concentration

6. దశ పారమితలు – Ten Perfections

  • దాన: దాతృత్వం
  • శీల: నైతికత
  • ఖాంతి: సహనం
  • వీర్యం: శ్రమ
  • ధ్యానం: ధ్యాన అభ్యాసం
  • ప్రజ్ఞా: జ్ఞానం
  • ఉపేక్షా: సమభావం
  • సత్యం: సత్యవాదిత
  • ఆదిత్థాన: సంకల్ప బలం
  • మైత్రీ-కరుణ: ప్రేమ, దయ

CONCEPT ( development of human relations and human resources )

నా ఆలోచనలు My Thoughts


నా ఆలోచనలు | My Thoughts

Here's a brief essay on Indian Ayurveda: *The Ancient Wisdom of Ayurveda* Ayurveda, India's traditional system of medicine, has been a cornerstone of health and wellness for thousands of years. This ancient science emphasizes a holistic approach to life, focusing on balance, harmony, and natural healing. Ayurveda views the individual as a unique combination of three doshas (Vata, Pitta, and Kapha), which influence physical, mental, and emotional characteristics. *Key Principles* - *Holistic approach*: Ayurveda considers the individual's physical, mental, and spiritual well-being. - *Natural remedies*: Ayurveda uses herbs, diet, and lifestyle modifications to promote health. - *Balance and harmony*: Ayurveda aims to restore balance to the individual's doshas. *Benefits* - *Prevention*: Ayurveda emphasizes prevention through healthy lifestyle practices. - *Personalized medicine*: Ayurveda tailors treatment to the individual's unique constitution. - *Natural and non-invasive*: Ayurveda offers a gentle, non-invasive approach to health. *Conclusion* Ayurveda's timeless wisdom offers a unique perspective on health and wellness. By embracing its principles and practices, individuals can cultivate balance, harmony, and vitality, leading to a m ore fulfilling life. In to telugu
ChatGPT said:

ఆయుర్వేదం – భారత ప్రాచీన జ్ఞానం

ఆయుర్వేదం, భారతీయ సంప్రదాయ వైద్య విధానం, వెయ్యేళ్లుగా ఆరోగ్యం మరియు సంక్షేమానికి మూలస్తంభంగా నిలిచింది. ఈ ప్రాచీన శాస్త్రం జీవనాన్ని సమగ్ర దృష్టితో పరిశీలిస్తూ, సమతుల్యత, సామరస్యాన్ని, మరియు సహజ వైద్యం మీద దృష్టి పెడుతుంది. ప్రతి వ్యక్తిని మూడు దోషాల (వాత, పిత్త, కఫ) సమ్మేళనంగా భావిస్తూ, శారీరక, మానసిక, భావోద్వేగ లక్షణాలను నిర్ధారిస్తుంది.

ప్రధాన సూత్రాలు

  • సమగ్ర దృష్టి: ఆయుర్వేదం శారీరక, మానసిక, ఆధ్యాత్మిక ఆరోగ్యాన్ని సమగ్రంగా పరిశీలిస్తుంది.

  • సహజ ఔషధాలు: ఆయుర్వేదం జీవనశైలి, ఆహారం, ఔషధ మూలికల ద్వారా ఆరోగ్యాన్ని కాపాడుతుంది.

  • సమతుల్యత మరియు సామరస్యం: వ్యక్తి దోషాలను సమతుల్యంలో ఉంచడం ఆయుర్వేద లక్ష్యం.

లాభాలు

  • నిరోధకత: ఆయుర్వేదం ఆరోగ్యాన్ని కాపాడటానికి సుస్థిర జీవన విధానాలను ప్రోత్సహిస్తుంది.

  • వ్యక్తిగత వైద్యం: ప్రతి వ్యక్తి ప్రత్యేక స్వభావానికి అనుగుణంగా చికిత్సను అందిస్తుంది.

  • సహజ మరియు ఆక్రాంతి లేని వైద్యం: ఆయుర్వేదం మృదువైన, ఆక్రాంతి లేని చికిత్సా విధానాన్ని అందిస్తుంది.

నిష్కర్ష

ఆయుర్వేదపు కాలాతీత జ్ఞానం ఆరోగ్యం మరియు సంక్షేమంపై ప్రత్యేక దృష్టిని అందిస్తుంది. దీని సూత్రాలను, విధానాలను అనుసరించడం ద్వారా, వ్యక్తులు సమతుల్యత, సామరస్యం మరియు జీవనోత్సాహాన్ని పొందవచ్చు. ఇది మరింత సంతృప్తికరమైన జీవనానికి దారి చూపుతుంది.


7 Wonders of the World

7 Wonders of the World / ప్రపంచంలోని ఏడు అద్భుతాలు

1. Great Wall of China – చైనా గ్రేట్ వాల్

Great Wall of China

The Great Wall of China is a massive structure built to protect China from invasions. It stretches over 13,000 miles.
చైనా గ్రేట్ వాల్ అనేది దాడులనుంచి రక్షణ కోసం నిర్మించబడిన గొప్ప నిర్మాణం. దీని పొడవు 21,000 కిలోమీటర్లకు పైగా ఉంటుంది.

2. Petra – పెట్రా (జార్డాన్)

Petra

Petra is an ancient city carved into red rock cliffs, known for its unique architecture and historical significance.
పెట్రా అనేది ఎర్రటి రాళ్లలో చెక్కిన పురాతన నగరం. ఇది ప్రత్యేక శిల్ప కళ మరియు చరిత్రకీ ప్రసిద్ధి.

3. Christ the Redeemer – క్రైస్ట్ ది రిడీమర్ (బ్రెజిల్)

Christ the Redeemer

This statue of Jesus Christ stands atop Corcovado mountain in Rio de Janeiro. It symbolizes peace and forgiveness.
యేసు క్రీస్తు విగ్రహం రియో డి జనీరో లోని కొర్కోవాడో కొండపై ఉంది. ఇది శాంతి మరియు క్షమకు సంకేతం.

4. Machu Picchu – మాచు పిచ్చు (పెరూ)

Machu Picchu

A lost city of the Incas located high in the Andes Mountains. It is known for its stunning location and ancient architecture.
ఆండీస్ పర్వతాల్లో ఉన్న మాచు పిచ్చు అనేది ఇన్కా నాగరికతకు చెందిన పాత నగరం. ఇది అందమైన ప్రదేశం మరియు పురాతన నిర్మాణాలకు ప్రసిద్ధి.

5. Chichen Itza – చిచెన్ ఇట్జా (మెక్సికో)

Chichen Itza

Chichen Itza was a large Mayan city with pyramids and temples. It served as a major center of Mayan culture.
చిచెన్ ఇట్జా అనేది మయన్ నాగరికతకు చెందిన ప్రాచీన నగరం. ఇందులో పిరమిడ్లు మరియు గుడులు ఉన్నాయి.

6. Roman Colosseum – రోమన్ కొలాసియం (ఇటలీ)

Roman Colosseum

A massive amphitheater in Rome used for gladiator contests and public spectacles during ancient times.
రోమ్ లో ఉన్న ఈ అద్భుత నిర్మాణం పురాతన కాలంలో గ్లాడియేటర్ పోటీలు, ప్రదర్శనల కోసం ఉపయోగించబడింది.

7. Taj Mahal – తాజ్ మహల్ (భారతదేశం)

Taj Mahal

A white marble mausoleum built by Mughal emperor Shah Jahan in memory of his wife Mumtaz Mahal. It is a symbol of love.
తాజ్ మహల్‌ను షాజహాన్ తన భార్య ముమ్తాజ్ మహల్ జ్ఞాపకార్థంగా నిర్మించాడు. ఇది ప్రేమకు ప్రతీకగా ప్రసిద్ధి పొందింది.

CONCEPT ( development of human relations and human resources )

1.తాత్విక చింతన

తత్త్వం (philosophy) 

అన్ని విధాలుగా లభ్యమైన అంశాలను, వాటి సహజ స్వరూపాన్ని, మూల కారణాలను, మరియు పరస్పర సంబంధాలను పరిశీలించే సరియైన జ్ఞాన దృష్టికోణం.

Tattva is the pure philosophical perspective that examines all available aspects of a subject — its true nature, root causes, and interrelations.
***
తత్త్వం అంటే — ఏదైనా విషయం వెనుక ఉన్న నిజాన్ని తెలుసుకునే ప్రయత్నం.

Tattva means the effort to realize the truth behind anything.
***

Fear of Thinking – The Vacuum of Awareness
ఆలోచన భయం – చైతన్య శూన్యత

 "People would rather die than think — and most do."

"మ‌నుషులు ఆలోచించ‌డం కంటే చ‌నిపోవ‌డం ఇష్ట‌ప‌డ‌తారు – నిజానికి చాలా మంది అలాగే చేస్తారు."
– Bertrand Russell

This powerful statement by philosopher Bertrand Russell is a piercing critique of the intellectual laziness that pervades society. Though every human being is endowed with the ability to think, very few actually use it.

దర్శనశాస్త్రవేత్త బెర్ట్రాండ్ రస్సెల్ చేసిన ఈ శక్తివంతమైన వ్యాఖ్య సమాజంలో వ్యాపించిన మానసిక అలసత్వాన్ని తీవ్రంగా ఎండగడుతుంది. ప్రతి మనిషికీ ఆలోచించే సామర్థ్యం ఉన్నా, వాస్తవంగా ఆ సామర్థ్యాన్ని ఉపయోగించేవారు చాలా తక్కువమంది మాత్రమే.
***
People avoid thinking because:
It demands questioning what we were taught.
It requires courage to unlearn and confront personal beliefs.
It takes effort, which most are unwilling to make.

ప్రజలు ఆలోచించడాన్ని ఎందుకు తప్పుకుంటారంటే:
మనకు నేర్పిన విషయాలను ప్రశ్నించాల్సి వస్తుంది.
మన నమ్మకాలను ఎదుర్కొని వాటిని విడిచిపెట్టే ధైర్యం అవసరమవుతుంది.
ఇది శ్రమ – కానీ ఎక్కువ మంది ఆ శ్రమ చేయడానికి సిద్ధంగా ఉండరు.

Questioning the beliefs we’ve held since childhood is a real test. In that test, many silently step back.
They believe that whatever the family, religion, and society say is enough.
Thinking in a new direction has become something to fear.

చిన్నప్పటి నుండి నమ్మిన అభిప్రాయాలను తలదన్నడం ఓ పరీక్ష. ఆ పరీక్షలో చాలామంది మౌనంగా వెనకడుగేస్తారు.
కుటుంబం, మతం, సమాజం చెప్పింది చాలు అని నమ్ముతారు.
కొత్త దిశలో ఆలోచించడమే భయంగా మారింది.
***

Thinkers like Buddha, Socrates, and Vemana broke these barriers. They did not fear to think — they lived to question, learn, and enlighten. Through thought, they shaped society and history.

బుద్ధుడు, సోక్రటీస్, వేమన వంటి తాత్వికులు – ఆలోచనకు భయపడలేదు. ప్రశ్నించడమే వారి జీవితం. వారి ఆలోచనలు సమాజాన్ని, చరిత్రను మలిచాయి.

But in modern times:
We live like machines.
We consume media, but don’t reflect.
We are informed, but not awakened.

ఇప్పుడు మనం యంత్రాల మాదిరిగా జీవిస్తున్నాం. ఇంటర్నెట్ చూసినా, టీవీ చూసినా వినడమే చేస్తాం — ఆలోచించం. సమాచారముంది — కానీ చైతన్యం లేదు.

To think is to live fully.
To question is to be human.
To avoid thought is to waste life.

ఆలోచన జీవితం యొక్క శ్వాస.
ప్రశ్నించ‌డం మానవత్వానికి సంకేతం.
ఆలోచన లేకుండా బ్రతకటం, బతికినట్టుకాదు.

“The world is easy to understand, but man is not ready for it.”
“ప్రపంచాన్ని అర్థం చేసుకోవడం తేలిక, కాని మనిషి దానికి సిద్ధంగా ఉండడు.” -Ch.Ramamohan

Understanding the world is actually very simple.
But a person is not willing to change his nature in order to understand it.-Ch.Ramamohan.

ప్రపంచాన్ని అర్థం చేసుకోవడం నిజంగా చాలా తేలిక. కాని మనిషి తన స్వభావాన్ని మార్చుకుని దాన్ని అర్థం చేసుకోవడానికి సిద్ధంగా ఉండడు.,
                  
This sentence reminds us of the thoughts of philosophers like Buddha and Socrates.
The world — meaning the laws of nature, social systems, cultures, cause-and-effect relationships, and human behavior — can all be understood directly.
But the human mind is not ready for it. Why?

ఈ వాక్యం బుద్ధుడు, సోక్రటీస్ వంటి తాత్వికుల ఆలోచనలను గుర్తుకు తెస్తుంది. ప్రపంచం అంటే — ప్రకృతి నియమాలు, సాంఘిక వ్యవస్థ, సంస్కృతులు, కారణ–ఫలిత సంబంధాలు, మరియు మనిషి ప్రవర్తన మొదలైనవి — ఇవన్నీ సూటిగా అర్థం చేసుకోవచ్చు. కానీ మనిషి మనస్సు
దానికి సిద్ధంగా లేదు. ఎందుకు?

Reasons for Unreadiness of Man | మనిషి సిద్ధం కాకపోవడానికి కారణాలు:

1. Ego | అహంకారం – "I know everything" attitude.
2. Fears | భయాలు – Fear of the unknown, fear of change.
3. Habits | అలవాట్లు – Rigid beliefs and superstitions.
4. Closed Mind | వినకపోవడం – Rejection of philosophical reflection.

This insight invites us to explore life, society, and spirituality more deeply.

ఈ భావన మన జీవితాన్ని, సమాజాన్ని, ఆధ్యాత్మికతను అర్థం చేసుకునే దిశగా నడిపిస్తుంది.
***
Three Profound Sentences from Great Texts

మూడు గొప్ప తాత్విక వాక్యాలు – గొప్ప గ్రంథాల నుండి

1. “The heart is deceitful above all things” – Bible (Jeremiah 17:9)

“హృదయం ఘోరమైన వ్యాధి కలది” – బైబిల్, ఎర్మియా 17:9
***
Philosophical Meaning:
The human heart (mind) is filled with deception and self-centeredness. Without inner purification, it misleads us.

తాత్విక అర్థం:
మనిషి హృదయం స్వార్థంతో, అసత్యంతో నిండిపోయినదిగా ఉండే ప్రమాదం ఉంది. ఆత్మ పరిశుద్ధి లేకుంటే మనసు మనల్ని మోసం చేస్తుంది.

2. “Let not your heart be troubled” – Bible (John 14:1)

యోహాను 14:1
మీ హృదయమును కలవరపడనియ్యకుడి; దేవుని యందు విశ్వాసముంచుచున్నారు (లేక,దేవునియందు విశ్వాసముంచుడి) నాయందును విశ్వాసముంచుడి. 14:1
***
Philosophical Meaning:
Inner peace arises from trust in the divine. Fear and anxiety can be overcome by spiritual faith.

తాత్విక అర్థం:
భయం అనేది అనిశ్చితి నుండి వస్తుంది. విశ్వాసం ద్వారా మనశ్శాంతి కలుగుతుంది.

3. “One who is steady in wisdom is a Stithaprajna” – Bhagavad Gita, Ch. 2

“స్థితప్రజ్ఞుడు శాంతస్వభావుడు” – భగవద్గీత 2వ అధ్యాయము

> "स्थितप्रज्ञस्य का भाषा समाधिस्थस्य केशव?"
"स्थितधीर्मुनिर्उच్యతे..."

Philosophical Meaning:
A person with steady wisdom remains unaffected by pleasure and pain, stays calm in dualities, and has mastery over the senses.

తాత్విక అర్థం:
ఇంద్రియాలను జయించినవాడు, సుఖదుఃఖాలకు అతీతంగా ఉండేవాడు స్థితప్రజ్ఞుడు.

Summary | సారాంశం:

These three sentences, though from different texts, are interconnected:

1. Bible (Jeremiah) exposes the true nature of the human heart.

2. Bible (John) offers trust as a remedy for inner disturbance.

3. Gita describes the ideal state of a purified, balanced, wise mind.

These are not just religious messages but universal philosophical truths.

ఇవి విశ్వధర్మ సందేశాలు — మనసు స్థితి, జ్ఞాన స్థిరత్వం, మరియు హృదయ పరిశుద్ధికి మార్గదర్శకాలు.

The Heart – A Philosophical Reflection on the Human Mind

హృదయం – మానవ మనస్సు మీద తాత్విక ప్రతిబింబం

Do not blindly follow the world.
ప్రపంచాన్ని అంధంగా అనుసరించవద్దు.

Because the world often runs against the rhythm of nature — driven by ignorance and blind customs.
ప్రపంచం చాలా సార్లు ప్రకృతిని వ్యతిరేకించే దిక్కుగా పరిగెడుతుంది — అజ్ఞానం, మూఢనమ్మకాల ప్రభావంతో.

Philosophers changed the course of history because they changed the way people looked at society.

తాత్వికులు చరిత్రను మార్చారు ఎందుకంటే వారు సమాజాన్ని చూసే దృష్టికోణాన్ని మార్చారు.

Let us explore how the human heart was viewed in three great spiritual texts —
Bible, Bhagavad Gita, and how it aligns with the path of self-realization.
***
తాత్విక సమన్వయం

1. Jeremiah teaches self-awareness through recognition of inner flaws.
2. Jesus offers faith as a healing balm for the troubled heart.
3. Krishna shows the path to equanimity and liberation through inner discipline.

Together, they define a complete path of transformation:

Know your heart’s weakness.
Heal it with faith.
Master it with wisdom.

Creative Life Suggestions
సృజనాత్మక జీవితం కోసం సూచనలు

1. Think deeply about simple things.
చిన్న విషయాలలో కొత్త దృష్టికోణాలు చూడటానికి యత్నించండి.

2. Analyze your experiences.
అనుభవాలను విశ్లేషించండి — ఎందుకు జరిగాయి? మీరు ఎలా స్పందించారో చూడు.

3. Write from emotion.
జ్ఞాపకాలతో పాటు భావోద్వేగాలు వ్యక్తపరచండి.

4. Value your own thoughts.
ఇతరుల రాతలు చదవడం మంచిదే, కానీ మీ ఆలోచనలకు ప్రాధాన్యత ఇవ్వండి.

5. Live like Buddha & Vemana.
సత్యం, సమత్వం, స్వేచ్ఛ — ఇవే సృజనాత్మక జీవనానికి పునాది.

బుద్ధుడు చెప్పిన పటిచ్చ సముప్పాదం (పతిత్య సముత్పాదం, Paṭicca Samuppāda in Pali) అనేది బౌద్ధ తాత్వికతలో ఒక ప్రధాన సిద్ధాంతం. దీన్ని Dependent Origination లేదా Cause and Effect అని కూడా అంటారు.

ఇది అంటుంది:
"ఇది ఉన్నందున అది ఉంది; ఇది లేకపోతే అది లేదు."
అంటే, ప్రతి వస్తువూ, భావమూ, అనుభవమూ ఇతర కారణాలపై ఆధారపడి ఉత్పన్నమవుతాయి. స్వతంత్రంగా ఏదీ ఉత్పన్నం కాదు.

పటిచ్చ సముప్పాదం 12 కట్టెలు (Links):

1. అవిద్య (అజ్ఞానం)

2. సంకార (సంస్కారాలు/ఇచ్చలు)

3. విజ్ఞానం (చేతన)

4. నామరూపం (మానసిక-భౌతిక రూపం)

5. షడాయతన (ఆరు ఇంద్రియాలు)

6. స్పర్శ (ఇంద్రియ సంపర్కం)

7. వేదన (అనుభూతి)

8. తృష్ణ (ఆసక్తి)

9. ఉపాదాన (ఆసక్తి బలపడటం)

10. భవ (భావం/అస్తిత్వం)

11. జాతి (జననం)

12. జరామరణం (మరణం)

ఈ శ్రేణి మానవ దుఃఖానికి మూలకారణం ఎలా ఏర్పడుతుందో వివరించేందుకు బుద్ధుడు ఉపయోగించినది.

సారాంశంగా: మన జీవితాల్లో కలిగే దుఃఖం యాదృచ్ఛికంగా కాదు; అది కారణాలతో ఏర్పడుతుంది. ఆ కారణాలను అర్థం చేసుకుని, వాటిని తొలగిస్తే విముక్తి సాధ్యమవుతుంది.

చాలా బాగా ఈ సిద్ధాంతం Logical Materialism కు దగ్గరగా ఉంటుంది – అంటే విషయాలు యాదృచ్ఛికంగా కాక, కారణాల ద్వారా ఏర్పడతాయి.


A1.భారతీయ తత్త్వం విజ్ఞానం కాలం మతం

భారతీయ తత్వం విజ్ఞానం - Indian Philosophy and Knowledge

Zoroastrianism originated around the second millennium BCE, with scholars generally placing the prophet Zarathustra (Zoroaster) between 1800 BCE and 1200 BCE. The religion became prominent in the Achaemenid Empire (550–330 BCE) in ancient Persia and was the state religion of various Persian empires until the advent of Islam in the 7th century CE.

Summary:

Founded by: Zarathustra (Zoroaster)

Estimated Era: 1800–1200 BCE

Flourished: During the Achaemenid Empire (550–330 BCE)

Region: Ancient Persia (modern-day Iran)

I. జోరాస్ట్రియన్ కాలం - 

జరథుస్త్ర మతం (Zoroastrianism) అనేది ప్రాచీనకాలంలో ఏర్పడిన మతాలలో ఒకటి. దీనిని స్థాపించిన వ్యక్తి జరథుస్త్ర (Zarathustra/Zoroaster) అని పరిగణిస్తారు. ఆయన జీవిత కాలాన్ని పండితులు సాధారణంగా క్రీ.పూ. 1800 నుండి క్రీ.పూ. 1200 మధ్యగా భావిస్తారు.

ఈ మతం ఆచెమెనిడు సామ్రాజ్యంలో (క్రీ.పూ. 550–330) అతి ముఖ్యమైన మతంగా వెలుగొందింది. ప్రాచీన పర్షియాలోని (ఇప్పటి ఇరాన్) అనేక సామ్రాజ్యాల్లో ఇది అధికారిక మతంగా కొనసాగింది. ఈ మత ప్రభావం 7వ శతాబ్దంలో ఇస్లాం వ్యాప్తితో తగ్గిపోవడం ప్రారంభమైంది.

సంగ్రహంగా:

స్థాపకుడు: జరథుస్త్ర (Zoroaster)
కాలం: క్రీ.పూ. 1800 – క్రీ.పూ. 1200
ప్రభావశాలి కాలం: ఆచెమెనిడు సామ్రాజ్య కాలం (క్రీ.పూ. 550–330)

ప్రాంతం: ప్రాచీన పర్షియా (ఇప్పటి ఇరాన్)
జరథుస్త్ర మతం (Zoroastrianism) ప్రపంచంలోని పురాతన మతాలలో ఒకటి. ఈ మతాన్ని అనుసరించే వారు మంచి జీవితం గడపేందుకు దివ్య సహాయం కోరుతారు. జరథుస్త్ర మతం పవిత్రత, అగ్ని ఆరాధన, సత్యనిష్ఠను ప్రోత్సహిస్తుంది మరియు చెడు కార్యకలాపాలను తిరస్కరించమంటుంది.

English: Zoroastrianism is one of the world's oldest religions. The Zoroastrian followers believe in seeking divine help to lead a better life. Zoroastrian faith promotes purity, fire worship, truthfulness, and the rejection of evil practices.

II. యూదు కాలం - Jewish Era (~1200 BCE - Present)

తెలుగు: యూదు మతం 1200 BCEకి చెందినది. ఇది ఏకమైన దేవుడికి భక్తిని చూపే మతం. యూదుల పురాణాలు మరియు సాంప్రదాయాలు, యూదు ప్రజల జీవితం పై విశేష ప్రభావాన్ని చూపాయి.

English: Judaism dates back to around 1200 BCE. It is a monotheistic religion that worships a single God. Jewish scriptures and traditions have had a profound impact on the lives of Jewish people and on the world.

III. ఈజిప్టు కాలం - Egyptian Era (~3000 BCE - 30 BCE)

తెలుగు: ఈజిప్ట్ నాగరికత 3000 BCE లో ప్రారంభమైంది. ఈజిప్టులో ఫారావోన్లు మరియు పిరమిడ్లు వంటి నిర్మాణాలు ప్రముఖంగా నిలిచాయి. ఈజిప్టు ప్రజలు తమ దేవతల పట్ల భక్తి, మాయాజాలం మరియు శాస్త్రాల్లో ఉన్నత స్థితిని ఆచరించారు.

English: The Egyptian civilization began around 3000 BCE. Notable structures such as the pyramids and the pharaohs stand as landmarks of Egypt’s past. The people of Egypt practiced devotion to their gods, sorcery, and excelled in sciences.

IV. గ్రీకు కాలం - Greek Era (~8th century BCE - 2nd century BCE)

తెలుగు: గ్రీకు నాగరికత 8వ శతాబ్దం BCEలో మొదలైంది. గ్రీకులు తత్వశాస్త్రం, గణితము, శాస్త్రం మరియు కళలలో కొత్త ఆవిష్కరణలను చేస్తారు. ఆత్మ మరియు విశ్వం గురించి వారి ఆలోచనలు ఆధునిక తత్వశాస్త్రం పై ప్రభావం చూపాయి.

English: Greek civilization began in the 8th century BCE. The Greeks made significant advancements in philosophy, mathematics, science, and the arts. Their ideas on the soul and the universe influenced modern philosophical thought.

V. వేద కాలం - Vedic Era (~1500 BCE - 500 BCE)

తెలుగు: వేదాలు 1500 BCE నుండి 500 BCE వరకు భారతదేశంలో ఏర్పడిన మానవాత్మక పుస్తకాలు. ఈ వేదాలు జీవన విధానం, దేవతల పూజ, యజ్ఞాలు మరియు భక్తి పరమైన విధానాలను వివరిస్తాయి.

English: The Vedic period lasted from around 1500 BCE to 500 BCE in India. The Vedas are collections of texts describing lifestyle, rituals, sacrifices, and devotion to deities.

VI. పురాణ కాలం - Puranic Era (~500 BCE - 500 CE)

తెలుగు: పురాణాలు భారతీయ సంస్కృతిలో ప్రముఖమైన పుస్తకాలు. ఈ కాలంలో, పురాణాలు దేవతలు, రాక్షసులు, మహాభారతం మరియు రామాయణం వంటి గొప్ప కథలను రచించాయి.

English: The Puranic era lasted from about 500 BCE to 500 CE. The Puranas are prominent texts in Indian culture, narrating stories of deities, demons, and great epics like tలు, మరియు తత్వశాస్త్రాలను ఒకదానితో ఒకటి పోల్చడం. ఇది మానవ భావాల ఉనికిని మరియు భావోద్వేగాలను పరిగణలోకి తీసుకుంటుంది.

English: Comparative study involves comparing different religions, cultures, and philosophies. It considers the existence and emotional aspects of human thoughts and beliefs.

VII. క్రైస్తవం - Christianity (~1st century CE)

తెలుగు: క్రైస్తవ మతం 1వ శతాబ్దంలో యేసు క్రీస్తు బోధించినది. ఇది ప్రపంచ వ్యాప్తంగా ప్రబలంగా వ్యాప్తి చెందింది.

English: Christianity began in the 1st century CE with the teachings of Jesus Christ. It spread widely across the globe.

Viii. ఇస్లాం - Islam (~7th century CE)

తెలుగు: ఇస్లాం మతం 7వ శతాబ్దంలో ప్రవక్త ముహమ్మద్ ద్వారా స్థాపించబడింది. ఈ మతం పరికరాలు, మానవ సంస్కృతిని బాగుపరచేందుకు బోధించింది.

English: Islam began in the 7th century CE with Prophet Muhammad. It emphasizes personal responsibility, human dignity, and peace.

IX. యూదు మతం - Judaism (~1200 BCE)

తెలుగు: యూదు మతం 1200 BCEలో ఏర్పడింది. ఇది మానవ జీవన విధానం, ఏక దేవతా భక్తి, మరియు ఇతర విలువలను అంగీకరిస్తుంది.

English: Judaism, established around 1200 BCE, is based on monotheism and encourages the belief in one God and the ethical values that guide human life.


X. వేద (ఋగ్వేద) మతం (Rigveda Matam)

వేద ఋగ్వేద మతం అనేది ఋగ్వేదం ఆధారంగా ఉన్న ప్రాచీనమైన వైదిక మత ధోరణిని సూచిస్తుంది. ఇది వేదమతంలోనే అత్యంత పురాతనమైనది, మరియు భారతీయ తాత్విక భావధారల మూలస్రోతస్సుగా పరిగణించబడుతుంది.

VEDIC (Rigveda) Matam refers to the ancient Vedic religious tradition based on the Rigveda. It is considered the oldest among the Vedic systems and is seen as the source of Indian philosophical thought.

ఋగ్వేదం – సారాంశం | Summary of Rigveda

• పురాతన వేదం | Oldest Veda:

ఋగ్వేదం నాలుగు వేదాలలో మొదటిదిగా భావించబడుతుంది (సుమారు క్రీస్తుపూర్వం 1500–1200). ఇది సాహిత్యం, భక్తి, తాత్వికత, సాంఘిక అంశాలలో గొప్ప సంపద.

Rigveda is the first and the oldest among the four Vedas (ca. 1500–1200 BCE). It holds immense literary, devotional, philosophical, and social significance.

• హిమాన్షువులు | Hymns:

ఇది 10 మండలాలను కలిగి ఉంది. ఇందులో సుమారు 1,028 సూక్తులు ఉన్నాయి.

It comprises 10 Mandalas (books) with about 1,028 hymns composed by Rishis.

• దేవతా ఆరాధన | Deity Worship:

ఋగ్వేదం ప్రకృతి దేవతల ఆరాధనను ముఖ్యంగా ప్రస్తావిస్తుంది.

Rigveda emphasizes worship of nature-based deities:

ఇంద్రుడు / Indra – War and Rain God

అగ్ని / Agni – Fire God

వాయువు / Vayu – Wind God

సూర్యుడు / Surya – Sun God

వరుణుడు / Varuna – God of Cosmic Order

సరస్వతీ / Saraswati – Goddess of Knowledge

• యజ్ఞ పద్ధతులు | Yajna Rituals:

యజ్ఞం ప్రధాన ఆచారం. హవిస్సు ద్వారా దేవతలను ప్రసన్న పరచటం.

Yajna (sacrifice) is a key ritual with offerings to please the gods.

• ఆధ్యాత్మిక భావనలు | Spiritual Concepts:

బ్రహ్మం, సత్యం, కర్మ, ఋతం వంటి తత్త్వాలు ప్రతిఫలించాయి.

Concepts like Brahman, Truth, Karma, and Ṛta are central.

"ఏకం సత్, విప్రాః బహుధా వదంతి" – "Truth is one, sages call it by many names."

• సామాజిక జీవన విధానం | Social Life:

గృహస్థ జీవనాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది. మహిళలకు గౌరవం.

Promotes householder life and respects women (e.g., Gargi, Lopamudra, Apala).

ఋగ్వేద మతం విశిష్టతలు | Key Features of Rigveda Religion

• భక్తి + విజ్ఞానం | Devotion and Knowledge in Harmony

• సామాజిక సమతా | Social Equality

• హెనోథియిజం | Henotheism (many gods, one reality)

• ధర్మం = కర్తవ్యం, ఋతం = సత్యం | Dharma = Duty, Ṛta = Truth/Order

CONCEPT 
( development of human relations and human resources )

2.తాత్వికులు - భావనలు

యేసు - బుద్ధుడు: తత్వ, ఉపదేశాల తులనాత్మక విశ్లేషణ

1. జీవిత నేపథ్యం

బుద్ధుడు (సిద్ధార్థ గౌతముడు) (563–483 BCE): నేపాల్‌లోని లుంబినిలో రాజకుమారుడిగా జన్మించారు. అనంతరం, భౌతిక జీవితాన్ని వదిలి, ధ్యానం ద్వారా సత్యాన్ని (ధర్మం) గ్రహించి, తన మిగిలిన జీవితాన్ని దాని బోధనలో గడిపారు.

యేసు క్రీస్తు (4 BCE – 30 CE): బెత్లహేమ్‌లో జన్మించి, నజరేత్‌లో పెరిగారు. ప్రేమ, క్షమా భావం, మోక్షం (సాల్వేషన్) గురించి బోధించారు. ఆయన శిలువ వేయబడటం, పునరుత్థానం క్రైస్తవ మతానికి ఆధారం అయ్యాయి.


2. మౌలిక తత్వం

బుద్ధుడు: దుఃఖం, దాని నివారణ గురించి బోధించారు. చతురార్య సత్యాలు, అష్టాంగ మార్గం ద్వారా శాంతి సాధించవచ్చు. అనాసక్తత, స్వీయ గమనిక, ధ్యానం ప్రధానంగా ప్రస్తావించారు.

యేసు: ప్రేమ, క్షమ, విశ్వాసం, మోక్షం పై తన బోధనలు చేశారు. ముఖ్యంగా సెర్మన్ ఆన్ ది మౌంట్ (పర్వత ప్రసంగం) ద్వారా స్వీయ త్యాగం, దైవభక్తి, పరలోక జీవితం గురించి చెప్పారు.


3. ఆత్మ, దైవం పై వారి దృక్పథం

బుద్ధుడు: ఒక సృష్టికర్త దేవుడిని ప్రస్తావించలేదు. కర్మ సిద్ధాంతం, పునర్జన్మ, మోక్షం (నిర్వాణం) పై ఎక్కువ దృష్టి పెట్టారు.

యేసు: దేవుడు తండ్రి అని చెప్పారు. దైవభక్తి, క్షమాభావం, నిత్య జీవితం గురించి బోధించారు.


4. సామాజిక, నైతిక బోధనలు

బుద్ధుడు: అహింస, సత్యవచనం, ధర్మాచరణం, దయ ను ప్రోత్సహించారు. కోరికలు, సంపద పట్ల అసక్తి లేకుండా జీవించమన్నారు.

యేసు: శత్రువులను క్షమించాలి, ప్రేమించాలి, సేవా భావంతో ఉండాలి అని బోధించారు. పేదవారిని ఆదుకోవాలని చెప్పారు.


5. బోధనా విధానం

బుద్ధుడు: తార్కికత, ఉపమానాలు, సంభాషణలు ద్వారా తన సందేశాన్ని చెప్పారు.

యేసు: సన్నివేశాలు, ఉపమాన కథలు (పరబుల్స్), అద్భుతాలు ద్వారా బోధించారు.


6. చరిత్రపైన ప్రభావం

బుద్ధుడు: బౌద్ధ మత స్థాపకుడిగా, ఆత్మజ్ఞానం, ధ్యానం ప్రాధాన్యతను స్థాపించారు.

యేసు: ప్రపంచవ్యాప్తంగా క్రైస్తవ మత ప్రబలితంగా మారింది. పాశ్చాత్య నాగరికతపై ప్రభావం చూపారు.

వాక్చాతుర్యానికి, ఇంగ్లీష్ అభ్యాసానికి సంబంధం

యేసు, బుద్ధుడు ఇద్దరూ స్పష్టమైన, సులభమైన భాషలో బోధించారు, ఇది స్పష్టతగా మాట్లాడటానికి ఎంతో ఉపయుక్తం.

పరబుల్స్, ధర్మ చర్చలు వాక్కుశక్తిని పెంచుతాయి.

సోక్రటీస్‌
“One thing only I know, and that is that I know nothing.” – socrates 

గురువుగారూ! ఇక గంటలో విషపాత్ర మీ చేతికి వస్తుంది... అది తాగి మీరు మరణిస్తారు. కానీ ఇప్పుడు మీరు లైర్‌ వాద్యం మీద ప్రాక్టీసు చేసి పాట నేర్చుకున్నారు? ఏమిటిది? అని శిష్యులు ప్రశ్నించారు. దీనికి సోక్రటీస్‌ నవ్వి జీవితమంటే నేర్చుకోవడం... మరణం గురించి ఆలోచించడం కాదు. నువ్వు, నేను అందరం ఏదో ఒక రోజు చనిపోతాం.... కానీ జీవితంలో ప్రతిక్షణం విలువైందే... తెలియంది తెలుసుకోవడంలోనే ఆనందముంది. గంట కిందటి వరకు నాకు ఆ పాట తెలీదు. ఇప్పుడు నేర్చుకున్నాను. ఇంకా నాజీవితంలో గంట సమయం ఉంది... అంటే ఇప్పటికీ నేర్చుకోవడానికి నాకు అవకాశముందని అన్నాడు.

Socrates believed that philosophy – the study of wisdom – was the most important pursuit above all else. For some, he exemplifies more than anyone else in history the pursuit of wisdom through questioning and logical argument, by examining and by thinking. His "examination" of life in this way spilled out into the lives of others, such that they began their own "examination" of life, but he knew they would all die one day, as saying that a life without philosophy – 

an "unexamined" life – was not worth living.


"ఫ్రాయిడ్"  సిగ్మండ్ ఫ్రాయిడ్ (Sigmund Freud)   సైకాలజీకి సంబంధించిన విషయంపై ఆసక్తి చూపిస్తున్నట్లైతే.

సిగ్మండ్ ఫ్రాయిడ్ ఒక ప్రసిద్ధ ఆస్ట్రియన్ నెవ్రాలజిస్ట్ మరియు మానసికశాస్త్రంలో సైకో అనాలిసిస్ (Psychoanalysis) పద్ధతిని అభివృద్ధి చేసిన వ్యవస్థాపకుడు.

ఫ్రాయిడ్ సిద్ధాంతాలు:

1. మనోవిజ్ఞాన శాస్త్రం (Psychoanalysis):

మానవ మనస్సు మూడు స్థాయిలను కలిగి ఉంటుంది:

ఇడ్ (Id): ప్రాథమిక అభిలాషలు, కోరికలు (తక్షణ అవసరాలు).

ఈగో (Ego): తర్కబద్ధత, వాస్తవాన్ని అంగీకరించే భాగం.

సుపర్ ఈగో (Super Ego): నైతికత మరియు విలువలు.

2. చైతన్యం (Consciousness):

చేతన స్థితి (Conscious): మనకు తెలిసిన భావాలు.

అవచేతన స్థితి (Subconscious): అస్పష్టమైన, కానీ మన ప్రవర్తనను ప్రభావితం చేసే భావాలు.

అచేతన స్థితి (Unconscious): పూర్తిగా దాగివున్న భావాలు, జ్ఞాపకాలు, మరియు కోరికలు.

3. స్వప్న విశ్లేషణ (Dream Analysis):

ఫ్రాయిడ్ చెప్పినట్లుగా, స్వప్నాలు మన అచేతన భావాల ప్రతిబింబం. అవి మన కోరికలు, భయాలు, మరియు భావోద్వేగాలను వ్యక్తం చేస్తాయి.

4. అణచివేత (Repression):

మనం కొన్ని దురభిరుచులను, కోరికలను మన అచేతనంలో నెట్టివేయడం.

5. ఓడిపస్ కాంప్లెక్స్ (Oedipus Complex):

పిల్లల వ్యక్తిత్వాభివృద్ధిలో మాతాపితలపై ఉండే భావోద్వేగ బంధాలపై ఫ్రాయిడ్ చేసిన విశ్లేషణ.

ఫ్రాయిడ్ యొక్క ప్రాధాన్యత:

మానవ వ్యక్తిత్వాన్ని, కోరికలను, మరియు భావోద్వేగాలను విశ్లేషించడంలో ఫ్రాయిడ్ యొక్క సిద్ధాంతాలు విప్లవాత్మకమైనవి.

అతని సిద్ధాంతాలు, మానసికశాస్త్రంలో గొప్ప పునాది వేసాయి.

సిగ్మండ్ ఫ్రాయిడ్ (Sigmund Freud) లైంగికత (Sex) మరియు దాని ప్రభావం గురించి అభిప్రాయాలను వివరంగా పరిశీలించారు, ముఖ్యంగా ఆయన మనోవిజ్ఞాన శాస్త్రంలో. ఫ్రాయిడ్ అభిప్రాయంలో, లైంగికత మనిషి వ్యక్తిత్వ వికాసంలో, భావోద్వేగాల్లో, మరియు మానసిక ఆరోగ్యంలో కీలక పాత్ర పోషిస్తుంది.

1. ఫ్రాయిడ్ సిద్ధాంతం: లైంగికత ప్రధాన అంశం

లైబిడో (Libido):

ఫ్రాయిడ్ ప్రకారం, లైబిడో అంటే జీవశక్తి లేదా లైంగిక శక్తి. ఇది మానవ ప్రవర్తనను ఉద్భవింపజేసే ప్రధాన శక్తిగా ఉంటుందని ఆయన భావించారు.

లైబిడో బాల్యంలోనే ఆరంభమై, జీవితంలో వివిధ దశల్లో (Psychosexual stages) మానసిక వికాసానికి మౌలికంగా పనిచేస్తుంది.

సైకోసెక్సువల్ దశలు (Psychosexual Stages):

ఫ్రాయిడ్ లైంగికత వికాసాన్ని ఐదు దశలుగా విభజించాడు:

1. ఔరల్ దశ (Oral Stage): శిశువులు నోటితో ఆనందాన్ని పొందుతారు.

2. ఆనల్ దశ (Anal Stage): 2-4 ఏళ్లలో, శిశువులు క్రమశిక్షణను నేర్చుకుంటారు.

3. ఫాలిక్ దశ (Phallic Stage): 3-6 ఏళ్ల వయసులో, పిల్లల లైంగిక అవగాహన మొదలవుతుంది.

4. లాటెన్సీ దశ (Latency Stage): లైబిడో శక్తి తాత్కాలికంగా తగ్గుతుంది.

5. జెనిటల్ దశ (Genital Stage): యౌవనంలో లైంగిక శక్తి ప్రబలంగా ఉంటుంది, ఇది సంబంధాలపై ప్రభావం చూపుతుంది.

2. లైంగికత ప్రభావం

వ్యక్తిత్వ వికాసం:

లైంగికతను సమర్థంగా అర్థం చేసుకుని నియంత్రించగలగటం వ్యక్తిత్వం పటిష్ఠతకు దోహదం చేస్తుంది. కానీ అణచివేత (Repression) లేదా అసమతుల్యత (Fixation) అభివృద్ధిని అడ్డుకోవచ్చు.

ఓడిపస్ కాంప్లెక్స్ (Oedipus Complex):

ఫ్రాయిడ్ ప్రకారం, బాల్యంలో తల్లితండ్రుల పట్ల పిల్లల దృక్పథంలో లైంగిక భావాలు ఉండవచ్చు. ఇది సరైన దిశలో పరిష్కరించకపోతే, పెద్దవారిగా సంబంధాలలో సమస్యలకు దారితీస్తుంది.

3. మానసిక ఆరోగ్యం మీద ప్రభావం

సమతుల లైంగిక జీవనం:

లైంగికతకు సంబంధించిన జ్ఞానం మరియు అవగాహన మానసిక ఆరోగ్యాన్ని మెరుగుపరుస్తుంది.

అణచివేత (Repression):

లైంగిక ఆలోచనలను అణగదొక్కడం, అవి అవగాహనలోకి రాకుండా నిరోధించడం, ఆందోళన, నిస్ఫూర్తి, మరియు డిప్రెషన్‌కు కారణమవుతుందని ఫ్రాయిడ్ అభిప్రాయపడ్డాడు.

4. విమర్శలు

ఫ్రాయిడ్ సిద్ధాంతాన్ని కొందరు ఆమోదించినా, ఇతరులు అతని లైంగికతపై అధిక ప్రాముఖ్యతను విమర్శించారు. వారు లైంగికత తప్ప మానసిక వికాసానికి ఇతర అంశాలు కూడా ముఖ్యమని సూచించారు.

సారాంశం

ఫ్రాయిడ్ లైంగికతను మానసిక మరియు శారీరక ప్రవర్తనలో కేంద్ర స్థానంలో ఉంచి, వ్యక్తిత్వ వికాసాన్ని విశ్లేషించాడు. అయితే, లైంగికత మాత్రమే వ్యక్తిత్వ వికాసానికి కారణం కాదు, అది మానసిక దశల్లో ఒక భాగం మాత్రమే.


సొలమన్ బైబిల్ 

తన తాత్త్విక రచనలో, ముఖ్యంగా ప్రభోధకుడు (Ecclesiastes) లో, "వ్యర్థం! వ్యర్థం! అన్నీ వ్యర్థమే" అని పదే పదే చెప్పడం మన జీవితానికి విలువైన ఆలోచనను అందిస్తుంది.

సొలమన్ చెప్పిన వ్యర్థత:

1. జీవితంలోని అస్థిరత్వం:

సొలమన్ జీవన అనుభవాల ద్వారా చెప్పారు, ఎంత సంపద సంపాదించినా, ఎంత భోగభాగ్యాలు పొందినా, వాటికి శాశ్వతత ఉండదు.

"మనిషి చేసిన శ్రమలో ఫలితం ఏమిటి?" (Ecclesiastes 1:3) అంటూ ప్రశ్నించారు.

2. భోగభాగ్యాల వ్యర్థత:

సొలమన్ తన రాజరికంలో అత్యధిక శ్రేయోభిలాషల్ని అనుభవించారు. అయినప్పటికీ, వాటి అంతిమ ఫలితం నిరర్థకం అని గుర్తించారు.

"హాస్యం పిచ్చి మాత్రమే, ఆనందం శూన్యం." (Ecclesiastes 2:2)

3. శ్రమ మరియు ధన సంపాదన:

"మనిషి రాత్రింబవళ్ళు శ్రమపడి సంపాదించిన ఆస్తిని మరొకరి చేతులలో విడిచిపెట్టాలి" అన్న భావన ద్వారా అసంతృప్తిని వ్యక్తం చేశారు. (Ecclesiastes 2:18-21)

4. జ్ఞానములోని వ్యర్థత:

జ్ఞానం గొప్పదే అయినప్పటికీ, మరణం ద్వారా జ్ఞానులు మరియు మూర్ఖులు ఒకే స్థాయిలో నిలుస్తారని చెప్పారు.

"మూర్ఖుడు ఎలా చస్తాడో, నేనే అలాగే చస్తాను." (Ecclesiastes 2:16)

సొలమన్ తాత్విక పరిష్కారం:

దేవునిపై విశ్వాసం:

జీవితంలోని అస్థిరతలను అంగీకరించడంలోనే నిజమైన శాంతి ఉందని సొలమన్ తేల్చారు.

"దేవుని భయపడండి, ఆయన ఆజ్ఞలను పాటించండి; ఇదే మనిషి యొక్క కర్తవ్యం." (Ecclesiastes 12:13)

ప్రతిదీ దేవుని యొద్దే పూర్తవుతుంది:

"ప్రతిచర్యకు సమయముంది, ప్రతి కార్యం దేవుని నిర్ణయం ప్రకారమే జరుగుతుంది." (Ecclesiastes 3:1-8)

వ్యర్థతపై మనం నేర్చుకోవాల్సింది:

సొలమన్ చెప్పిన వ్యర్థం అన్న భావం జీవితానికి నిగూఢమైన తాత్వికమైన సందేశం.

1. భౌతిక సంపదలు, ఆనందాలు, మరియు కీర్తి తాత్కాలికం.

2. శాశ్వతమైన సంతృప్తి దేవునిపై నమ్మకం, ధర్మబద్ధమైన జీవితం ద్వారా మాత్రమే పొందవచ్చు.

3. జీవితంలో ప్రతి క్షణం విలువైనదే, కానీ దానికి అర్థం ఇవ్వడం మన చేతుల్లోనే ఉంది.

సొలమన్ రాసిన సామెతలు (Proverbs) పాతనిబంధనలోని అత్యంత ప్రసిద్ధ గ్రంథాలలో ఒకటి. ఈ గ్రంథం జీవితంలోని వివిధ అంశాలకు సంబంధించి నైతికత, జ్ఞానం, మరియు ఆధ్యాత్మిక దార్శనికతను బోధిస్తుంది. ఈ సామెతలు అనేక జీవిత పాఠాలను స్ఫూర్తిదాయకంగా మరియు అర్థవంతంగా అందిస్తాయి.

సామెతలలోని ముఖ్యమైన పాఠాలు

1. జ్ఞానం మరియు భక్తి:

"యెహోవాకు భయపడుట జ్ఞానమునకు ఆద్యము." (సామెతలు 1:7)

→ జ్ఞానమంటే కేవలం భౌతిక విజ్ఞానమే కాదు, దేవుని పట్ల భక్తి కూడా సమగ్ర జ్ఞానం పొందేందుకు కీలకం.

2. ప్రమాదకరమైన మార్గాలు:

"సరియైనదని మనిషి దృష్టికి కనబడే మార్గము ఉంది, కానీ అది మరణ మార్గానికి దారి తీస్తుంది." (సామెతలు 14:12)

→ మనం సరైనదని భావించిన మార్గాలు తప్పుగా ఉండవచ్చు. జాగ్రత్తగా ఉండాలి.

3. మాటల శక్తి:

"మృదువైన జవాబు కోపాన్ని అణచివేస్తుంది, కానీ పట్టు పదాలు కోపాన్ని రగిలిస్తాయి." (సామెతలు 15:1)

→ మాటల తీరుతోనే సంబంధాలు బలపడతాయి లేదా బద్ధలవుతాయి.

4. శ్రమ మరియు విజయం:

"సుమర్యపు హస్తములు ధనాన్ని తెస్తాయి, కానీ మోసపూరిత మార్గాలు పేదరికం తీసుకొస్తాయి." (సామెతలు 10:4)

→ కఠినంగా పనిచేస్తే విజయం సాధ్యమవుతుంది.

5. క్రోధాన్ని నియంత్రించడం:

"క్రోధంలో ఉన్నవాడు మొఢుడు, తన భావాలను నియంత్రించగలవాడు జ్ఞానవంతుడు." (సామెతలు 29:11)

→ కోపాన్ని కట్టడి చేయడం జీవితానికి ముఖ్యమైన పాఠం.

6. స్నేహం మరియు జ్ఞానం:

"ఇనుము ఇనుమును పదును చేస్తుంది; స్నేహితుల మధ్య సంబంధం కూడా ఇలాగే ఉంటుంది." (సామెతలు 27:17)

→ మంచి స్నేహితులు మన జీవితానికి బలాన్నిస్తారు.

7. నీతిపరమైన జీవనం:

"ధర్మముతో నడిచే వ్యక్తి జీవితం ప్రశాంతంగా ఉంటుంది, కానీ చెడుకు దిగబడేవారు బంధనంలో పడతారు." (సామెతలు 10:9)

→ నీతినష్టమైన మార్గం ఎప్పుడు నష్టమే తీసుకొస్తుంది.

8. సహనం మరియు విజయం:

"సహనమున్నవాడు యుద్ధానికి గెలుస్తాడు, కానీ హుటాహుటిన ఆవేశపడ్డవాడు చీదరించుకుంటాడు." (సామెతలు 16:32)

→ సహనం గొప్ప శక్తి. ఇది నిష్కర్షకు దారి తీస్తుంది.

9. దార్శనికత:

"దార్శనికత లేని చోట ప్రజలు నాశనమవుతారు." (సామెతలు 29:18)

→ జీవన గమ్యం లేకుండా జీవితం అస్థిరంగా ఉంటుంది.

10. పేదరికం మరియు ధనవంతులు:

"నిజాయితీగా పేదగా ఉండటం, మోసంతో సంపదను కూడబెట్టుకోవడం కంటే మంచిది." (సామెతలు 28:6)

→ నీతితో కూడిన జీవితం ధనసంపదకంటే విలువైనది.

సామెతల ప్రాముఖ్యత

ఈ సామెతలు జీవన నైతికతకు పునాది.

ధార్మికత, వినయం, మరియు బుద్ధితో జీవితాన్ని ఎలా గడపాలో చూపిస్తాయి.

వ్యక్తిగత సంబంధాలు, కుటుంబం, ఆర్థికం, మరియు సామాజిక జీవనానికి మార్గదర్శకత్వం అందిస్తాయి.

గుడిపాటి వెంకటచలం (1894–1976) ఆంధ్రప్రదేశ్‌కు చెందిన ప్రముఖ తెలుగు రచయిత, నాటకకర్త, మరియు వ్యాసకర్త. వామపక్ష భావజాలం, సాహసవంతమైన అభిప్రాయాలు, మరియు సమాజంలో తనదైన ప్రత్యేక దృక్కోణంతో విప్లవాత్మక మార్పులు సృష్టించిన వారిలో గుడిపాటి వెంకటచలం ఒకరు.
భావజాలం మనల్ని నడిపిస్తుంది
సత్యం నీలోనే వుంది ఆవిష్కరించుకో
-Chinta ramamohan 
🌹శేషప్ప కవి
సీ|| పాంచభౌతికము దుర్భరమైన కాయం బి0దెప్పడో విడుచుట యెఱుకలేదు,

శతవర్షములదాఁక మితముఁ జెప్పిరి కాని,

నమ్మరాదామాటనెమ్మనమున(మనస్సున)బాల్యమందో; మంచి ప్రాయమందో, లేక

ముదిమియందో, లేక ముసలియందొ,

యూరనో, యడవినో, యుదకమధ్యముననో,(నీటి )

యెప్పుడో యేవేళ నే క్షణంబొ?

తే|| మరణమే, నిశ్చయము, బుద్ధిమంతుఁడైన

దేహ మున్నంతలో మిమ్ముఁ దెలియవలయు,

భూషణవికాస! శ్రీధర్మపుర నివాస!

నరసింహ శతకము
తెలుగు పద్యంశ్రీ నరసింహ శతకము తెలుగు శతక సాహిత్యంలో ప్రముఖమైనది . ఈ శతకమును రచించినది కరీంనగర్ జిల్లా ధర్మపురికి చెందిన శేషప్ప కవి. ఈ పద్యాలన్నీ

భూషణవికాస! శ్రీధర్మపుర నివాస!

దుష్ట సంహార! నరసింహ! దురితదూర!

అనే మకుటంతో అంతమవుతాయి.

బౌద్ధధర్మ మూలసూత్రాలలో సర్వమూ క్షణికమనేది ఒక మూల సూత్రం.ఇది ప్రపంచం దుఃఖమయమనే దాన్ని స్పష్టం చేస్తుంది. పుట్టిన ప్రతివారికీ మరణం తప్పదు. అయినా ఆశలు పెంచుకుంటారు. ప్రపంచంలో దుఃఖం లేకపోవటంగాని, పుట్టిన జీవి మరణించకపోవటమనేది కనిపిస్తే ఎంతో సంతోషం కదా! అని బుద్ధుడు చెబుతాడు. మానవుని శరీరం వయః పరిణామాన్ని అనుసరించి క్షణక్షణం మారుతూ మట్టిలో కలిసిపోతుందనే విషయాన్ని కవి ‘నాల్గు దశల మధ్య నవయుచు నున్నటి’ అని వర్ణించాదృశ్యమాన ప్రపంచంలోని సర్వమూ అనిత్యం 
సంగీతం::మాష్టర్ వేణు
రచన::సముద్రాల
గానం::జిక్కి,భానుమతి

కనులకు దోచి చేతికందని ఎండమావులున్నయ్
సోయగముండి సుఖము నోచని బ్రతుకులున్నవి కొన్ని
కనులకు దోచి చేతికందని ఎండమావులున్నయ్
సోయగముండి సుఖము నోచని బ్రతుకులున్నవి కొన్ని

భూమిజనించి ఆకలి కొదగని ఫలములున్నవి కొన్ని
భూమిజనించి ఆకలి కొదగని ఫలములున్నవి కొన్ని
మనసున నిండి పలుకగరాని తలపులున్నవి కొన్ని
తలపులున్నవి కొన్ని

సృష్టి చేసినది దేవుడైన మరి నాశమునేల సృజించే
పలుకు నొసగినది దేవుడైన మరి మూగలనేల సృజించే
కనుల నొసగినది దేవుడైన మరి అంధులనేల సృజించే
కనుల నొసగినది దేవుడైన మరి అంధులనేల సృజించే
వెలుగునిచ్చినది దేవుడైన మరి చీకటినేల సృజించే

వేద శాస్త్రములు చదివినవారే ఎరుగరు సృష్టి విలాసం
వేద శాస్త్రములు చదివినవారే ఎరుగరు సృష్టి విలాసం
అల్పబుద్దితో జ్ఞానదాతనే సలుపకు పరిహాసం నువ్వు సలుపకు పరిహాసం
బ్రతుకంతా పలు ప్రశ్నలమయమై బ్రతుకును జనసముదాయం
బదులు కోసమై వెదకుటమాని బ్రతుకుటయే న్యాయం

జాషువ  మొదటీ పద్యంలో ఈవిషయాన్నే ప్రస్తావిస్తు,ఈ శ్మశానవాటికలో కొన్నివందల,వేల ఏండ్లగా నిద్రిస్తున్నవారు ఒక్కరుకూడా లేచి రాలేదు కదా అంటు ప్రారంభించాడు.ఇంకా ఎన్ని సంవత్సరాలు ఈచలనంలేని నిద్ర అంటూ వాపోతున్నాడు.ఈ రుద్రభూమిలో తమబిడ్దలను పొగొట్టుకున్న తల్లుల రోదనలతో నిండిన కన్నీళ్ళకు వల్లకాడులోని రాళ్లు క్రాగిపోయ్యాయి అని చింతిస్తున్నాడు. కవిహృదయం చూడండి.

   ఎన్నో యేండ్లు గతించిపోయినవి గానీ,యీ శ్మశానస్ధలిన్
   గన్నుల్ మోడ్చిన మందభాగ్యుడొకఁడైనన్ లేచిరాఁ,డక్కటా!
   యెన్నాళ్ళీచలనంబులేని శయనం? బేతల్లు లల్లాడిరో!
   కన్నీటంబడి క్రాఁగిపోయినవి నిక్కంబిందు పాషాణముల్

BIBLE
Eccles
iastes - ప్రసంగి 9 

10. చేయుటకు నీ చేతికి వచ్చిన యే పనినైనను నీ శక్తిలోపము లేకుండ చేయుము; నీవు పోవు పాతాళమునందు పనియైనను ఉపాయమైనను తెలివియైనను జ్ఞానమైనను లేదు.

గౌతమ బుద్ధ 

paticca-samuppada, (Pali: “dependent origination”) Sanskrit pratitya-samutpada, the chain, or law, of dependent origination, or the chain of causation—a fundamental concept of Buddhism describing the causes of suffering (dukkha; Sanskrit duhkha) and the course of events that lead a being through rebirth, old age, and death.

“Except a man be born again, he cannot see the kingdom of God.”
Jesus Christ, John 3:3

“And so I tell you, keep on asking, and you will receive what you ask for. Keep on seeking, and you will find. Keep on knocking, and the door will be opened to you. For everyone who asks, receives. Everyone who seeks, finds. And to everyone who knocks, the door will be opened.”
Jesus Christ, Luke 11:9-10

“Whoever wants to be a leader among you must be your servant, and whoever wants to be first among you must be the slave of everyone else. For even the Son of Man came not to be served but to serve others and to give his life as a ransom for many.”
Jesus Christ, Mark 10:42-45

“Come, follow me and I will send you out to fish for people.”
Jesus Christ, Matthew 4:19

“Don’t worry about tomorrow, for tomorrow will bring its own worries. Today’s trouble is enough for today.”
Jesus Christ, Matthew 6:34

“Whosoever drinketh of this water shall thirst again: But whosoever drinketh of the water that I shall give him shall never thirst; but the water that I shall give him shall be in him a well of water springing up into everlasting life.”
Jesus Christ, John 4:13-14

“Let the little children come to me, and do not hinder them, for the kingdom of heaven belongs to such as these.”
Jesus Christ, Matthew 19:14
“My Kingdom is not an earthly kingdom. If it were, my followers would fight to keep me from being handed over to the Jewish leaders. But my Kingdom is not of this world.”
Jesus Christ, John 18:36

“Father, forgive them, for they do not know what they are doing” (Luke 23:34).

యేసు క్రీస్తు సిలువ లో పలికిన ఏడు మాటలు - సప్తపలుకులు - Jesus 7 Words on Cross in Telugu

యేసు క్రీస్తు
 “తండ్రీ, వీరేమి చేయుచున్నారో వీరెరుగరు గనుక వీరిని క్షమించుమని” చెప్పెను. లూకా 23:34
the type of person you are, shown by the way you behave, feel, and think
వ్యక్తిత్వం, మీరు ఏ రకం మనిషో అని మీ ప్రవర్తన, భావనలు, ఆలోచనలను బట్టి తెలిసేది
🌻Bhagavad Gita 
యదా న కురుతే భావం సర్వభూతేష్వమంగలమ్ !
సమదృష్టేస్తదా పుంసః సర్వాః సుఖమయా దిశః !!

ఏ జీవిపట్లా రాగద్వేషాలు లేని మానవుడికి, ఎల్లప్పుడూ
మనస్సులో సమత్వ భావం కలిగివుండే మనిషికి
 అన్ని ప్రదేశాలూ ఆనందంతో నిండి ఉంటాయి
స్థితప్రజ్ఞత అనేది భగవద్గీతలో ఉన్న ఒక ముఖ్యమైన భావన. ఇది ధ్యానం, జ్ఞానం, మరియు ఆత్మవిశ్వాసంతో సంబంధం కలిగిన ఒక శక్తివంతమైన సిద్ధాంతం. శ్రీకృష్ణుడు, అర్జునుడితో మాట్లాడుతున్నప్పుడు, స్థితప్రజ్ఞతను వివరిస్తూ చెప్పిన విషయాలు చాలా ముఖ్యం.

స్థితప్రజ్ఞత అంటే ఏమిటి?

స్థితప్రజ్ఞత అంటే, మనస్సు, ఆత్మ, మరియు భావాలు అన్ని ఒక స్థిర స్థితిలో ఉండడం, వ్యక్తి ఏ పరిస్థితిలోనూ తమకు సంభందించిన ధర్మాన్ని అనుసరించడం, తన భక్తిని లేదా జ్ఞానాన్ని నమ్మి ఉండటం.

ఇది ఆత్మానందం మరియు అశాంతి లేని జీవన శైలిని సూచిస్తుంది.

భగవద్గీతలో స్థితప్రజ్ఞత

భగవద్గీతలో 2.55 శ్లోకంలో శ్రీకృష్ణుడు స్థితప్రజ్ఞతను ఇలా వివరించాడు:

"యా హి స్మరణ పున్యమి శక్తం యోగమున్ముఖం | తతే జగన్మంత్రా నిజాంశ్చ ఏధాతం యమార్థముం"

ప్రశ్నించినప్పుడు, స్థితప్రజ్ఞత ఉన్న వ్యక్తి ఎలా ఉంటాడో శ్రీకృష్ణుడు చెప్పిన కొన్ని లక్షణాలు:

1. కర్మలపై ఆసక్తి లేని వ్యక్తి: స్థితప్రజ్ఞత ఉన్న వ్యక్తి తన కర్మలు పూర్తిగా సమర్పణా భావంతో చేస్తాడు, ఫలితానికి ఆందోళన పడడు.

2. భావనలలో సమతుల్యత: మంచి లేదా చెడు పరిస్థితులలో కూడా, ఎటువంటి అశాంతి లేకుండా సమతుల్యంగా ఉంటుంది.

3. ఆత్మవిశ్వాసం మరియు నిరీక్షణ: అతనికి తన ఆశయాలను, సాధనలను నమ్ముతాడు, ఇతరుల పనులు తనపై ప్రభావం చూపవు.

4. బాహ్య ప్రకృతిలో కనబడని ప్రతిస్పందనలు: అగ్రహం, కోపం వంటి ప్రతికూల భావనలను కలిగి ఉండదు.

స్థితప్రజ్ఞత లక్షణాలు (2.56-2.59)

శ్రీకృష్ణుడు స్థితప్రజ్ఞత యొక్క లక్షణాలను వివరించాడు. ఇవి:

1. నిర్భయం: సమయానికి అనుగుణంగా పనిచేస్తాడు.

2. ప్రమత్తత: పరిస్థితులపై అవగాహన కలిగి ఉంటాడు.

3. మానసిక స్థితి: అనుకూల, ప్రతికూల భావనలను అస్వీకరించి, మౌనంగా తన దారిలో సాగిపోతాడు.

4. సంకల్పం: తలపోసిన లక్ష్యాన్ని సాధించేందుకు నిరంతరం ప్రయత్నిస్తాడు.

సారాంశం

స్థితప్రజ్ఞత అనేది ఆత్మ-జ్ఞానంతో కూడిన ఓ స్థితి, దాని ద్వారా మనం మనస్సును పరిపూర్ణ స్థితిలో ఉంచుకుని, వివిధ పరిస్థితులలో మనం చేసే నిర్ణయాలు నిశ్చయంగా సజావుగా అవుతాయి. ఇది, ఒకవేళ ఎవరి దృష్టి నుండి చూస్తే, శాంతి, నియమం మరియు పరిపూర్ణత దిశగా తీసుకొనే మార్గం.

CONCEPT ( development of human relations and human resources )

T.పద్యాలు తెలుగు - సౌందర్యం - సాహిత్య కళారూపాలు ( పద్యాలు )

తెలుగు సాహిత్యంలో మొదటి పద్య రచన గురించి స్పష్టమైన ఆధారాలు లేవు, కానీ అనేక సాహిత్య చరిత్రకారులు తెలుగు పద్య సాహిత్యానికి శ్రీకారం చుట్టిన మహాకవి నన్నయ భట్టారకుడు (11వ శతాబ్దం) అని భావిస్తున్నారు. నన్నయ, మహాభారతం యొక్క ఆదిపర్వాన్ని తెలుగు భాషలో పద్యరూపంలో రచించినవాడు.

నన్నయ చేసిన ఈ తెలుగు మహాభారతం రచనను "ఆంధ్ర మహాభారతం" అని కూడా పిలుస్తారు. నన్నయ యొక్క రచన ప్రాకృత మరియు సంస్కృతం కలయికతో ఆంధ్ర ప్రజలకు బాగా అర్థమయ్యేలా తెలుగులో రూపొందించబడింది. ఆయన రచన సుసంపన్నమైన పద్యం, శ్రావ్యం, మరియు శైలిలో తెలుగుకు ఆణిముత్యం లాంటి ఒక శాశ్వత కీర్తిని అందించింది.

ఈ విధంగా, నన్నయ తెలుగు పద్య కవిత్వంలో తొలి మహా కవి అని భావించబడతాడు, మరియు తెలుగు పద్య సాహిత్యానికి తన కృషితో బలమైన పునాది వేసినవాడు.

హాలుడు
భాష
హాలుడు ప్రాచీన ఆంధ్రదేశాన్ని పరిపాలించిన శాతవాహన వంశానికి చెందిన రాజు. మత్స్యపురాణం అతనిని శాతవాహనుల వంశంలో 17వ రాజుగా పేర్కొంది.[1]

హాలుడు
శాతవాహనులు
పరిపాలన
క్రీ.పూ.200 - క్రీ.త.200
శాతవాహనులు
హాలుడు అశ్మక రాజ్యంలోని ప్రతిష్ఠానమును పరిపాలిస్తూ ఉన్నాడని ప్రాకృతంలో రచింపబడిన లీలావతి కావ్యం చెబుతుంది. పరిపాలించినది ఆరేళ్ళే అయినప్పటికీ, శాతవాహన వంశపు రాజులందరిలోకీ హాలుడు జగత్ప్రసిధ్ధుడు కావడానికి కారణం ఆ మహారాజు సంకలనం చేసి ప్రపంచానికి అందించిన గాథా సప్తశతి అనే గ్రంథం.
గాథాసప్తశతి (సنس్కృతం: गाथासप्तशती) అనేది ప్రాచీన సంస్కృత సాహిత్యంలో ఒక ముఖ్యమైన కృతిగా ప్రాచుర్యం పొందిన సంపుటం. ఇది సాతవాహన చక్రవర్తి హాలుడు (1వ శతాబ్దం CE) రచించిన గొప్ప కవితా గ్రంథం. దీనిలో మొత్తం 700 గాథలు (ప్రాసयुक्त పద్యాలు) ఉన్నాయి. ఈ కృతి ప్రజల సాధారణ జీవన విధానాన్ని, ప్రేమ కథలను, ప్రకృతి వర్ణనలను, సామాజిక సంబంధాలను అద్భుతంగా ప్రతిబింబిస్తుంది.

ముఖ్యాంశాలు:

1. భాష:
గాథాసప్తశతి ప్రాచీన ప్రాకృత భాషలో రచించబడింది, ఇది ఆ సమయంలో సామాన్య ప్రజలు మాట్లాడే భాష. ఇది సంస్కృతం కంటే సులభమైన భాష.

2. విషయాలు:
ఇందులో ప్రధానంగా ప్రేమ, ప్రకృతి, మరియు జీవన అనుభవాల గురించి పద్యాలు ఉన్నాయి.

గాథలలో స్త్రీల భావజాలం ప్రాముఖ్యత పొందింది.

ప్రకృతి వర్ణనలు, సామాజిక సంబంధాలు, మరియు రోజువారీ జీవితానికి సంబంధించిన వివరణలు ఇందులో ఉన్నాయి.

3. రచనా శైలి:

పద్య రూపం: కవితా శైలిలో రచించబడింది.

ప్రాకృత ఛందస్సు: అర్థపూర్ణమైన మాటలతో, సుందరమైన శ్రావ్యత కలిగిన శైలిలో రచన జరిగింది.

4. ప్రాముఖ్యత:

ప్రేమ కవితా సంపుటి: దీనిని భారతదేశం యొక్క తొలికాలపు ప్రేమ కవితా సంకలనంగా పరిగణిస్తారు.

సాంస్కృతిక దర్పణం: సాతవాహన కాలం యొక్క సామాజిక, సాంస్కృతిక, మరియు ఆర్థిక పరిస్థితులకు ఇది అద్దం పడుతుంది.

5. సాతవాహన చక్రవర్తి హాలుడు:
హాలుడు ఆంధ్ర దేశానికి చెందిన సాతవాహన చక్రవర్తులలో ఒకరు. గాథాసప్తశతిను రచించి, పాండిత్యానికి, సాహిత్యానికి తగిన గుర్తింపు పొందారు.

అవతరణ:
గాథాసప్తశతి సాహిత్యంలో ఒక విశిష్టమైన స్థానం కలిగి ఉంది. ఇది ప్రాచీన భారతీయ సాంస్కృతిక ధోరణులను మరియు శృంగారభావనను అర్థం చేసుకోవడానికి ముఖ్యమైన గ్రంథంగా నిలుస్తుంది.
హాలుడు సా.శ.69 నుండి 74 వరకు 5 ఏళ్ళు పాలన చేసెను. ఇతడు సింహళరాజు కుమార్తెను పరిణయమాడాడు. ఇతడు విద్యాభిమాని, విద్యారసికుడు. ఇతడు విద్వాంసులను, కవులను ఆదరించి తాను కూడా కవియై ఉన్నాడు. హాలుని కాలమున రాజపోషణము లభించుట వలన దేశభాషలు బాగుగా అభివృద్ధి చెందాయి.

ప్రాచీన మహారాష్ట్ర ప్రాకృతములో హాలుడు సప్తశతి అను నీతిశృంగారకావ్యమును రచించాడు. అందు మనోహరమైన అలంకారములు ఉన్నాయి. ఉదా:చంద్రుడను కలహంస ఈరాత్రి భాగమున ఆకాశమున నిర్మల కాసారమునందు విడివిడియున్న నక్షత్రపద్మముల నడుమ సుఖప్రయాణము కావించుచున్నది.....

హాలుని సప్తశతిని బాణుడు తన హర్షచరిత్రములో పొగిడాడు. "కావ్య ప్రకాశిక" లో, "సరస్వతీ కంఠాభరణము" లో, "దశరూపకవ్యాఖ్యానము" లో సప్తశతి పద్యములుదహరింపబడి ఉన్నాయి.

హాలుని మంత్రి గుణాఢ్యపండితుడు. పైశాచీ భాషలో "బృహత్కథ"ను, "కాతంత్ర వ్యాకరణము"ను ఇతడు రచించాడు. హాలుని ఆస్థానములో సకల విద్యలు నెలకొని ఉండేవని తెలుస్తున్నది. గుణాఢ్యుడు హాలుని మంత్రి కాడని మరికొందరు ఆంధ్రచరిత్రకారుల అభిప్రాయము. హాలుడు, సాలనుడు, కుంతలుడు, శాలివాహనుడు- ఈ నాలుగు పేర్లు ఒక్కనివే అని హేమచంద్రుడు తన దేశకోశములో చెప్పాడు. సా.శ. 78 వసంవత్సరమునుండి లెక్కింపబడుచున్న శాలివాహన శకమునకు ఈ హాలశాతవాహనుడే కర్తయని కొందరి అభిప్రాయం.

హాలుని తరువాత మండలకుడు (సా.శ.74-79), పురీంద్రసేనుడు (సా.శ.79-84), సుందరస్వాతికర్ణుడు (సా.శ.84-85), చకోరస్వాతికర్ణుడు 6 మాసాలు క్రమముగా ఒకరి తరువాత ఒకరు రాజ్యమేలారు. వీరిలో చకోరస్వాతికర్ణి వాసిష్ఠీపుత్రుడు; అనగా ఇతనితల్లి వసిష్ఠగోత్రమువారి ఇంటి ఆడబడుచు. ఈ రాజు వద్ద నుండి తరువాతి రాజులందరును తమ తల్లి పేరును తమ పేరు ముందు వాడటం మొదలుపెట్టారు.
-----------------------------
నడెవు దొందె భూమి కుడివు దొందె నీరు
నుడువగ్ని మొందె తిరలు
కులగోత్ర నడువె యత్తణదు సర్వజ్ఞ.
(మనుష్యులందరూ ఒకే భూమి మీద నడుస్తూ,ఒకే నీరు తాగుతూ చివరకు 
ఒకే నిప్పు లో కాలి నశిస్తుంటే ఇక కుల గోత్రాల గోప్ప ఎక్కడిది ?)
-కన్నడ కవి సర్వజ్ఞుడు
-------------------------------
నిద్రేసి ఆసన్ ఉత్తమ్ పాషాణ
వరీ ఆవరణా అకాశాచే
తే థే కాయకరణే కవణాచీ ఆస్
వాయా హోయ నాశ ఆయుష్యాచా
(నిద్రకు రాతిపానుపు మేలు,ఆకాశమే మంచి కప్పు,
కోరిక జీవితాన్ని వ్యయపరుస్తుంది)- తుకారాం

భర్తృహరి సుభాషితము

కేయూరాణి న భూషయంతి పురుషం హారా న చంద్రోజ్వ్జలా
నస్నానం న విలేపనం న కుసుమం నాలంకృతా మూర్ధజాః
వాణ్యేకా సమలంకరోతి పురుషం యా సంస్కృతా ధార్యతే
క్షీయంతే-ఖిల భూషణాని సతతం వాగ్భూషణం భూషణమ్‌ ॥

వయ మిహ సరితుష్టా వల్కలై స్త్వం దుకూలై:
స్సమఇవ పరితోషో నిర్విశేషో విశేషః
సతు భవతు దరిద్రోయస్య తృష్ణా విశాలా
మనసి చ పరితుష్టే కోర్ధవాన్ కో దరిద్రః
ద్రవ్యాశ గలవానికి దారిద్ర్యము గాని
మన స్సం తు ష్టి గలవానికి ద్రవ్య మక్కరలేదు.
భర్తృహరి

కవిత్రయం

ఆదికవి నన్నయ (1023-1063)
Preview
దళిత నవీన కందళ కదంబ కదంబక కేతకీ రజో-
మిళిత సుగంధ బంధుర సమీరణుఁడన్ సఖుఁ డూచుచుండఁగా
నులియుచుఁ బువ్వు గుత్తు లను నుయ్యెల లొప్పుగ నెక్కి యూఁగె ను-
ల్లలదళినీకులంబు మృదులధ్వని గీతము విస్తరించుచున్

తిక్కన్న (1205–1288)


సీ. ఈ వెండ్రుకలు వట్టి యీడ్చిన యా చేయి
దొలుతగాఁ బోరిలో, దుస్ససేను
తను వింత లింతలు తునియలై చెదరి రూ
పఱి యున్నఁ గని ఉడుకాఱుఁ గాక
యలుపాలఁ బొనుపడునట్టి చిచ్చే యిది
పెనుగద వట్టిన భీమసేను
బాహుబలంబునుఁ బాటించి గాండీవ
మను నొక విల్లెప్పుడును వహించు

ఆ.వె. కఱ్ఱి విక్రమంబుఁ గాల్పనే యిట్లు
బన్నములు వడిన ధర్మనందనుడును
నేను రాజరాజు పీనుంగుఁ గన్నారఁ
గానఁ బడయమైతి మేనిఁ గృష్ణ!

ఎఱ్ఱన్న(1325–1353)

Preview
అద్దంకి రాజధానిగా ఉన్న ప్రోలయ వేమారెడ్డి 1325-1353 మధ్యకాలంలో రాజ్యం చేశాడు. అతని ఆస్థాన కవియే ఎఱ్ఱాప్రగడ.హరివంశం ఉపోద్ఘాతంలో ఎర్రన చెప్పిన పద్యం
యుగకర్తయైన ఎఱ్ఱాప్రగడ హరివంశమును, భారత అరణ్య పర్వ శేషమును, నృసింహ పురాణమును వ్రాసాడు. రామాయణం కూడా వ్రాశాడు కాని అది లభించడంలేదు. భాస్కరుడు భాస్కర రామాయణమును, నాచన సోన ఉత్తర హరివంశమును వ్రాసారు. రావిపాటి త్రిపురాంతకుడు వ్రాసిన రచనలలో "త్రిపురాంతకోదాహరణము" మాత్రం లభిస్తున్నది. చిమ్మపూడి అమరేశ్వరుడనే మహాకవి "విక్రమసేనము" అనే మహాగ్రంధాన్ని వ్రాశాడట గాని అది లభించడంలేదు.
నన్నయభట్ట తిక్క కవినాథులు చూపిన త్రోవ పావనం
బెన్నఁ బరాశరాత్మజ మునీంద్రుని వాఙ్మయ మాదిదేవుఁడౌ
వెన్నుని వృత్త మీవు కడు వేడుకతో విను నాయకుండ వి
ట్లెన్నియొ సంఘటించె మదభీప్సిత సిద్ధికి రాజపుంగవా!

శ్రీ కృష్ణుని శైశవోత్సవ వర్ణన (హరివంశంలో)

పాలుపారగా బోరగిలి పాన్పు నాల్గుమూలలకును వచ్చుచు మెలగి మెలగి
లలి గపోలమ్ములు గిలిగింతలువుచ్చి నవ్వింప గలకల నవ్వినవ్వి
ముద్దులు దొలుకాడ మోకాల గేలను దడుపుచు నెందును దారితారి
నిలుచుండబెట్టి యంగుళు లూతసూపగా బ్రీతితప్పడుగులు వెట్టిపెట్టి
అన్నగంటి దండ్రినిగట్టి నయ్యగంటి
నిందురావయ్య విందుల విందవంచు
నర్ధిదను బిలువంగ నడయాడియాడి
యుల్లసిల్లె గృష్ణుడు శైశవోత్సవముల

వెన్నెవెట్టెద మాడుమాయన్న యన్న
మువ్వలును మొలగంటలు మొరయు నాడు
నచ్యుతుండు, గోపికలు దమయాత్మ బ్రమసి
పెరువు దరువను మరచి సంప్రీతిజూప

కృష్ణదేవరాయలు 1509-1530 (ఈ సామ్రాజ్యం 1336 నుండి 1660 వరకు వర్ధిల్లింది. )
Preview
 స్వస్వయంగా  కవిపండితుడు కూడా కావడంతో 
ఇతనికి సాహితీ సమరాంగణ సార్వభౌముడుఅని బిరుదు. 
ఈయన స్వయంగా సంస్కృతంలో జాంబవతీ కళ్యాణము
మదాలసాచరితము,సత్యవధూపరిణయము,
సకలకథాసారసంగ్రహముజ్ఞానచింతామణిరసమంజరితదితర గ్రంథములు,
 తెలుగులో ఆముక్తమాల్యద లేకగోదాదేవి కథ అనే గ్రంథాన్ని రచించాడు.[3] 
తెలుగదేల యన్న దేశంబు తెలుగేను 
తెలుగు రేడ నేను తెలుగొకొండ 
ఎల్ల జనులు వినగ ఎరుగవే బాసాడి
 దేశభాష లందు తెలుగు లెస్స
అన్న పలుకులు రాయలు వ్రాసినవే


రాయల ఆస్థానానికి భువన విజయము అని పేరు. భువనవిజయంలోఅల్లసాని పెద్దననంది తిమ్మనధూర్జటి,మాదయ్యగారి మల్లన (కందుకూరి రుద్రకవి), అయ్యలరాజు రామభద్రుడుపింగళి సూరనరామరాజభూషణుడు(భట్టుమూర్తి), తెనాలి రామకృష్ణుడు అనే ఎనిమిది మంది కవులు ఉండేవారని ప్రతీతి. వీరు అష్టదిగ్గజములు గా ప్రఖ్యాతి పొందారు.

అల్లసాని పెద్దన
కేదారేశు భజించితిన్‌ శిరమునన్‌ కీలించితిన్‌ హింగుళా 
పాదాంభోరుహముల్‌ ప్రయాగనిలయుం పద్మాక్షు సేవించితిన్‌ 
యాదోనాథసుతాకళత్రు బదరీనారాయణుం కంటి నీ 
యా దేశంబననేల చూచితి సమస్తాశావకాశంబులన
*తొలితెలుగు ప్రబంధం , ప్రథమాశ్వాసము మనుచరిత్ర-
---------------------------------------------------
కలలంచు న్శకునంబులంచు గ్రహయోగంబంచు సాముద్రికం
బు లటంచుం దెవులంచు ,దిష్టియనుచు న్భూతంబులంచు న్విషా
దు లటంచు న్నిమిషార్ధ జీవనములందుం బ్రీతి పుట్టించి నా
సిలుగుల్ ప్రాణుల కెన్ని చేసితివయా ! శ్రీ కాళహస్తీశ్వరా !        

                   ఈశ్వరా !  రెప్పపాటు లో మరణించే  ఈ జీవుల యొక్క  జీవితాల లో మమకారాన్ని పుట్టించి ,  కలలనీ , శకునాలనీ ,  గ్రహా యోగ సాముద్రికాలనీ , రోగాలు ,  దిష్టులు భూతాలనీ , విషప్రయోగాలనీ  ఎన్ని ఆపదలను సృష్టించావు  స్వామీ  !
*ధూర్జటి   శ్రీ కాళహస్తీశ్వర శతకము
బమ్మెర పోతన - 1450–1510
Preview
మందార మకరంద మాధుర్యమునఁ దేలు మధుపంబు వోవునే మదనములకు
నిర్మల మందాకినీ వీచికలఁ దూఁగు రాయంచ సనునె తరంగిణులకు
లలిత రసాలపల్లవ ఖాది యై చొక్కు కోయిల సేరునే కుటజములకు
బూర్ణేందు చంద్రికా స్ఫురిత చకోరక మరుగునే సాంద్ర నీహారములకు
అంబుజోదర దివ్య పాదారవింద
చింతనామృత పానవిశేష మత్త
చిత్త మేరీతి నితరంబు జేరనేర్చు
వినుతగుణశీల! మాటలు వేయునేల?
శతకములు ,శతక కర్తలు
వేమన ( 1650 - 1750 ) శతకము
Preview
పద్యం:
ఆత్మశుద్ది లేని యాచారమదియేల?
భాండశుద్ది లేని పాకమేల?
చిత్తశుద్ది లేని శివపూజలేలరా?
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ.
తాత్పర్యం:
మనసు నిర్మలతో లేనపుడు ఏపని చేసిన అది వ్యర్ధమే అగును.అపరిశుభ్రముగా వున్న పాత్రలో వంట చేసినచో అది శరీరమునకు మంచిదికాదుగదా.అదేవిధముగా నిశ్చలమైన మనస్సుతో చేయని భగవంతుని పూజలు కూడా ఎలాంటి ఫలితాలనివ్వవు.
కుండ కుంభ మన్న కొండ పర్వతమన్న
నుప్పు లవణ మన్న నొకటికాదె
భాష లిట్టె వేరు పరతత్వమొక్కటే
విశ్వదాభిరామ వినురవేమ
కుండ కుంభమన్న కొండ పర్వతమన్న
నుప్పు లవణమన్న నొకటి కాదె
భాష లిట్టె వేరు పరతత్వమొకటె
విశ్వధాభిరామ వినుర వేమ ! 
పద్యాలు
Vemana 
ఉప్పుగప్పురంబు న్రొక్కపోలికనుండు,
చూడచూడ రుచుల జాడవేరు,
పురుషులందు పుణ్య పురుషులువేరయ,

కరకు కాయల దిని కాషాయ వస్త్రముల్
బోడినెత్తి గలిగి బొరయుచుండ్రు,
తలలు బోడులైన తలపులు బోడులా

కుండ కుంభమన్న కొండ పర్వతమన్న
నుప్పు లవణమన్న నొకటి కాదె 
భాష లిట్టె వేరు పరతత్వమొకటె

చంపదగిన యట్టి శత్రువు తన చేత
చిక్కెనేని కీడు సేయరాదు
పొసగ మేలు చేసి పొమ్మనుటే చావు 

చిత్తశుద్ధి గలిగి చేసిన పుణ్యంబు
కొంచమైన నదియు కొదువ గాదు
విత్తనంబు మర్రి వృక్షంబునకు నెంత? 

పట్ట నేర్చు పాము పడగ యోరగజేయు
చెరుప జూచు వాడు చెలిమి జేసు
చంపదలచు రాజు చనువిచ్చుచుండురా 
విశ్వధాభిరామ వినుర వేమ ! 

Potana👍
వచన సాహిత్యము ఉపన్యాసములు బమ్మెర పోతన - డా. సి. నారాయనా రెడ్డి
భక్తి కవితా చతురానన బమ్మెర పోతన
- డాక్టర్‌ సి. నారాయణరెడ్డి గారు (సమీకరణ )

యువభారతి వారి వికాసలహరి - ఉపన్యాస మంజరి
ఉపన్యాసకులు: డాక్టర్‌ సి. నారాయణరెడ్డి గారు
ద్వితీయ సమావేశం (21-10-1973)
బమ్మెర పోతన అనగానే భాగవతం గుర్తొస్తుంది. భాగవతం అనగానే భక్తిలో తడిసిన గాథలు అలలుగా పొంగివస్తాయి - గజేంద్రమోక్షం, ప్రహ్లాదచరిత్ర, వామన చరిత్ర, రుక్మిణీకల్యాణం, అంబరీషోపాఖ్యానం, అజామిళోపాఖ్యానం - ఇంచుమించుగా భాగవతంలోని ఉపాఖ్యానాలన్నీ. ఈ భక్తమణుల చరిత్రలను ఏకత్రితం చేసిన మూలసూత్రం వాసుదేవతత్త్వం. వ్యాసునంతటివాడే వేదాలను వింగడించి, అష్టాదశ పురాణాలు విరచించి, బ్రహ్మసూత్రాలను ప్రవచించి, భారతాన్ని ప్రబంధీకరించి అప్పటికీ మనస్సు నిండక 'హరికీ, యోగివరులకూ అభిలాషమైన భాగవత గాథ పలుకనైతినే' అని ఖిన్నుడైనాడు. నారదబోధితుడై విష్ణుకథాశిరోమణియైన భాగవతాన్ని ఎన్నుకున్నాడు. ఆ రకంగా తన మదిలో కలిగిన అరకొరలను తీర్చు కొన్నాడు.
వ్యాసభారతం తెలుగుసేత ఆంధ్రకావ్యలక్ష్మికి అసలైన కైసేత. ఆ యమ్మను అంతకుముందు చిటిపొటి నగలతో సింగారించిన తెలుగు కవులు లేకపోలేదు. వారి వెన్నెలపదాలూ, తుమ్మెదపదాలూ, ఉయ్యాలపాటలూ, నివాళిపాటలూ, ఏలలూ, జోలలూ పుడమితల్లి కడుపున కరిగిపోయి ఉంటాయి. దేశీయుల నాల్కలలో మాటుమణిగి ఉంటాయి; లేక ఏ తాటాకులలోనో, రాగిరేకులలోనో, రాతిపలకపైనో ముక్తకప్రాయంగా పడి ఉంటాయి. అయితే తెలుగు కవిత్వానికి తొలిసారిగా గ్రంథస్థితి కలిగించింది కవిత్రయమే. అంటే నేటి గ్రాంథిక భాషకు పాదులువేసినవారు నన్నయ్య - తిక్కన్న - ఎర్రన్నలే! భాషకేకాదు, తెలుగులో కావ్యరచనాశైలిని తీర్చిదిద్దింది కూడా ఈ మూర్తిత్రయమే! చతుర్వేదసారమైన వ్యాసభారతం వారిచేతిలోపడి కావ్యచిక్కణత్వాన్ని సంతరించుకొంది. పద్యవిద్యకు ఆద్యుడైన వాల్మీకి రచించిన రామాయణం భాస్కరాదుల ద్వారా తెలుగు పొలంలో పదంమోపింది. ఆ విధంగా భారతీయ సంస్కృతికి మూల కందాలయిన మూడు గ్రంథాలలో భారతరామాయణాలు ఆంధ్రావళి చేతికందినవి. ఇక మిగిలింది వ్యాస భాగవతం. అప్పటికి దానిపై ఎవరిచూపూ పడనట్టుంది. చూపు పడినా చేయిసాచే చొరవ ఏ కవికీ కలుగనట్టుంది. ఆ మహాభాగవతం ఒక తెలుగు చిలుక కొరకు వేచి ఉంది. ఆ చిలుక తెలంగాణా నడిబొడ్డులో ఓరుగల్లుగడ్డలో బమ్మెర కొమ్మపై అప్పటికే వీరభద్ర విజయాన్ని వినిపించింది. భోగినీదండకాన్ని ఒక రాచవలరాచవాని చెవులకు రసికవాణిగా అందించింది. ఆ శుక రాజే మన పోతరాజు. ఆ "శుకముఖసుధాద్రవమున మొనసియున్న" భాగవతఫలరసాస్వాదనం తెలుగు రసిక భావవిదుల మహిత భాగధేయం.
వీరభద్రవిజయం రచించేనాటికి పోతన్న పిన్నవాడు. పెక్కు సత్కృతులు వ్రాయనివాడు. తన గురువైన ఇవటూరి సోమనారాధ్యుని ప్రసాదమహిమచే ఆ కృతిని రచింపగలిగినాడు. వీరభద్రవిజయం పోతన్న చేయనున్న సేద్యానికి తొలిచాలు. సర్వజ్ఞ సింగభూపాలునికి కానుకవెట్టిన భోగినీదండకం మలిచాలు. ఇకచాలు. ఆ తరువాత పోతన్న మనసు మలుపు తిరిగింది. అటు వీరశైవమతం మీదా ఇటు రసికరాజానుమతం మీదా దృష్టి తొలగింది. వ్యాసునికి విష్ణుకథ విరచించని కొరత తోచినట్లే మన పోతన్నకు "శ్రీమన్నారాయణ కథాప్రపంచ విరచనా కుతూహలం" కుట్మలించింది. అది రాకానిశాకాలం. సోమోపరాగసమయం. గంగాస్నానం, మహేశ్వర ధ్యానం - అదీ పోతన్న స్థితి. "కించిదున్మీలత లోచనుడై" ఉండగా రామభద్రుని సాక్షాత్కారం. మహాభాగవతం తెనుగు సేయమని ఆనతి. వెరగుపడిన చిత్తంతో పోతన్న అంగీకృతి. చిత్రం! పోతన్నకు కలిగిందేమో విష్ణుకథా రచనా కుతూహలం, చేసిందేమో మహేశ్వరధ్యానం. కట్టెదుట నిలిచినవాడో - రామచంద్రుడు. ఆమహానుభావుడు సూచించిన వస్తువో గోవిందకథాకదంబమైన భాగవతగ్రంథం. అంకితం తనపేరనే అన్నాడు ఆ రామరాజు. ఔ నన్నాడు మన పోతరాజు. "శ్రీరామచంద్రుని సన్నిధానంబు కల్పించుకొని", "హారికి, నందగోకులవిహారికి" అంటూ షష్ఠంతాలెత్తుకొని ఆంధ్రభాగవతాన్ని చిన్నికృష్ణునికి సమర్పించుకున్నాడు. రామన్నను శ్రోతగా నిలుపు కొని భాగవతపుగాథను విన్నవించుకున్నాడు. ఇదిచిత్రమా? కాదు. పోతన్న పెంపొందించుకున్న సమచిత్తం. శివుడు, కేశవుడు, రాముడు, కృష్ణుడు - ఈ నాలుగు మూర్తులకు ఏకత భజించటం పోతన్న అభేదభక్తికి తులలేని తార్కాణం. ఇంతటి సమన్వయ దృక్పథం అప్పటి మతవాతావరణంలో అపూర్వం.
ఏ కథను ఏరుకోవాలి? ఏరుకున్న కథను ఎక్కడ ఎత్తుకోవాలి? ఆ వస్తువును ఏ దృష్టితో విస్తరిస్తున్నదీ ఎలా వివరించాలి? తన కవితాలక్ష్యాలను ఏ రకంగా సిద్ధాంతీకరించాలి? ఏ కవికైనా ఈ అవస్థ తప్పదు. కృత్యాద్యవస్థ అంటే ఇదే. ఆదికవి నన్నయభట్టారకునికీ ఇది తప్పలేదు. అవతారికలో రాజరాజును గూర్చీ తనను గూర్చీ చెప్పుకున్న తర్వాత అసలు విషయం అందుకున్నాడు. తాను వ్రాయనున్న భారతం తన ఎన్నిక కాదు. అది ప్రధానంగా రాజరాజు మన్నిక. హిమకరుడు మొదలుకొని పాండవోత్తములవరకు తీగసాగిన తన వంశీయుల చరిత్రను తెలుగులో వినాలనే అభీష్టం రాజరాజుకు కలిగింది. అది కాస్తా తన కులబ్రాహ్మణుడైన నన్నయ చెవిలో వేసినాడు. భారత శ్రవణం అనేక పుణ్యఫల ప్రదమని దానికి ప్రాతిపదికకూడా వేసినాడు. ఆ రాజపోషకుని అనుమతంతో, విద్వజ్జనుల అనుగ్రహంతో తాను నేర్చిన విధంబున వ్యాసభారతాన్ని తెనిగించినాడు నన్నయ భట్టారకుడు. తెలుగులో ఆదికవి నన్నయ, సంస్కృతంలో ఆదికవి వాల్మీకి. మరి నన్నయ్య ఆ రామాయణాన్ని వదిలి భారతాన్ని చేపట్టడానికి ప్రధానకారణం రాజరాజుకు భారతంపట్ల గల అభిమానం అని తేలిపోయింది. అంటే వస్తువరణంలో కూడా ఆ కృతికర్తకు స్వేచ్ఛ లేదేమో అని అనుకోవలసి వస్తుంది. అవతారికారచనలోనూ తదనంతరకవులకు నన్నయ్యే మార్గదర్శి. తిక్కన్న స్థూలంగా ఆ సంవిధానాన్నే అనుసరించినా, కొంచెం కొత్త దారి తొక్కినాడు. నన్నయ్య తెనిగించగా మిగిలిన భారతాన్ని తాను రచించాలని సంకల్పించుకున్నాడు. ఇది ఎవరో సూచించిన వస్తువు కాదు. తిక్కన్న తానే చేసుకున్న ఎన్నిక. సరిగ్గా పోతన్న తిక్కన్న తెన్నునే అనుసరించినాడు. భాగవతావతారికను విరాటపర్వావతారికకు తోబుట్టువుగా తీర్చిదిద్దినాడు. తిక్కన్నలాగే తన వస్తువును తానే ఏరుకున్నాడు పోతన్న. తిక్కన్న భారత రచనా కౌతుకం కనబరిస్తే, పోతన్న శ్రీమన్నారాయణ కథా ప్రపంచ విరచనా కుతూహలం కనబరచినాడు. అతడు నిద్రించే సమయంలో "కలలో కన్నట్లు"గా హరిహరనాథుడు కనిపిస్తాడు. ఇతడు గంగాతీరంలో మహేశ్వరధ్యానం చేస్తూ కన్ను లరమూసుకొని ఉండగా రామభద్రు డగుపిస్తాడు. "కరుణారసము పొంగి తొరగెడు చాడ్పున" అన్న సీసపద్యంలో హరిహరనాధుణ్ని రూపుకట్టించినాడు తిక్కన్న. "మెఱుగు చెంగట నున్న మేఘంబు కైవడి" అన్న సీసపద్యంలో సీతానాధుణ్ని చిత్రించినాడు పోతన్న. అతడు సర్వేశ్వరుడు. ఇతడు రాజముఖ్యుడు. అక్కడ హరిహరనాధుడు సెలవిస్తాడు - భారత రచనా ప్రయత్నం భవ్య పురుషార్థ తరుపక్వఫలమని. దానిని తనకు కృతి ఇమ్మని; ఇక్కడ రామభద్రుడు ఆనతిస్తాడు - మహాభాగవతం 'తెనుగుసేయు'మని తనపేర అంకితమిమ్మని. తామే ఇతివృత్తాన్ని స్వీకరించడం, నరేశ్వరుణ్ని కాక సర్వేశ్వరుణ్ని కృతిపతిగా నిర్ణయించడం తిక్కన పోతన్నల కున్న సమధర్మం. ఈ కృతులు రచించేనాటికి ఇద్దరి మనః ప్రవృత్తులు ఎల్లలు లేని భక్తిసరిత్తులు. భారతరచనం తిక్కన్న దృష్టిలో ఆరాధన విశేషం. భాగవతరచనం పోతన్న దృష్టిలో భవబంధవిమోచనం. ఇక్కడే ఉంది పోతన్న అదృష్టం. చిత్తస్థితికి తగిన ఇతివృత్తం దొరికింది. పరవశించి పాడుకున్నాడు.
"పలికెడిది భాగవతమఁట
పలికించు విభుండు రామభద్రుండఁట; నేఁ
పలికిన భవహర మగునట;
పలికెద వేఱొండుగాథఁ బలుకఁగ నేలా?"
నాలుగు పలుకులను ప్రాసస్థానంలో చిలికి తన పులకలు వెలార్చుకొన్నాడు. అయితే భాగవతరచన అంతంత మాత్రాన జరిగేదికాదు. ఈ "సహజ పాండిత్యు"నికి అది తెలియదా? అదీ విన్నవించుకొన్నాడు.

"భాగవతము దెలిసి పలుకుట చిత్రంబు
శూలికైనఁ దమ్మి చూలికైన
విబుధజనుల వలన విన్నంత కన్నంత
తెలియ వచ్చినంత తేటపఱుతు."
భాగవతం తెలుసుకోవడం, తెలిసింది తెలుపుకోవడం చిత్రమట! నిజమే, రామాయణం అలలా సాగిపోయే మనిషి కథ. భారతం భిన్న లౌకిక ప్రవృత్తుల సంఘర్షణ వ్యథ. భాగవతం స్థూలదృష్టికి కృష్ణలీలాపేటిక, విష్ణుభక్తుల కథావాటిక. సూక్ష్మంగా పరిశీలిస్తే అది మధ్యమధ్య ఎన్నెన్నో విప్పలేని వేదాంతగ్రంథులున్న మహాగ్రంథం. ఆ ముడులు విప్పడం హరునికీ, విరించికీ దుష్కరమే! మరి ఆ భాగవత రహస్యం ఆ భగవంతునికే తెలియాలి. భారం అతనిపై వేసి వ్యాసభాగవతవ్యాఖ్యాత అయిన శ్రీధరుణ్ణి ఆలంబనం చేసుకుని తెలియవచ్చినంత తేటపరచినాడు ఈ వినయశీలుడు. ఈ తేటపరచటం ఏ తెలుగులో? నన్నయ ప్రారంభించిన తత్సమపద బహుళమైన తెలుగులోనా? లేక పాల్కురికి సోమన్న ప్రఘోషించిన జానుతెనుగులోనా? పోతన్న సాత్వికత అహంతలకూ వింతవింత పుంతలకూ అతీతమైనది.

"కొందఱికిఁ దెనుఁగు గుణమగుఁ;
గొందఱికిని సంస్కృతంబు గుణమగు; రెండున్‌
గొందఱికి గుణములగు; నే
నందఱి మెప్పింతుఁ గృతుల నయ్యైయెడలన్‌."
కొందరికి తెనుగు గుణమట. ఇందులో పరోక్షంగా పాలకురికి, ప్రత్యక్షంగా తిక్కన్న కనిపిస్తున్నారు. కొందరికి సంస్కృతం గుణమట. ఇందులో సుదూరంగా నన్నయ, సమీపంగా శ్రీనాథుడు వినిపిస్తున్నారు. ఆయాకవులే కాదు, వారి అనుయాయులు కూడా స్ఫురిస్తున్నారు. 'ప్రౌఢంగా పలికితే సంస్కృతభాష అంటారు. నుడికారం చిలికితే తెలుగుబాస అంటారు. ఎవరేమనుకున్నా నాకు తరిగిందేముంది? నా కవిత్వం నిజంగా కర్ణాటభాష' అని ఎదుటివాళ్లను ఈసడించి తోసుకుపోయే రాజసంగాని, తామసంగాని పోతన్నకు అలవడలేదు. అది శ్రీనాధుని సొత్తు. ఈ పద్యమే పోతన్న సత్త్వమూర్తికి అద్దం పట్టింది. 'ఆయా సందర్భాలనుబట్టి అందరినీ మెప్పిస్తాను' అన్న మాటలో వినయం ఎంత మెత్తగా ఉందో, విశ్వాసం అంత వొత్తుగా ఉంది. భాగవతం చదివితే తెలుస్తుంది అతని సంస్కృతగుణం; అచ్చతెనుగుతనం.

నన్నయాదులు భారతాన్ని ఆంధ్రీకరించినారు. భాస్కరరంగనాథాదులు రామాయణాన్ని అందించినారు. నాచన సోమన మారన వంటివారు పురాణాలను అనువదించినారు. వీ రెవ్వరూ తన పురాకృత శుభాధిక్యంవల్ల భాగవతాన్ని తెనిగించలేదు. దీనిని తెనిగించి పునర్జన్మ లేకుండా తన జన్మను సఫలం చేసుకుంటానని ఆకాంక్షించినాడు పోతన్న. వేయి నిగమాలు చదివినా సుగమం కాని ముక్తి భాగవతనిగమం పఠిస్తే అత్యంత సుగమం అని విశ్వసించినాడు. ఆ ముక్తివాంఛే భాగవత రచనకు మూలం. మొట్టమొదటి పద్యమే ఆ ఆశయానికి దిద్దిన ముఖతిలకం.

"శ్రీకైవల్యపదంబుఁ జేరుటకునై చింతించెదన్‌ లోకర
క్షైకారంభకు భక్తపాలనకళా సంరంభకున్‌ దానవో
ద్రేక స్తంభకుఁ గేళిలోలవిలసద్దృగ్జాలసంభూతనా
నాకంజాతభవాండకుంభకు మహానందాంగనాడింభకున్‌."
ఇది నాందీశ్లోకం వంటి పద్యం. ఆశీర్నమస్క్రియా వస్తునిర్దేశాలలోని ఒక లక్షణం నిక్షేపించడం దీని లక్ష్యం. "శ్రీవాణీగిరిజా శ్చిరాయ" అని నన్నయ అన్నాడు. "శ్రీయన గౌరి నాఁబరగు" అని తిక్కన అన్నాడు. "శ్రీకైవల్యపదంబు"ను పోతన్న ప్రస్తావించినాడు. ఈపద్యంలో నమస్క్రియతో పాటు వస్తునిర్దేశం కూడా ఉండటం విశేషం. భాగవత కథానాయకుడు నందనందనుడు. అత డవతార పురుషుడు. లోక రక్షణం ఆ అవతారానికి ప్రేరణం. అతడు గజేంద్రాది భక్తులను పాలించినవాడు. హిరణ్యకశిపు ప్రభృతి దానవుల ఉద్రేకాలను స్తంభింప జేసినవాడు. ఈ రెండు అంశాలు శ్రీమన్నారాయణుని శిష్టరక్షణకూ దుష్టశిక్షణకూ మూలకందాలు. భాగవత కథాచక్రం ఈ రెండు అంశాలచుట్టే చంక్రమించింది. ఈ రకంగా పోతన్న పై పద్యంలోని పాదచతుష్కంలో భాగవతంలోని పన్నెండు స్కంధాల పరమార్థాన్ని నిర్దేశించినాడు. మరొకవిశేషం ఈ పద్యంలోని నందాంగనా డింభకుడు కేవల స్థితికారుడే కాడు, సృష్టికారుడు కూడా. "కేళిలోల విలసద్దృగ్జాల సంభూత నానాకంజాత భవాండకుంభకు" అనే ప్రయోగంలో అది ధ్వనించింది. "దానవోద్రేకస్తంభకు" అనే మాటలో అతని లయ కారత్వం స్ఫురించింది. అంటే ఈ పద్యంలో నందింప బడిన పరమాత్ముడు త్రిగుణాత్ముడు. అయితే విశ్లేషించుకుంటే బోధపడే అర్థమిది. ఒక మహోర్మికలా ఉప్పొంగి వచ్చే మూర్తి మాత్రం సత్త్వానిది. కాష్ఠంకంటే ధూమం, ధూమంకంటే త్రయీమయమైన వహ్ని విశేషమైనది. అలాగే తమోగుణం కంటే రజోగుణం, రజోగుణంకంటే బ్రహ్మప్రకాశకమైన సత్త్వం విశిష్టమైనది. (ప్రథమ స్కంధం 59) అందుకే తొల్లిటి మునులు సత్త్వమయుడని భగవంతుడైన హరినే కొలిచినారు. ఆ భగవంతుని సత్త్వనిర్భర స్వరూపమే పైపద్యంలో ఉల్లేఖింపబడింది.

అవతారికలోని రచనాలక్ష్యాన్ని పరికించినా, నాందీపద్యాన్ని పరిశీలించినా పోతన్న ధ్యేయం కైవల్యమేనని బోధపడుతుంది. భవబంధరాహిత్యం, జన్మసాఫల్యం కైవల్యం వల్లనే సాధ్యం. ఆ కైవల్యం పోతన్న వాంఛించిన పరమపదం; పురాజన్మ తపఃఫలం. ఈ కైవల్యకాంక్ష ప్రవృత్తిలా భాసించే నివృత్తి; భాగవతంలోని ప్రధాన రసమైన భక్తికి ఆదిలోనే ఎత్తిన వైజయంతిక.

ఇంచుమించుగా సమకాలీనులైన శ్రీనాథ పోతనామాత్యుల వ్యక్తిత్వాల వాసి ఇక్కడే ఉంది. శ్రీనాథుడు శృంగారిగా ఎంత వ్యాపృతుడైనా 'ఈశ్వరార్చన కళాశీలుండ'ననే చెప్పుకున్నాడు. భోగినీదండకం వంటి పరమశృంగార కృతి రచించినా పోతన్న మహాభక్తుడుగానే పేరొందినాడు. కాశీఖండం, భీమఖండం, హరవిలాసం, శివరాత్రి మాహాత్మ్యం వంటి భక్తిప్రబంధాలు వ్రాసినా, నైషధంలోని రక్తివల్లనూ, చాటుపద్యాలలోని శృంగార ప్రసక్తివల్లనూ శ్రీనాథుడు శృంగారసనాథుడుగా స్థిరపడినాడు. రుక్మిణీకల్యాణం, రాసక్రీడాభివర్ణనం వంటి ఘట్టాలలో ఎంతటి శృంగారదంతురితాలైన వర్ణనలు చేసినా పోతన్న తెలుగుల పుణ్యపేటిగానే కీర్తింప బడుతున్నాడు. ఇందుకు ఒకకారణం - కాలం గడిచినకొద్దీ వీరిచుట్టూ అల్లుకున్న కట్టుకథలు. మరొకకారణం - కావ్యావతారికల్లో వీరి వ్యక్తిత్వాలు వేసుకున్న ముద్రలు. శ్రీనాథుని కృతులన్నీ నరాంకితాలు. అతని జీవితంలోని ఉజ్జ్వల ఘట్టాలన్నీ రాచకొలువులకే సమర్పితాలు. పట్టెడు వరిమెతుకులు, గుక్కెడు మంచినీళ్ళు పుట్టని దుర్దశలో కూడా ఆ రాజస మూర్తి అటు కృష్ణుణ్ణో, ఇటు శివుణ్ణో దుయ్యబట్టినాడు. 1 ఇరవై సంవత్సరాలు కొండవీటిలో విద్యాధికారిగా ఒక వెలుగు వెలిగి అంతటితో యశోభిలాష సన్నగిల్లక, ఎక్కడో కర్ణాటరాయల కొలువులో, నిక్కిపడే గౌడ డిండిమభట్టును ఉద్భట వివాదప్రౌఢితో ఓడించి, అతని కంచుఢక్కను పగులగొట్టించి, రాయల సభాగారంలో స్వర్ణస్నానం చేయించుకునే దాకా తృప్తిపడని మత్యహంకృతి అతనిది. దిక్కూమొక్కూ లేని అవసానదశలో దివిజకవివరుని గుండియలు దిగ్గురనేటట్టు కడ ఊపిర్లో గూడా కవిత లల్లగల్గిన ప్రౌఢవ్యక్తిత్వం అతనిది. మరి పోతన్న వ్యక్తిత్వం ఇందుకు భిన్నం. అతడు నరాధిపులను కొలువలేదు; సిరులకై ఉరుకులాడలేదు; అధికారాన్ని ఆశించలేదు; అహంకారాన్ని ప్రకటించలేదు. పూర్వకవులతోపాటు, వర్తమాన కవులతో పాటు భావికవులను గూడా బహూకరించిన వినయభూషణు డతడు. సమకాలీనకవులను సంభావించడమే ఒక విశేషం. పుట్టని కవులకు జేకొట్టడం పోతన్న సహనశీలానికి నిదర్శనం. సహనగుణం సత్త్వం పాదులో పుట్టేదే కదా! ఈ సత్త్వగుణాన్ని ఆధారంగా చేసుకునే పోతన్న నిరాడంబర వ్యక్తిత్వాన్ని గూర్చీ, నరాధిప పరాఙ్ముఖత్వాన్ని గూర్చీ కొన్ని చాటు కథలు ఆ నోటికానోటి కెక్కి నేటికీ తెలుగునాట వాడుకలో ఉన్నాయి. భాగవతాన్ని తన కంకిత మివ్వవలసిందని సర్వజ్ఞసింగ భూపాలుడు కోరడం, పోతన్న కాదనడం, భూపాలునికి కోపం వచ్చి దానిని నేలపాలు చేయడం - ఇదోకథ. శ్రీనాథుడూ పోతన్నా స్వయానా బావమరదులు. పోతన్న పొలం దున్నుతుంటే ఆ'నాథన్న' పల్లకిలో రావడం, అటు బోయీలు లేకుండా పల్లకి తేలిపోవడం, ఇటు ఎడ్లు లేకుండా నాగలి సాగిపోవడం - ఇది మరోకథ. ఇవే కాక 'కర్ణాటకిరాటకీచకు' లెవరో అతని కృతిని కాజేయాలని వస్తే ఆ తల్లి సరస్వతి 'కాటుక కంటి నీరు చనుకట్టు' మీద పడేటట్టు బావురు మనడం, "అమ్మా! ఏడువకమ్మా! నిన్ను ఎవరికీ అమ్మనమ్మా!" అని ఈ పరమభక్తుడు ఓదార్చడం - ఇదో పిట్టకథ. కృతిని ఇక్కడ 'ఇమ్మనుజేశ్వరాధముల కిచ్చి', అక్కడ 'కాలుచే సమ్మెటవ్రేటులం బడక' బమ్మెర పోతరాజు భాగవతాన్ని 'సమ్మతి శ్రీహరి కిచ్చి చెప్పె'నని అవతారిక లోని మరోపద్యం ఇచ్చే సాక్ష్యం. 2 పోతన్న పేరు చెప్పితేనే సగటు సాహితీ బంధువులకు ఈ పద్యమే గుర్తు కొస్తుంది. ఈ పద్యం పోతన్నది కాదంటే చాలా మందికి గుండెల్లో కలుక్కుమంటుంది. నిజానికి ఈ పద్య రచనలో ఏ కోశానా పోతన్న శైలీవాసన లేదు. 'సొమ్ములు కొన్ని పుచ్చుకొని', 'సొక్కి', 'శరీరము వాసి', 'కాలుచే సమ్మెటవ్రేటులు' 3 'సమ్మతి', 'ఇచ్చిచెప్పె' ఈ 'బమ్మెరపోతరా జొకఁడు' - ఇదీ ధోరణి. ఇవి పోతన్న పలుకులేనా? భావికవులను బహూకరించిన, భవబంధవిమోచనం ఆశించిన భక్తశిరోమణి మాటలేనా? కాదన వలసిన అవసరం లేకుండానే మరొక అంతస్సాక్ష్యం ఉంది. ఈ పద్యానికి ముందుమాట 'ఉభయ కావ్యకరణ దక్షుండనై' అన్నది. ఇది ఉత్తమపురుషంలో ఉంది. వెంటనే 'ఇమ్మనుజేశ్వరాధముల' పద్యంలో 'బమ్మెరపోతరాజొకఁడు' అంటూ ప్రథమ పురుషం దూకుడుంది. ఆ పద్యం తరువాత మరొక పద్యం. తరువాత 'అని మదీయ' అంటూ మళ్లీ ఉత్తమపురుషం దర్శనం ఇచ్చింది. పద్యశిల్పాన్నిబట్టే కాక అన్వయ దోషాన్ని బట్టి చూసినా ఇది పోతన్న పద్యం కాదనే అనిపిస్తుంది. అతని భక్తులో, అనురక్తులో తదనంతర కాలంలో ఈ పద్యాన్ని జొప్పించి ఉంటారు. ఎవరో ఎందుకు? అతని శిష్యుడు సింగయ్యే వ్రాసి ఉంటాడేమో? సింగయ్య భాగవతంలోని షష్ఠ స్కంధాన్ని రచించినాడు. పోతన్న పోతలోనే ఇతనూ ఒక అవతారిక సంతరించుకున్నాడు. పూర్వకవిస్తుతిలో శ్రీనాథునితోపాటు బమ్మెరపోతరాజును స్మరించినాడు. పోతరాజును స్తుతిస్తూ చెప్పిన పద్య మిది:

"ఎమ్మెలు సెప్పనేల? జగమెన్నఁగఁ బన్నగరాజశాయికిన్‌
సొమ్ముగ వాక్యసంపదలు నూఱలు చేసినవాని భక్తిలో
నమ్మినవాని భాగవతనైష్ఠికుఁడై తగువానిఁ బేర్మితో
బమ్మెర పోతరాజు కవి పట్టపురాజుఁ దలంచి మ్రొక్కెదన్‌."
ఈ పద్యంలో ఒకటి రెండు అంశాలు గమనింపదగినవి ఉన్నాయి. 'ఇమ్మనురాజేశ్వరాధముల' పద్యంలో 'సమ్మతి శ్రీహరి కిచ్చి చెప్పె' 'ఈబమ్మెర పోతరా జొకఁడు భాగవతంబు' అని ఉంది. 'ఎమ్మెలు సెప్పనేల' పద్యంలో 'పన్నగరాజశాయికిన్‌', 'సొమ్ముగ ... భాగవత నైష్ఠికుఁడై ... తగువాని ... బమ్మెర పోతరాజు.' అని ఉంది. ఆ పద్యంలో ప్రాసస్థానంలో 'సొమ్ములు' 'బమ్మెర' ఉన్నాయి. ఈ పద్యంలోనూ ఆ మాటలే ఉన్నాయి. అక్కడ 'జగద్ధితంబుగన్‌' అని ఉంటే ఇక్కడ 'జగమెన్నఁగ' అని ఉంది. 'సమ్మతి శ్రీహరి కిచ్చి' చెప్పడం అని అందులో ఉంటే ఆ స్వామికి 'సొమ్ముగ వాక్యసంపదలు నూఱలు' చేయడం ఇందులో ఉంది. ఈ రెండు పద్యాల్లోనూ పోతన్న భక్తి తత్పరతే ఉగ్గడింపబడింది. పైగా రెండుపద్యాల గతికూడా ఒకేస్థితిలో ఉంది. కనుకనే ఈ సింగయ్యే ఆ పద్యం రచించి పోతన్న అవతారికలో చేర్చి ఉంటాడేమో అనే సందేహం కలుగుతుంది. అలాకాదు. పోతన్న పద్యానికే సింగన్న పద్యం అనుకరణమేమో అని ఎవరైనా వాదించవచ్చు. అందుకు నా సమాధానం మొదట చెప్పిందే. పద్యశిల్పంలో గానీ, పదప్రయోగంలో గానీ, భావశుద్ధిలోగానీ ఈ పద్యంలో పోతన్నముద్ర ఏమాత్రం లేకపోవడమే. ఇంకా 'హాలికులైననేమి, గహనాంతర సీమల కందమూల కౌద్దాలికులైననేమి' అంటూ ప్రాసస్థానంలో గుప్పించిన అనుప్రాస సౌరభం ఇందుకు సాక్ష్యం.

అవతారిక దృష్ట్యానే కాక భాగవత కథల్లో ఉపాఖ్యానాల్లో పోతన్న మూలాతిరిక్తంగా పెంచిన పట్టులను బట్టీ, పేర్చిన పద్యాలను బట్టీ, అతని సత్త్వరమణీయమూర్తి సాక్షాత్కరిస్తుంది. గజేంద్రుని సంశయంలో, ప్రహ్లాదుని నిశ్చయంలో, గోపికల ఉద్వేగంలో, వామనుని ఉత్తేజంలో - ఇవేకాక నవవిధ భక్తిలతల బహుముఖ వికాసంలో, భక్తిరసతరంగితమైన పోతన్న చిత్తవృత్తి పలువిధాలా ప్రస్ఫుట మవుతుంది. వ్యాసభగవానుని భాగవత కోశాన్ని సైతం క్షణకాలం మరచిపోయి, ఆయా భాగవతుల శ్రవణకీర్తనలకు లోనై ఆ పాత్రలన్నీ తానై పరవశించి, పద్య సంఖ్యను పెంచి, ప్రతిభా శిఖరాలపై భాసించిన సన్నివేశాలు ఆంధ్ర భాగవతంలో కోకొల్లలు. అందుకే అంటున్నాను - అవతారికలోనేకాక ఆంధ్ర భాగవతంలో గూడా అడుగడుగున పోతన్న సాత్త్విక చిత్తవృత్తి, భక్తిభావనా ప్రవృత్తి వేయిరేకులతో విప్పారినవని.

నవవిధ భక్తులను కథాత్మకంగా ప్రపంచించిన ప్రథమ గ్రంథం వ్యాసభాగవతం. ఆ భక్తిరస ఘట్టాలను ఇంతకు రెండింతలుగా విస్తరించి తొలిసారిగా మధుర భక్తికి పచ్చల తురాయిని కూర్చిన తెలుగు కావ్యం పోతన్న భాగవతం. ప్రహ్లాదుని నోట వ్యాసుఁడు పలికించిన భక్తిశాఖ లివి -

"శ్రవణం కీర్తనం విష్ణోః స్మరణం పాదసేవనం
అర్చనం వందనం దాస్యం సఖ్య మాత్మనివేదనమ్‌"
దీనికి పోతన్న చేసిన తెలుగు సేత ఇది -

"తనుహృద్భాషల సఖ్యమున్‌ శ్రవణమున్‌ దాసత్వమున్‌ వందనా
ర్చనముల్‌ సేవయు నాత్మలో నెఱుకయున్‌ సంకీర్తనల్‌ చింతనం
బను నీ తొమ్మిది భక్తి మార్గముల సర్వాత్మున్‌ హరిన్‌ నమ్మి స
జ్జనుఁడై యుండుట భద్రమంచుఁ దలతున్‌ సత్యంబు దైత్యోత్తమా!"
ప్రహ్లాదుడు, గజేంద్రుడు, అంబరీషుడు, కుచేలుడు, ధ్రువుడు, అక్రూరుడు, రుక్మిణి, గోపికలు - ఆయా భక్తిశాఖల విరబూసిన ప్రసూనాలు. ప్రహ్లాదుడూ, రుక్మిణీ, గోపికల వంటి పాత్రలలో పోతన్న పరమ భాగవత సత్త్వం, అరీణ భక్తితత్త్వం శబలసుందరంగా భాసిస్తాయి. ఇది చెప్పాలని ప్రహ్లాదుని ముఖతః ఎన్నెన్ని భంగులలో ఎన్నెన్ని ఫణుతులలో చెప్పించినాడు పోతన్న!

"మందార మకరంద మాధుర్యమునఁ దేలు మధుపంబు వోవునే మదనములకు"

అంటాడు. మరోసారి -

"కంజాక్షునకు గాని కాయంబు కాయమే"

అంటాడు. ఇంకోసారి -

"కమలాక్షు నర్చించు కరములు కరములు"

అంటూ లాటానుప్రాసల్లో ఉద్ఘాటిస్తాడు. ఆ 'అంబుజోదర దివ్యపాదారవిందాలు', ఆ 'చింతనామృతం', ఆ 'మత్తచిత్తం' ఎన్ని సార్లంటాడు! ఎన్ని తీర్లంటాడు! విసుగులే దా భక్తవరుని నోటికి. అది పునరుక్తిదోష మని అనిపించనే అనిపించదు పరవశించిన ఆలేఖినికి. ఇంతకూ పోతన్న రచించిన భక్తి పద్యాల్లో కోటికెక్కిన 'మందార మకరంద' పద్యం అటు వ్యాసునిదీ కాదు, ఇటు పోతన్నదీ కాదు. పాలకురికి సోమన్నది. సోమన్న పోతన్నకు పూర్వీకుడు. బమ్మెరకు సమీపంలో ఉన్న పాలకురికి వాస్తవ్యుడు. అతని చతుర్వేదసారంలోనూ, బసవ పురాణంలోనూ ఈ పద్యం పోలికలే ఉన్నాయి -

'రాకామలజ్యోత్స్న ద్రావు చకోర - మాకాంక్ష సేయునే చీకటి ద్రావ' (బసవ పురాణం)

అని సోమన్న అంటే

'పూర్ణేందు చంద్రికా స్ఫురిత చకోరకం - బరుగునే సాంద్ర నీహారములకు'

అని పోతన్న అంటాడు.

'విరిదమ్మి వాసన విహరించు తేటి - పరిగొని నుడియునే ప్రబ్బలి విరుల' (బసవ పురాణం)

అని సోమన్న అంటే

'మందార మకరంద మాధుర్యమునఁ దేలు - మధుపంబు వోవునే మదనములకు'

అని పోతన్న అంటాడు. అయితే సోమన్నకు రాని కీర్తి ఈ పద్యంవల్ల పోతన్న కెందుకు వచ్చింది? అక్కడే ఉంది పోతన్న పోత. 'మందార' 'మకరంద' 'మాధుర్య' 'మధుప' 'మదనములు' - ఎన్నిమకారాల ప్రాకారాలు కట్టినాడు! పద్యాన్ని ఎంత ప్రాసాదరమ్యంగా నిలబెట్టినాడు! అక్షర రమ్యతలో నన్నయ్యను దాటి, ఆపై అంచులు ముట్టినాడు. తరువాతివా ళ్ళెవరైనా ఈ శైలిని అనుకరిస్తే జారిపడిపోవడమో, నీరుగారిపోవడమో జరిగే అంత సొంతపుంత చేపట్టినాడు. మరి 'కమలాక్షు నర్చించు కరములు కరములు' కూడా పోతన్న కొత్తగా చెప్పింది కాదు. భీమఖండంలో

శ్రీభీమనాయక శివనామధేయంబుఁ జింతింపనేర్చిన జిహ్వజిహ్వ
దక్షవాటీపురాధ్యక్ష మోహనమూర్తిఁ జూడంగనేర్చిన చూపుచూపు
దక్షిణాంబుధితట స్థాయిపావనకీర్తి చే నింపనేర్చిన చెవులుచెవులు
తారకబ్రహ్మవిద్యాదాతయౌదల విరులు పూన్పఁగ నేర్చు కరముకరము
ధవళకరశేఖరునకుఁ బ్రదక్షిణంబు నర్థిఁ దిరుగంగ నేర్చిన యడుగు లడుగు
లంబికానాయకధ్యాన హర్షజలధి మధ్యమునఁ దేలియాడెడు మనసు మనసు
అని శ్రీనాథు డెన్నడో అన్నదే. కాని లోకానికి తెలిసింది 'కమలాక్షు నర్చించు కరములు కరము'లే. ఈ ప్రాచుర్యానికి కారణం కూడా పోతన్న కూర్చిన పదబంధ తోరణమే.

నవవిధ భక్తుల్లో "శ్రవణం, కీర్తనం, స్మరణం, పాదసేవనం, అర్చనం, వందనం, దాస్యం, ఆత్మనివేదనం" - ఇవన్నీ ఒక పాదులో పుట్టిన మొలకలే. సఖ్యం మాత్రం వీటికంటే భిన్నతత్త్వం కలది. రుక్మిణికి శ్రీకృష్ణునిపట్ల గల రక్తికీ, భక్తికీ నేపథ్యం ఆత్మనివేదనం. అర్చన వందన స్మరణాదులు ఆ ఆత్మార్పణంలో నుంచి ఉదయించిన రేఖలు. కుచేలు డున్నాడు, అర్జును డున్నాడు. వీళ్ళది ప్రధానంగా సఖ్యభక్తి. అనుషంగికంగా ఆ సఖ్యం చుట్టూ స్మరణవందన పాదసేవనాదులు పరివేషించక పోలేదు. మరి మధుర భక్తికి మూలమేది? జీవాత్మ పరమాత్మల వియోగం. అఖండ పరమాత్మనుండి ఖండశః అంశతః విడివడిన జీవాత్మలు ఆ మూలాత్మను కలుసుకోవాలనే తపనమే భగవద్రతిభావనకు ప్రాతిపదిక. త్రేతాయుగంలో మునులు, ద్వాపర యుగంలో గోపికలు భగవద్విరహంలో సంతప్తలైన జీవాత్మలు. గోపిక లున్నారు. వాళ్ళకు ఇళ్ళూ, వాకిళ్ళూ ఉన్నాయి. కొందరికి పతులూ, సుతులూ ఉన్నారు. అయినా శారదయామినిలో యమునా తీరంలో బృందావనిలో గోపాలుని మురళీగానం ఆలకించగానే అన్నీ మరచి పరుగులు తీస్తారు. బృందావని చేరుకొని నందకిశోరుణ్ణి కానక రసోన్మాదంలో ఎలుగెత్తి పిలుస్తారు. ఆ మోహనమూర్తిని పదేపదే స్మరించుకొని ఇలా ఆక్రందిస్తారు -

"నల్లనివాఁడు పద్మనయనంబులవాఁడు కృపారసంబు పైఁ
జల్లెడువాఁడు మౌళిపరిసర్పిత పింఛమువాఁడు నవ్వు రా
జిల్లెడుమోమువాఁ డొకఁడు చెల్వలమానధనంబు దోచె నో
మల్లియలార! మీ పొదల మాటున లేఁడుగదమ్మ! చెప్పరే!"
మధ్యమధ్య ఆ మాధవుడు, ఆ గోపికా మనోభవుడు తళుక్కున మెరుస్తాడు. అంతలోనే అంతర్హితుడౌతాడు. అప్పుడు గోపికల వియోగవిధురహృదయాలు ఇలా సంభ్రమిస్తాయి -

"అదె నందనందనుం డంతర్హితుండయ్యెఁ - బాటలీతరులార! పట్టరమ్మ!
హేలావతులఁ గృష్ణ! యేల పాసితివని - యైలేయలతలార! యడుగరమ్మ!
వనజాక్షుఁ డిచటికి వచ్చి డాఁగఁడు గదా - చూతమంజరులార! చూడరమ్మ!
మానినీమదనుతో మారాక యెఱిఁగించి - మాధవీలతలార! మనుపరమ్మ!
జాతిసతులఁ బాయ నీతియె హరి కని
జాతులార! దిశలఁ జాటరమ్మ!
కదళులార! పోయి కదలించి శిఖిపింఛ
జూటుఁ దెచ్చి కరుణఁ జూపరమ్మ!"
సమస్త చరాచర జీవకోటికి అధినాధుడు మాధవుడు. ఆ మాధవుడే తమధవుడని భ్రమించినారు గోపికలు. ఆ భ్రమావరణమే వారి మనస్సుల మీద మోహయవనికలను కప్పింది. ఆ ముగ్ధప్రవృత్తే మధురభక్తికి మూలం. ఈ మధురభక్తిని రాసక్రీడాది వర్ణనంలో హృదయంగమంగా చిత్రించినాడు పోతన్న.

లోకంలో భక్తకవులు పలువు రున్నారు. వారందరు ప్రజాకవులు కాలేరు. ఒక తుకారాం, ఒక సూరదాసు, ఒక కబీరు, ఒక పోతన్న ప్రజాకవులుగా ప్రాచుర్యం పొందిన భక్తకవులు. మరి ప్రజాకవి ఎవడు? సామాన్యప్రజల జీవితసమస్యలను చిత్రించేవాడు. ఇది బాగా వాడుకలో ఉన్న అభిప్రాయం. ఈ దృష్టితో చూస్తే పోతన్న ప్రజాకవి కాలేడు. అతడు ప్రజల దైనందిన జీవితసమస్యలకు బొమ్మకట్టి చూపలేదు. భాగవతుల భక్తిభావ పరంపరలకు శ్రుతులు కూర్చి కృతులు అల్లుకున్నాడు. ఆ భాగవతుల్లో ప్రహ్లాదునివంటి ఆజన్మజ్ఞానులు ఉన్నారు. గజేంద్రుని వంటి అర్ధజ్ఞాను లున్నారు. కుచేలునివంటి ఆర్థికదుర్దశాపీడితులున్నారు. ఈభక్తుల స్థితిగతులు వేరైనా, వారి వారి సంస్కారమతులు వేరైనా, అందరినీ కలిపికుట్టే మూలసూత్రం ఒకటుంది. అదే ఆర్తి. అది జీవాత్మలు పరమాత్మకు నివేదించుకునే అలౌకికమైన ఆర్తి. భక్తపరమైన ఈ ఆర్తిని సార్వకాలీన సామాన్య ప్రజల ఆర్తిగా చిత్రించడంవల్లనే భక్తకవియైన పోతన్న ప్రజాకవియైనాడు. "కలడు కలం డనెడువాడు కలడో లేడో" అంటూ ఆందోళించినవాడు కరిరాజే కానక్కరలేదు, ఏ మూగజీవికైనా ఇది చెల్లుతుంది. "ఇందుఁ గలడందులేడని సందేహము వలదు" ఇది ఏ ప్రహ్లాద భాషితమో కానక్కరలేదు, ఏ దృఢసంకల్పునికైనా ఇది సరిపోతుంది. "ఊరక రారు మహాత్ములు" దీన్ని ఏ గర్గమునికో ముడివెట్ట నక్కరలేదు. ఇప్పటికీ ఏ మహానుభావుని రాకకైనా ఇది వర్తిస్తుంది. "ఎందరో మహానుభావులు" అన్నంత వ్యాప్తి పొందిన సూక్తి ఇది. అయితే ఈ సూక్తి సహజ గంభీర్యాన్ని కాస్తా వదలుకొని కాలంగడిచిన కొద్దీ ఛలోక్తిగా మారడం కూడా జరిగింది. అంటే సామెతలకోవలో చేరిందన్నమాట. ఒక కవి రచించిన పద్యపాదాలు సామెతలుగా, లోకోక్తులుగా చెలామణి కావడం కంటె ఆ కవికి అంతకు మించిన ప్రాచుర్యం ఏముంది? ఇలా లెక్కించుకుంటూ పోతే, పోతన్న వందలాది పద్యాల్లోంచి వేలకొద్దీ పాదాలను ఉదాహరించవలసివస్తుంది. ప్రాచీనాంధ్ర కవులలో బహుళంగా ఉదాహరింపబడుతున్న వాళ్ళల్లో ఇద్దరే ఇద్దరిని చెప్పుకోవాలి. ఒకడు పోతన్న. మరొకడు వేమన్న. వేమన్న అక్షరాలా ప్రజాకవి. అధిక్షేపం అతని ఆయుధం. సంఘసంస్కరణం అతని లక్ష్యం. అతని ప్రతిపద్యం ప్రజలజీవితాలకు సంబంధించిందే. అతని ప్రతి విసురు పచ్చని ప్రజాజీవనాన్ని తొలిచే చీడపురుగులకు సంబంధించిందే. ప్రజలభాషలో ప్రజల సమస్యలను చిత్రికపట్టి వేమన్న ప్రజాకవి యైనాడు. భాగవతుల భక్తిభావనలను సామాన్య ప్రజల ఆర్తికి పర్యాయంగా సమన్వయించి పోతన్న ప్రజాకవి యైనాడు. బమ్మెరకు వెళ్ళి అక్కడి పొలాల నడిగితే చెబుతాయి - "ఇదిగో! ఇది పోతన్నగుడి! అదిగో! అది మల్లన్నమడి" అని. పోతన్న గుడి నిజంగా గుడి కాదు, పాతుకొని ఉన్న ఒక రాతిపలక. ఆరాతిపలకను పోతన్నకు ప్రతిరూపంగా నేటికీ అక్కడి పల్లీయులు భావించు కుంటున్నారంటే ఇప్పటికీ పోతన్న ఎంత సజీవంగా ఉన్నాడో ఊహించుకోవచ్చు. మరి మల్లన్నమడి మాటేమిటి? ఈ పోతన్న కొడుకైన రైతన్న దున్నిన పొల మది.

కవితాకేదారాన్ని పండించిన హాలికుడుగా అన్నివేళలా తలచుకోవడానికి అనువైన పద్యఖండాలను అందించిన ఆదర్శమానవుడుగా పోతన్న చిరంజీవి. భావికవులను బహూకరించిన ఆ పరమ భాగవతునికి తప్ప అంతంత మాత్రంవానికి ఉంటుందా ఇంతటి సముజ్జ్వల భావి. ఎప్పుడో పొట్టివడుగైన వామనమూర్తి ఇంతై అంతై అంతంతై మూడు లోకాలను ఆక్రమించినట్లు - ఎక్కడో బమ్మెరవంటి చిట్టూరిలో పుట్టిన పోతన్న మూడు కాలాలను ఆకట్టుకునే అమృత కృతులను నిర్మించగలిగినాడు. అవతారికలో అతడు నివేదించుకొన్న

ఈ పద్యం చూడండి -

"ఒనరన్‌ నన్నయ తిక్కనాది కవు లీయుర్విం బురాణావళుల్‌
తెనుఁగుం జేయుచు మత్పురాకృతశుభాధిక్యంబు తా నెట్టిదో
తెనుఁగుం జేయరు మున్ను భాగవతమున్‌ దీనిం దెనింగించి నా
జననంబున్‌ సఫలంబుఁ జేసెదఁ బునర్జన్మంబు లేకుండఁగన్‌"
భాగవతాన్ని తెనిగించి పోతన్న తనజన్మను సఫలం చేసుకున్నాడు. ఆ భాగవత పద్యాలను పఠించి తెలుగు ప్రజలు తమ జీవితాలనే పండించుకున్నారు.

సూచికలు :
1
ఫుల్ల సరోజ నేత్రయల పూతన చన్ను విషంబు ద్రావితం
చల్ల దవాగ్ని మ్రింగితి నటంచును నిక్కెదవేల తింత్రిణీ
పల్లవయుక్తమౌ నుడుకుఁ బచ్చలిశాకము జొన్నకూటితో
మెల్లన నొక్కముద్ద దిగమ్రింగుము నీవన గాననయ్యెడిన్‌.

సిరిగలవానికిఁ జెల్లును
తరుణుల పదియాఱువేలఁ దగఁ బెండ్లాడన్‌
తిరిపెమున కిద్ద ఱాండ్రా
పరమేశా! గంగ విడుము! పార్వతి చాలున్‌.
వెనక్కి
2
ఇమ్మనుజేశ్వరాధముల కిచ్చి పురంబులు వాహనంబులున్‌
సొమ్ములుఁ గొన్ని పుచ్చుకొని సొక్కి శరీరముఁ బాసి కాలుచే
సమ్మెటవాటులం బడక సమ్మతి శ్రీహరి కిచ్చి చెప్పె నీ
బమ్మెరపోతరా జొకఁడు భాగవతంబు జగద్ధితంబుగన్‌.
వెనక్కి
3
ఆంధ్రప్రదేశ్‌ సాహిత్య అకాడమీ ప్రతినిబట్టి 'సమ్మెటవాటు'లే అనుకోండి.
వెనక్కి