(చరిత్రలో బౌద్ధ ధర్మాన్ని ప్రోత్సహించి, విస్తరింపజేసిన ముఖ్య రాజులు)
1. బింబిసారుడు (Bimbisara)
రాజ్యం: మగధా సామ్రాజ్యం – హర్యాంక వంశం
కాలం: 558–491 BCE
బుద్ధుని సమకాలికుడే. బౌద్ధానికి తొలి రాజకీయ ఆదరణ ఇచ్చినవారిలో ముఖ్యుడు.
🔶 బింబిసారుడు – Trigger Points
1️⃣ హర్యాంక వంశ స్థాపకుడు
ప్రాచీన మగధ రాజ్యానికి బలమైన పునాది వేసిన మొదటి మహారాజు.
2️⃣ రాజధాని – రాజగృహం (Rajagriha)
మగధను ఏకీకృతం చేసి, రాజగృహాన్ని రాజధానిగా నిర్మించాడు.
3️⃣ పరాక్రమం + దౌత్యం
యుద్ధం మాత్రమే కాదు, శాంతి ఒప్పందాలు (అలయెన్స్) ద్వారా కూడా రాజ్యం విస్తరించాడు.
4️⃣ బుద్ధుని సమకాలికుడు
బింబిసారుడు బుద్ధుడిని గౌరవించాడు; ధర్మాన్ని వినాడు. తరువాత అతని కుమారుడు అజాతశత్రువు పూర్తిగా బౌద్ధధర్మాన్ని ఆమోదించాడు.
5️⃣ విస్తరణ విధానం
అంగ, కోశల, లిచ్ఛవుల వంటి రాజ్యాలతో సంబంధాలు–
కొన్నింటిని యుద్ధం ద్వారా, ఇంకొన్నింటిని వివాహ కూటముల ద్వారా కలిపాడు.
6️⃣ పరిపాలనా దక్షత
పన్నులు, వ్యవస్థలు, రహదారి నిర్మాణం, అంతర్గత భద్రత—
మగధను మహాశక్తిగా తయారు చేసిన పునాది బింబిసారుడిదే.
7️⃣ మరణం – కుట్ర ద్వారా
తన కుమారుడైన అజాతశత్రువు చేతిలో బింబిసారుడు చంపబడ్డాడు అని చరిత్ర చెబుతుంది.
2. అజాతశత్రు (Ajatashatru)
రాజ్యం: మగధ
కాలం: 492–460 BCE
బుద్ధకాలానికే చెందిన మరో శక్తివంతుడు. మొదటి బౌద్ధ సంగీతి (First Buddhist Council) అతని కాలంలో జరిగింది.
3. అశోక చక్రవర్తి (Ashoka the Great)
రాజ్యం: మౌర్య సామ్రాజ్యం
కాలం: 268–232 BCE
బౌద్ధాన్ని ప్రపంచవ్యాప్తంగా వ్యాప్తి చేసిన మహారాజు.
ధర్మచక్రం, శాంతి, అహింస వంటి విలువలను నాటుకున్నాడు.
శ్రీలంక, నేపాల్, మయన్మార్, గ్రీకు ప్రాంతాలకు బౌద్ధ ధర్మదూతలను పంపాడు.
4. కనిష్కుడు (Kanishka)
రాజ్యం: కుశాణ వంశం
కాలం: 127–150 CE
మహాయాన బౌద్ధమతం అభివృద్ధి అతని కాలంలో వేగంగా జరిగింది.
4వ బౌద్ధ సంగీతి అతని కాలంలో జరిగింది.
5. హర్షవర్ధనుడు (Harsha / Harshavardhana)
రాజ్యం: పుష్యభూతి వంశం
కాలం: 606–647 CE
బౌద్ధానికి రెండవ స్వర్ణయుగాన్ని ఇచ్చిన రాజు.
ప్రపంచ పర్యాటకుడు యువాన్చ్వాంగ్ (Hiuen Tsang) అతని రాజ్యంలో కొన్నేళ్లు గడిపాడు.
సంక్షిప్తంగా – బౌద్ధాన్ని ఆదరించిన ప్రధాన రాజులు
1. బింబిసారుడు – 558–491 BCE
2. అజాతశత్రు – 492–460 BCE
3. అశోకుడు – 268–232 BCE
4. కనిష్కుడు – 127–150 CE
5. హర్షవర్ధనుడు – 606–647 CE
ఇక్కడ బౌద్ధములో ప్రముఖులు – వారి కాలం (Years) సులభంగా, స్పష్టంగా ఇస్తున్నాను:
బౌద్ధం ప్రముఖులు (Prominent Buddhist Personalities) – Years
1. గౌతమ బుద్ధుడు
563 – 483 BCE
బౌద్ధ ధర్మ స్థాపకుడు.
2. ఆనందుడు (Ānanda)
5వ శతాబ్దం BCE
బుద్ధుని సేవకుడు, ముఖ్య శ్రావకుడు.
3. ఉపాలి (Upāli)
5వ శతాబ్దం BCE
బౌద్ధ వినయ పిటక విధానకర్త.
4. మహాకశ్యప (Mahākāśyapa)
5వ శతాబ్దం BCE
తొలి బౌద్ధ సంఘాన్ని నడిపిన పెద్ద.
5. అశోక చక్రవర్తి
304 – 232 BCE
బౌద్ధ ధర్మాన్ని ప్రపంచానికి విస్తరించిన మహారాజు.
6. నాగార్జునుడు
150 – 250 CE
మధ్యమిక తత్వశాస్త్ర స్థాపకుడు (శూన్యవాదం).
7. వసుబంధుడు
4వ శతాబ్దం CE
యోగాచార (విజ్ఞానవాద) తత్వం అభివృద్ధి.
8. అసంగ (Asanga)
4వ శతాబ్దం CE
వసుబంధుడి సోదరుడు, మహాయాన సిద్ధాంతకర్త.
9. బోధిధర్మ (Bodhidharma)
5వ–6వ శతాబ్దం CE
చైనా జెన్ బౌద్ధం (చాన్) స్థాపకుడు.
10. దలై లామా (14th Dalai Lama – Tenzin Gyatso)
జననం: 1935 CE
ఆధునిక బౌద్ధం ప్రతినిధి, నోబెల్ శాంతి బహుమతి గ్రహీత.
సంక్షిప్త పట్టిక (Table)
ప్రముఖుడు సంవత్సరాలు
గౌతమ బుద్ధుడు 563–483 BCE
ఆనందుడు 5వ శతాబ్దం BCE
ఉపాలి 5వ శతాబ్దం BCE
మహాకశ్యప 5వ శతాబ్దం BCE
అశోకుడు 304–232 BCE
నాగార్జునుడు 150–250 CE
వసుబంధుడు 4వ శతాబ్దం CE
అసంగ 4వ శతాబ్దం CE
బోధిధర్మ 5–6వ శతాబ్దం CE
14వ దలైలామా 1935–ప్రస్తుతం
