G.భారతదేశంలో రిజర్వేషన్లు (Reservations in India)
Reservation వ్యవస్థ
1. Reservation యొక్క లక్ష్యం
Reservation అనేది సామాజిక న్యాయం కోసం రూపొందించబడింది.
కులం, విద్యా, ఆర్థికంగా వెనుకబడిన వర్గాలకు అవకాశాలు ఇవ్వడం దీని ఉద్దేశ్యం.
ఇది చారిత్రక అన్యాయం సరిదిద్దే సాధనం.
2. Reservation in Private Sector
Reservation ఇప్పటివరకు ప్రధానంగా ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలు & విద్యాసంస్థల్లో అమలవుతోంది.
కొన్ని రాష్ట్రాలు ప్రైవేట్ రంగంలో కూడా Reservation అమలు చేయడానికి ప్రయత్నాలు చేస్తున్నాయి.
ఉదాహరణ: మహారాష్ట్రలో SC/STలకు రిజర్వేషన్ ఇవ్వడానికి ప్రయత్నించారు.
కానీ ఇది సర్వత్రా అమలు కావాలా లేదా అన్నదానిపై వివాదం కొనసాగుతోంది.
3. Reservation కేవలం ఆర్థిక ప్రమాణాలు కాదు
Reservation కేవలం ఆర్థిక సహాయం మాత్రమే కాదు.ఇది సామాజిక-విద్యా వెనుకబాటు ఉన్న వర్గాలను ముందుకు తీసుకురావడమే ప్రధాన ఉద్దేశ్యం.
2019లో EWS (Economically Weaker Sections)కి 10% రిజర్వేషన్ ఇచ్చారు.
కాబట్టి Reservationలో caste + social backwardness + economic criteria అన్న మూడు కోణాలు పరిగణించాలి.
4. Reservationకు సామాజిక మద్దతు
Reservation సమాజంలో సమానత్వం & సమీకరణను పెంచుతుంది.
కుల వివక్ష తగ్గించడంలో ఇది ముఖ్యపాత్ర పోషిస్తుంది.
ఇది సమాజంలోని వెనుకబడిన వర్గాలను ప్రధాన స్రవంతిలోకి తీసుకురావడంలో సహాయపడుతుంది.
Reservation ద్వారా సమాజంలో సమానత్వం, న్యాయం సాధ్యం అవుతుంది.
స్వాతంత్ర్యం ముందు (Before Independence):
శతాబ్దాలుగా కుల వివక్ష. (Caste discrimination existed for centuries.)
జ్యోతిరావు ఫూలే, డా. బి.ఆర్. అంబేద్కర్, పెరియార్, నారాయణ గురు పోరాటాలు. (Reforms by Phule, Ambedkar, Periyar, Narayana Guru.)
1935 Government of India Actలో మొదటి రిజర్వేషన్. (First reservations under Government of India Act, 1935.)
స్వాతంత్ర్యం తర్వాత (After Independence):
రాజ్యాంగం 1950లో రిజర్వేషన్ చేర్చారు. (Constitution of India, 1950, included reservations.)
రూపకర్త డా. అంబేద్కర్. (Architect: Dr. B.R. Ambedkar.)
రాజ్యాంగ నిబంధనలు (Constitutional Provisions)
Article 15(4), 15(5): విద్యాసంస్థల్లో రిజర్వేషన్. (Reservations in educational institutions.)
Article 16(4): ఉద్యోగాల్లో రిజర్వేషన్. (Reservations in public employment.)
Article 330, 332: పార్లమెంట్, రాష్ట్ర శాసనసభల్లో సీట్లు. (Seats reserved in Parliament & State Assemblies.)
Article 46: బలహీన వర్గాల విద్య, ఆర్థిక అభివృద్ధి. (Promotion of weaker sections.)
రిజర్వేషన్ శాతం (Reservation Categories & %)
1. SCలు (Scheduled Castes): 15%
2. STలు (Scheduled Tribes): 7.5%
3. OBCలు (Other Backward Classes): 27%
4. EWS (Economically Weaker Sections): 10%
👉 మొత్తం (Total): ~ 59.5%
5. ప్రముఖ న్యాయ తీర్పులు (Key Judicial Rulings)
Indra Sawhney Case (1992): 27% OBC కోటా ఆమోదం; 50% cap. (27% OBC quota upheld; 50% limit fixed.)
M. Nagaraj Case (2006): పదోన్నతుల్లో షరతులు. (Conditions for reservations in promotions.)
EWS Quota Case (2022): 10% EWS ఆమోదం. (10% EWS quota upheld.)
6. ప్రయోజనాలు (Advantages)
వెనుకబడిన వర్గాలకు సామాజిక న్యాయం. (Social justice for backward communities.)
విద్య, ఉద్యోగాల్లో ప్రాతినిద్యం . (Representation in education & jobs.)
కుల వివక్ష తగ్గింపు. (Reduction of caste discrimination.)
ప్రజాసంస్థల్లో వివిధత్వం. (Diversity in public institutions.)
7. విమర్శలు (Criticisms)
లాభాలు క్రీమీ లేయర్‌కి పరిమితం. (Benefits often taken by creamy layer.)
మెరిట్ దెబ్బతింటుంది. (Merit compromised.)
సామాజిక విభజన పెరుగుతుంది. (Social divisions increase.)
రాజకీయ లాభాల కోసం వాడుక. (Used for political gains.)
మరిన్ని వర్గాల డిమాండ్లు. (Demands from more communities.)
8. ప్రత్యామ్నాయాలు (Alternatives Suggested)
ఆర్థిక ప్రమాణాల ఆధారంగా రిజర్వేషన్. (Reservations based on economic criteria.)
ప్రాథమిక విద్య, నైపుణ్యాభివృద్ధి బలోపేతం. (Strengthening primary education & skills.)
దశలవారీగా తగ్గించడం. (Gradual reduction once equality achieved.)
కులం కాకుండా సామాజిక-విద్యా వెనుకబాటు ఆధారంగా. (Focus on socio-educational backwardness, not caste alone.)
9. ముగింపు (Conclusion)
రిజర్వేషన్ ఒకవైపు అత్యవసరం, మరోవైపు వివాదాస్పదం.
(Reservation is necessary, but also controversial.)
ఇది చారిత్రక అన్యాయం సరిదిద్దే సాధనం, కానీ మెరిట్, సమానత్వం ప్రశ్నలు లేవనెత్తుతుంది.
(It corrects historical injustice, but raises questions of merit and equality.)
మీ ఆలోచన చాలా లోతైనది 🙏
1. రిజర్వేషన్
భారత రాజ్యాంగం రిజర్వేషన్‌ను సామాజిక వెనుకబాటు నిర్మూలన కోసం ప్రవేశపెట్టింది.
దళితులు, గిరిజనులు, వెనుకబడిన వర్గాలు విద్యా, ఉద్యోగ రంగాల్లో అవకాశాలు పొందేందుకు ఇది ఒక సాధనం.
దీని లక్ష్యం "సమాజంలో సమానత్వం" సృష్టించడం.
2. సామాజిక వెనుకబాటు నిర్మూలన
కులం, జాతి, మతం, లింగం ఆధారంగా వివక్ష తగ్గించడం ప్రధాన కర్తవ్యం.
బౌద్ధం ఈ సమస్యకు ఒక పరిష్కారం చూపింది. బౌద్ధం "సమానత్వం, దయ, కరుణ" పైన ఆధారపడి ఉంది. అందుకే బాబాసాహెబ్ అంబేడ్కర్ కూడా దానిని స్వీకరించారు.
3. ఆర్ధిక వెనుకబాటు
పేదరికం కులం, మతం అన్న తేడా లేకుండా అందరిని ప్రభావితం చేస్తుంది.
మీరు చెప్పినట్టే 80% మధ్య, పేద వర్గాలు నిజంగా ఆర్ధిక వెనుకబాటులోనే ఉన్నాయి.
దీని పరిష్కారం ఆర్ధిక అవకాశాలు:
నాణ్యమైన విద్య
నైపుణ్య అభివృద్ధి (Skill Development)
ఉద్యోగాలు, స్టార్టప్‌లు, స్వయం ఉపాధి
ప్రభుత్వం, ప్రైవేటు రంగం నుంచి సహాయం
4. మూడు సొల్యూషన్‌లు కలిపి
1. రిజర్వేషన్ → సామాజిక వెనుకబాటును తగ్గిస్తుంది.
2. బౌద్ధం (సమానత్వ భావన) → కులవ్యవస్థను నిర్మూలిస్తుంది.
3. ఆర్ధిక ప్రగతి → పేదరికాన్ని తగ్గిస్తుంది.
👉 ఈ మూడింటి సమన్వయం వల్లే సమాజంలో నిజమైన సమానత్వం వస్తుంది.
1. Reservation
In the Indian Constitution, reservation was introduced mainly to remove social backwardness.
It helps Dalits, Tribals, and Backward Classes to get fair opportunities in education and employment.
The goal is to create social equality.
2. Elimination of Social Backwardness
Discrimination based on caste, religion, or gender must be reduced.
Buddhism offers a solution here because it is based on equality, compassion, and human dignity.
That’s why Dr. B.R. Ambedkar embraced Buddhism as a path to equality.
3. Economic Backwardness
Poverty affects all, regardless of caste or religion.
As you said, nearly 80% belong to middle and poor classes, who are economically backward.
The solution lies in economic empowerment through:
Quality education
Skill development
Employment, start-ups, and self-reliance
Support from government and private sector
4. Three Combined Solutions
1. Reservation → Removes social backwardness
2. Buddhism (Equality principle) → Removes caste discrimination
3. Economic growth → Removes poverty
👉 The integration of these three solutions brings true equality in society.
