కులం విశ్లేషణాత్మక వ్యాసం
-చింతా రామమోహన్ BA.,
I.కులం బానిస సమాజ అవశేషం
బానిస భూస్వామ్య సమాజ
సాంకర్యం కులం.
సామ్రాజ్య వాదుల వలస సమాజం
కుల సమాజాన్ని ప్రోత్సహించింది.
కులం ఒక ఆర్థిక ఒనరు.
కమ్యూనిస్టులది ఆర్ధిక పోరాటం.
దళితులది బ్రతకు పోరాటం.
కుల నిర్మూలన
1.దళితుల ఐక్యత వలన
2.ఉత్పత్తి సాధనాలైన భూమి, ఫ్యాక్టరీలు ( శాస్త్రపరిజ్ఞానం!చదువు) ప్రజలమధ్య సమాన పంపిణి జరగాలి
3.బౌద్ధన్ని అనుసరించడం వలన
*కుల వ్యవస్థ గూర్చి ఎవరికి ఎలాంటి అభిప్రాయాలున్నా అది మార్పుకు అతీతమైనది కాదు,అసలది ఆవిర్భవించడానికి భారతీయ గ్రామీణ వ్యవస్థ యొక్క ఉత్పత్తి క్రమంలో ప్రజల మధ్య ఏర్పడిన శ్రమ విభజనే మూలం.
ప్రపంచమంతటా జాతుల సమస్య ఎలా సారాంశంలో వర్గ సమస్యయో. అలా మన దేశంలో కుల సమస్య కూడా సారాంశంలో వర్గ సమస్యయే*
-KS
Article 17 – Abolition of Untouchability
1. మూల భావం (Basic Idea) → అంటరానితనం రద్దు (Abolition of Untouchability)
2. చట్టపరమైన స్వభావం (Legal Nature) → Self-executory (Directly enforceable)
3. ఆచరించడం (Practice) → Untouchability is a punishable offence
4. ప్రధాన చట్టం (Main Law) → Protection of Civil Rights Act, 1955
5. పూర్తి రక్షణ (Additional Safeguard) → SC/ST Prevention of Atrocities Act, 1989
6. ఉద్దేశ్యం (Objective) → సామాజిక సమానత్వం స్థాపన (Establishing Social Equality)
7. చరిత్రాత్మక ప్రాముఖ్యత (Historical Significance) → కుల వివక్షకు చట్టబద్ధ ముగింపు (Legal end to caste discrimination)
8. సంబంధిత ఆర్టికల్స్ (Related Articles) → Article 14 (Equality), Article 15 (Non-discrimination), Article 21 (Right to life & dignity)
9. అంబేద్కర్ పాత్ర (Role of Ambedkar) → ప్రధాన శక్తి, సామాజిక విప్లవ దృష్టి (Key force, vision for social revolution)
Caste System in Capitalism, Socialism & Buddhism
కుల వ్యవస్థ – పెట్టుబడిదారీ విధాన, సామ్యవాద, బౌద్ధ దేశాలలో
1. Capitalism పెట్టుబడిదారీ విధానం
In capitalism, wealth and skill decide status, not birth. Caste slowly disappears, but economic class differences remain (rich vs poor).
పెట్టుబడిదారీ విధానం సమాజంలో జన్మకన్నా ధనం, ప్రతిభ ముఖ్యం అవుతుంది. కుల ప్రభావం తగ్గిపోతుంది కానీ కొత్త ద్రవ్య ఆధారిత వర్గాలు (ధనవంతులు – పేదలు) వస్తాయి.
2. Socialism (సామ్యవాదం)
Socialism aims at equality, removing both caste and class. In practice, caste loses ground much faster under socialism.
సామ్యవాదం సమానత్వం పైన ఆధారపడింది. కులం–వర్గం రెండింటినీ తుడిచివేయాలని సిద్ధాంతం. కాబట్టి సామ్యవాదంలో కులం త్వరగా చెరిగిపోతుంది.
3. Buddhism (బౌద్ధం)
Buddha rejected caste, teaching that nobility comes from actions, not birth. In Buddhist-developed countries (Japan, Korea, Thailand, Sri Lanka), caste is absent.
బుద్ధుడు కులాన్ని తిరస్కరించాడు – “జన్మ కాదు, కర్మే మనిషిని ఉన్నతంగా చేస్తుంది” అని బోధించాడు. అందుకే బౌద్ధం ఉన్న అభివృద్ధి చెందిన దేశాల్లో (జపాన్, కొరియా, థాయిలాండ్, శ్రీలంక) కులం లేదు.
Capitalism (పెట్టుబడిదారీ విధానం) → కులం బలహీనమవుతుంది, కానీ ధనాధారిత వర్గ విభజన వస్తుంది.
Socialism (సామ్యవాదం) → కులం & వర్గం రెండూ చెరిపివేయాలనే ప్రయత్నం.
Buddhism (బౌద్ధం) → కులం పూర్తిగా నిరాకరించబడింది, సమానత్వం ప్రధాన ధ్యేయం.
వర్గ సమాజాల పరిణామం కాల పరిమితులతో (సుమారుగా, ఎందుకంటే ప్రాంతానుసారం వేరువేరుగా ఉండొచ్చు):
1. బానిస – యజమాని → బానిస సమాజం
కాలం:సుమారు 3000 BCE–500 CE
ఉదాహరణలు: ప్రాచీన ఈజిప్ట్, గ్రీస్, రోమ్.
2.రైతు / కూలి – భూస్వామి → భూస్వామ్య సమాజం (Feudal Society)
కాలం: సుమారు 500 CE – 1500 CE
ఉదాహరణలు: మధ్యయుగ యూరప్, భారతదేశంలోని జమీందారీ వ్యవస్థ.
3. కార్మికుడు – పెట్టుబడిదారుడు → పెట్టుబడిదారీ సమాజం (Capitalist Society)
కాలం: సుమారు 1500 CE – ఇప్పటి వరకు
ప్రారంభం: యూరప్‌లో పునరుజ్జీవన (Renaissance), పారిశ్రామిక విప్లవం (Industrial Revolution).
4. వర్గరహిత సమాజం (ఆదర్శం) → సామ్యవాద / కమ్యూనిస్టు సమాజం
కాలం: భవిష్యత్తు లక్ష్యం (Karl Marx సిద్ధాంతం ప్రకారం).
ఉదాహరణలు: USSR (1917–1991), చైనా, క్యూబా లాంటి ప్రయోగాలు.
వర్గ సమాజాలపై జరిగిన తిరుగుబాట్లు – విప్లవాలు
1. బానిస సమాజం పై తిరుగుబాట్లు
మోషే తిరుగుబాటు (క్రీ.పూ. 13వ శతాబ్దం)
స్పార్టకస్ తిరుగుబాటు (క్రీ.పూ. 71 BCE)
2. భూస్వామ్య సమాజం పై విప్లవాలు
ఇంగ్లాండ్ గ్లోరియస్ రివల్యూషన్ (1688 CE)
🏰 ఇంగ్లాండ్ గ్లోరియస్ రివల్యూషన్ (1688–1689)
రాజు జేమ్స్ II → కాథలిక్ మతానికి మద్దతు, నియంతృత్వ పాలన.
ఇంగ్లాండ్‌లో ప్రొటెస్టెంట్ మెజారిటీ ఉండటంతో అసంతృప్తి పెరిగింది.
పార్లమెంట్ తమ హక్కులను రక్షించుకోవాలని ప్రయత్నించింది.
పార్లమెంట్ నాయకులు → నెదర్లాండ్స్ పాలకుడు విలియమ్ ఆఫ్ ఆరెంజ్ను, అతని భార్య మేరీతో కలిసి ఆహ్వానించారు.
1688లో విలియమ్ సైన్యంతో ఇంగ్లాండ్‌లోకి వచ్చాడు.
జేమ్స్ II పారిపోయాడు.
రక్తపాతం లేకుండా రాజ్య మార్పు జరిగింది → అందుకే దీనిని Glorious Revolution అంటారు.
1. విలియమ్ III మరియు మేరీ II సంయుక్త రాజులు అయ్యారు.
2. 1689 Bill of Rights ఆమోదించబడింది.
రాజు పార్లమెంట్ అనుమతి లేకుండా పన్నులు వేయలేడు.
శాశ్వత సైన్యం పెట్టలేడు.
ప్రజలకు మాటల స్వేచ్ఛ, పిటిషన్ హక్కు లభించింది.
3. రాజ్యాధికారం పరిమితం చేయబడింది.
4. Constitutional Monarchy (సంవిధాన రాజ్యం) స్థాపించబడింది.
5. ఇది ఇంగ్లాండ్‌లో లోకతంత్రానికి పునాది వేసింది.
📖 గ్లోరియస్ రివల్యూషన్ అనేది రక్తపాతం లేకుండా జరిగిన రాజకీయ విప్లవం. ఇది రాజును పరిమితం చేసి, పార్లమెంట్ అధికారాన్ని బలపరిచింది.
ఫ్రెంచ్ విప్లవం (French Revolution, 1789 CE)
🇫🇷 ఫ్రెంచ్ విప్లవం (1789 CE)
నేపథ్యం
1. రాజ్యపు దుర్వినియోగ పాలన → లూయి XVI (Louis XVI) నిర్లక్ష్యం, వ్యర్థ ఖర్చులు.
2. సామాజిక అసమానత →
ఫ్రాన్స్‌లో సమాజం *మూడు వర్గాలు (Estates)*గా విభజించబడింది:
1వ వర్గం → మతగురువులు (Clergy)
2వ వర్గం → భూస్వాములు, సామంతులు (Nobles)
3వ వర్గం → రైతులు, కార్మికులు, వ్యాపారులు (Common People)
భారమైన పన్నులు కేవలం 3వ వర్గం మాత్రమే చెల్లించేది.
3. ఆర్థిక సంక్షోభం → యుద్ధాలు, విలాసవంతమైన ఖర్చుల వల్ల ఖజానా ఖాళీ.
4. విచారవేత్తల ప్రభావం → రూసో, మాంటెస్క్యూ, వోల్టేరు వంటి తాత్వికుల ఆలోచనలు.
5. అమెరికా విప్లవం (1776) ప్రభావం.
విప్లవం ప్రారంభం (1789)
రాజు లూయి XVI పన్నులు పెంచడానికి **Estates General (త్రివర్గ సభ)**ను పిలిచాడు.
3వ వర్గ ప్రతినిధులు తిరుగుబాటు చేసి National Assembly ఏర్పాటు చేశారు.
14 జూలై 1789 → ప్రజలు Bastille జైలును దాడి చేసి ధ్వంసం చేశారు → ఇదే విప్లవానికి ఆరంభం.
విప్లవ దశలు
1. 1789–1791 → రాజ్యానికి వ్యతిరేకంగా పోరాటం, మనుషుల హక్కుల ప్రకటన (Declaration of the Rights of Man and Citizen) ఆమోదం.
2. 1792–1793 → రాజ్యానికి ముగింపు. లూయి XVI మరియు రాణి మరణశిక్ష పొందారు.
3. 1793–1794 → రొబెస్పియరే పాలన (Reign of Terror), వేలాది మంది మరణశిక్షలు.
4. 1795–1799 → డైరెక్టరీ పాలన → అస్థిరత.
5. 1799 → నెపోలియన్ బోనపార్టే అధికారంలోకి వచ్చి విప్లవానికి ముగింపు.
రాజ్యపాలనకు ముగింపు → గణతంత్రం స్థాపన.
సమాజంలో సమానత్వం, స్వేచ్ఛ, సోదరభావం (Liberty, Equality, Fraternity) నినాదాలు.
యూరప్ మొత్తం మీద విప్లవ ఆలోచనలు వ్యాప్తి.
నెపోలియన్ పాలన ప్రారంభం.
📖 ఫ్రెంచ్ విప్లవం అనేది రాజ్యపాలన, అసమానత, ఆర్థిక కష్టాలకు వ్యతిరేకంగా ప్రజల తిరుగుబాటు. ఇది ప్రపంచ చరిత్రలో లోకతంత్రం, మానవ హక్కులకు పునాది వేసిన గొప్ప విప్లవం.
3. పెట్టుబడిదారీ సమాజం పై విప్లవాలు
రష్యా విప్లవం (1917 CE)
చైనా విప్లవం (1949 CE)
👉 ఇది వర్గ సమాజాలపై జరిగిన ప్రధాన తిరుగుబాట్లు–విప్లవాలు.
📌 బానిస సమాజం → భూస్వామ్య సమాజం → పెట్టుబడిదారీ సమాజం → వర్గరహిత సమాజం (ఆదర్శం)
ప్రపంచ చరిత్ర (World History up to 400 BCE)
🔹 Prehistoric Period (ప్రాక్తన యుగం – Before 3000 BCE)
Paleolithic Age (పూర్వ పాషాణ యుగం) → 2.5 Million BCE – 10,000 BCE
Mesolithic Age (మధ్య పాషాణ యుగం) → 10,000 BCE – 8,000 BCE
Neolithic Age (నూతన పాషాణ యుగం) → 8,000 BCE – 3000 BCE
🔹 Bronze Age Civilizations (కాంస్య యుగ నాగరికతలు – 3300 BCE – 1200 BCE)
Mesopotamia (మెసపొటేమియా) → 3300 BCE – 2000 BCE (Cuneiform writing, Ziggurats)
Egypt (ఈజిప్ట్) → 2700 BCE – 1650 BCE (Pyramids, Pharaohs)
Indus Valley Civilization (సింధు లోయ నాగరికత) → 3300 BCE – 1500 BCE
Minoan Civilization (మినోయన్ నాగరికత – గ్రీస్) → 2700 BCE – 1450 BCE
Shang Dynasty (షాంగ్ వంశం – చైనా) → 1600 BCE – 1046 BCE
🔹 Iron Age (ఇనుప యుగం – 1200 BCE – 400 BCE)
Assyrian Empire (అస్సిరియన్ సామ్రాజ్యం) → 900 BCE – 612 BCE
Neo-Babylonian Empire (నియో-బాబిలోనియన్ సామ్రాజ్యం) → 626 BCE – 539 BCE
Persian Empire (పర్షియన్ సామ్రాజ్యం) → 550 BCE – 330 BCE (Cyrus, Darius, Xerxes)
Greek Civilization (గ్రీకు నాగరికత)
Archaic Greece (ప్రారంభ గ్రీకు) → 800 BCE – 500 BCE
Classical Greece (శాస్త్రీయ గ్రీకు) → 500 BCE – 400 BCE (Democracy, Persian Wars, Socrates)
India (భారతదేశం)
Vedic Age (వేద యుగం) → 1500 BCE – 600 BCE
Mahajanapadas (మహాజనపదాలు) → 600 BCE – 400 BCE
Buddha (బుద్ధుడు) → 563 BCE – 483 BCE
Mahavira (మహావీరుడు) → 599 BCE – 527 BCE
China (చైనా)
Zhou Dynasty (జౌ వంశం) → 1046 BCE – 256 BCE
Confucius (కన్ఫ్యూషియస్) → 551 BCE – 479 BCE
Laozi (లావోజి – Taoism) → c. 500 BCE
🔹 Major Events (ప్రధాన సంఘటనలు – Up to 400 BCE)
490 BCE → Battle of Marathon (మరథాన్ యుద్ధం – Greeks vs Persians)
480 BCE → Battle of Thermopylae (థెర్మోపిలే యుద్ధం – Spartans vs Persians)
431–404 BCE → Peloponnesian War (పెలోపొన్నేసియన్ యుద్ధం – Athens vs Sparta)
399 BCE → Trial & Death of Socrates (సోక్రటీస్ శిక్షణ & మరణం – Greece)
✅ Summary (సారాంశం)
3300 BCE → Indus & Mesopotamia begin
2700 BCE → Pyramids in Egypt
1500 BCE → Vedic Age in India
600 BCE → Mahajanapadas, Buddha, Mahavira
550 BCE → Persian Empire rise
500–400 BCE → Classical Greece (Philosophy, Democracy, Wars)
🌐
చరిత్ర వర్గీకరణ (Classification of History with Years) .
📚 Classification of Indian History (with Timeline)
🔹 1. చరిత్ర purva yugam (Prehistoric Period – Before 3000 BCE)
పాషాణ యుగం (Stone Age)
పూర్వ పాషాణం (Paleolithic) → 2 మిలియన్ BCE – 10,000 BCE
మధ్య పాషాణం (Mesolithic) → 10,000 BCE – 8,000 BCE
నూతన పాషాణం (Neolithic) → 8,000 BCE – 3000 BCE
లోహ యుగం
కాంస్య యుగం (Bronze Age) → 3300 BCE – 1500 BCE (Indus Valley Civilization)
ఇనుప యుగం (Iron Age) → 1500 BCE నుండి
🔹 2. ప్రాచీన భారత చరిత్ర (Ancient India – 3000 BCE – 700 CE)
సింధు లోయ నాగరికత (Indus Valley Civilization) → 3300 BCE – 1500 BCE
వేద యుగం (Vedic Period) → 1500 BCE – 600 BCE
మహాజనపదాలు → 600 BCE – 321 BCE
మౌర్య సామ్రాజ్యం (Maurya Empire) → 321 BCE – 185 BCE
శుంగ, కాణ్వ, సాతవాహనులు → 185 BCE – 300 CE
గుప్త సామ్రాజ్యం (Gupta Empire) → 320 CE – 550 CE
హర్షవర్ధనుడు (Harsha’s Empire) → 606 CE – 647 CE
🔹 3. మధ్యయుగ చరిత్ర (Medieval India – 700 CE – 1700 CE)
ప్రారంభ మధ్యయుగం (Early Medieval) → 700 CE – 1206 CE
(పల్లవులు, చాళుక్యులు, చోళులు, రాజపుత్రులు)
మధ్య మధ్యయుగం (Delhi Sultanate) → 1206 CE – 1526 CE
(Slave, Khilji, Tughlaq, Sayyid, Lodi dynasties)
ముగల్ సామ్రాజ్యం (Mughal Empire) → 1526 CE – 1707 CE (Aurangzeb death)
మొగల్ తరువాత (Later Mughals & Regional Kingdoms) → 1707 CE – 1757 CE
🔹 4. ఆధునిక భారత చరిత్ర (Modern India – 1757 CE – Present)
బ్రిటిష్ పాలన (British Rule)
ప్లాసీ యుద్ధం (Battle of Plassey) → 1757 CE
1857 తిరుగుబాటు (First War of Independence)
ఇండియన్ నేషనల్ కాంగ్రెస్ స్థాపన → 1885 CE
గాంధీ ఉద్యమాలు → 1915 CE – 1947 CE
స్వాతంత్ర్యం (Independence) → 15th August 1947
రాజ్యాంగం అమలులోకి (Constitution in force) → 26th January 1950
ఆధునిక భారతదేశం (Modern Republic) → 1950 CE – Present
II.వేద కాలంలో కుల వ్యవస్థ:
వేదాలు, ముఖ్యంగా రుగ్వేదం
🌐
ఋగ్వేదం (Rigveda) లో వస్తువుల (materials / items) గురించి చాలా ప్రస్తావనలు ఉన్నాయి. ఇవి మనకు ఆ కాలం జీవన శైలి, ఆర్థిక స్థితి, సంస్కృతి గురించి సమాచారం ఇస్తాయి.
📚 ఋగ్వేదంలో వస్తువులు (Materials in Rigveda)
🔹 1. లోహాలు (Metals)
హిరణ్యం (Gold) → ఆభరణాలు, యజ్ఞసామగ్రి.
అయసు (Copper / Bronze) → ఆయుధాలు, పనిముట్లు.
శ్యామ (Iron) → Rigveda లో తక్కువ ప్రస్తావన (Later Vedic age లో ఎక్కువ).
🔹 2. వ్యవసాయ వస్తువులు (Agricultural Items)
యవ (Barley) → ప్రధాన ధాన్యం.
గోధూమ (Wheat) → కొంత ప్రస్తావన.
ధాన్యం (Grains in general) → యజ్ఞం & ఆహారం కోసం.
గో (Cows) → సంపద కొలమానం, దానం, ఆహారం.
🔹 3. పశువులు & జంతువులు (Animals)
గో (Cow) → సంపద, పాలు, ఘీ.
అశ్వ (Horse) → యజ్ఞాలలో (అశ్వమెధ), యుద్ధరథాలలో.
ఓఠి (Ox/Bull) → దున్నుట, రవాణా.
మేష (Sheep) → ఉన్ని.
🔹 4. ఆహారం & పానీయాలు (Food & Drinks)
ఘృతం (Ghee/Butter) → యజ్ఞాలలో ముఖ్యమైనది.
దధి (Curd/Yogurt) → ఆహారం & యజ్ఞం.
సోమ (Soma) → ప్రత్యేక యజ్ఞ పానీయం.
మాంసం (Meat) → యజ్ఞంలో & విందుల్లో.
🔹 5. గృహ & యజ్ఞ సామగ్రి (Household & Ritual Items)
అగ్ని (Fire) → యజ్ఞానికి కేంద్రమైనది.
దర్భ (Kusha grass) → యజ్ఞంలో.
రథం (Chariot) → యుద్ధం, క్రీడ.
ధనుష్, బాణం (Bow & Arrow) → వేట, యుద్ధం.
వస్త్రం (Clothes – mostly wool, cotton later)
🔹 6. వాణిజ్య వస్తువులు (Trade Items)
కరెన్సీ (Barter system – cows as wealth)
నవమణులు (Precious stones, beads)
మృత్తిక పాత్రలు (Clay pots)
✅ సారాంశం:
ఋగ్వేద యుగంలో వస్తువులు ప్రధానంగా లోహాలు (బంగారం, రాగి), పశువులు (ఆవులు, గుర్రాలు), ధాన్యాలు (యవం), ఆహారం (ఘీ, సోమ), యజ్ఞ సామగ్రి చుట్టూ తిరుగుతాయి.
జాతుల ఆర్యుల దండయాత్ర
*ముల్లర్ ప్రతిపాదించిన ఇండో-యూరోపియన్ భాష మాట్లాడే
రెండు-జాతుల ఆర్యుల దండయాత్ర సిద్ధాంతాన్ని హెర్బర్ట్ హోప్ రిస్లీ విస్తరించాడు.
*కులవ్యవస్థ అనేది స్థానిక ద్రావిడలపై ఇండో-ఆర్యులు సాధించిన ఆధిపత్యపు అవశేషమేనని అతడు సిద్ధాంతీకరించాడు*
ఋగ్వేదం సా.పూ. 1200 లో ఉనికి లోకి వచ్చిందని కూడా మాక్స్ ముల్లర్ ప్రతిపాదించాడు.
బుద్ధుడి కాలం నాటికి, అంటే సా.పూ. 600-500 నాటికి సూత్రాలు ఉనికిలో ఉన్నాయి కాబట్టి, వైదిక సారస్వతం లోని ఇతర రచనలైన అరణ్యకాలు, బ్రాహ్మణాలు, వేదాలకు ఒక్కొక్కదానికి 200 ఏళ్ళ చొప్పున ఇచ్చుకుంటూ, తొలి వేదమైన ఋగ్వేదం సా.పూ. 1200 నాటిదని ముల్లర్ లెక్కవేసాడు. అతడి లెక్కపై తీవ్రమైన విమర్శలు రావడంతో 1890 లో అతడు దాన్ని వెనక్కి తీసుకున్నప్పటికీ అతడు వెల్లడించిన ఋగ్వేద కాలం అలాగే ప్రాచుర్యంలో ఉండిపోయింది.
III.🌐వేదం కాలం చతురవర్ణ వ్యవస్థ :1500 మరియు 1000 BCE;
ఋగ్వేద సంహితలో ఎక్కువ భాగం భారత ఉపఖండంలోని వాయువ్య ప్రాంతంలో* (ఋగ్వేద నదులను చూడండి ) రూపొందించబడిందని ఫిలోలాజికల్ (bhasha sastramu) మరియు భాషాపరమైన ఆధారాలు సూచిస్తున్నాయి .
భారతదేశం వాయువ్య రాష్ట్రాలు (North-Western States):
1. జమ్ము & కాశ్మీర్
2. లడఖ్
3. హిమాచల్ ప్రదేశ్
4. పంజాబ్
5. హర్యానా
6. రాజస్థాన్
7. గుజరాత్
సప్తసింధు ప్రాంతం (Land of the Seven Rivers) ఋగ్వేద కాలంలో ప్రాచుర్యం పొందిన పదం. ఇది ప్రధానంగా ఇండస్ నది (సింధు) మరియు దాని ఉపనదులు ప్రవహించే ప్రాంతాన్ని సూచిస్తుంది. (ఋగ్వేద నదులను చూడండి )ఆ ఏడు నదులు: సింధు (Indus), వితస్తా (Jhelum), అసిక్ని / చంద్రభాగ (Chenab), పరుష్ణి / ఇరావతి (Ravi), శతద్రు (Sutlej), విపాశా (Beas), సరస్వతి (గోఘర్-హక్రా, ఇప్పుడు లుప్తం).
ప్రస్తుతం ఇవి విస్తరించిన ప్రాంతాలు: జమ్ము & కాశ్మీర్, లడఖ్ – వితస్తా; పంజాబ్ (భారతదేశం) – బియాస్, సత్లజ్, రవి; హర్యానా & రాజస్థాన్ – సరస్వతి; హిమాచల్ ప్రదేశ్ – బియాస్, సత్లజ్ పుట్టుక; పాకిస్తాన్ పంజాబ్ – సింధు, జీలమ్, చెనాబ్, రవి, బియాస్, సత్లజ్ సంగమం. అందువల్ల సప్తసింధు ప్రాంతం నేటి ఉత్తర-పశ్చిమ భారతదేశం మరియు పాకిస్తాన్ పంజాబ్లో విస్తరించి ఉంది.
ఇదే సమయంలో, ఆర్యుల వలసల దిశలో టిబెట్, ఆఫ్ఘానిస్తాన్, పాకిస్తాన్ ప్రాంతాలు ప్రత్యేక పాత్ర పోషించాయి.
టిబెట్ – సింధు నది మూలం, మానససరోవరం, కైలాస పర్వతం వలన ఆర్యులకు పవిత్రమైన "దేవభూమి". తర్వాత బౌద్ధం ద్వారా సంస్కృత ప్రభావం అక్కడ బలపడింది.
ఆఫ్ఘానిస్తాన్ – గంధార ప్రాంతం, కుబ్హా (కాబూల్ నది), సరయు ప్రవహించిన ప్రదేశం. ఇక్కడే ఆర్యుల ఇరాన్ & భారత శాఖలు విడిపోయాయి. జరతుష్ట్ర మతం (అవెస్టా) కూడా ఆవిర్భవించింది.
మెసపటోమియా (Mesopotamia) మరియు జరతుష్ట్ర మతం (Zoroastrianism) మధ్య సంబంధం లేదా పోలిక .
🌍 మెసపటోమియా (Mesopotamia)
“నదుల మధ్య భూమి” (టైగ్రిస్, యూఫ్రేటిస్ నదుల మధ్య).
ప్రాచీన నాగరికతల పుట్టుక స్థలం.
ముఖ్య నాగరికతలు → సుమేరియన్లు, అకాడియన్లు, బాబిలోనియన్లు, ఆస్సీరియన్లు.
మతం → బహుదేవతారాధన (Polytheism).
దేవతలు → ఎన్లిల్ (Enlil), ఇష్టార్ (Ishtar), మార్డుక్ (Marduk) మొదలైనవి.
పవిత్ర గ్రంథం లేదు, కానీ గిల్గమేశ్ కావ్యం (Epic of Gilgamesh) ప్రసిద్ధం.
🔥 జరతుష్ట్ర మతం (Zoroastrianism)
స్థాపకుడు → జరతుష్ట్ర (Zarathustra / Zoroaster).
స్థలం → ఇరాన్ (Persia), మెసపటోమియాకు తూర్పు వైపు.
మతం → ఏకదేవతారాధన (Monotheism).
ప్రధాన దేవుడు → అహుర మజ్దా (Ahura Mazda).
ధార్మిక గ్రంథం → అవెస్టా (Avesta).
బోధన → మంచి ఆలోచనలు, మంచి మాటలు, మంచి పనులు.
⚖️ పోలిక – మెసపటోమియా & జరతుష్ట్ర మతం
కాలం →
మెసపటోమియా నాగరికత → క్రీ.పూ. 3500–500.
జరతుష్ట్ర మతం → క్రీ.పూ. 1200–600 లో ఆరంభం.
మత స్వభావం →
మెసపటోమియా → బహుదేవతారాధన (Polytheistic).
జరతుష్ట్ర మతం → ఏకదేవతారాధన (Monotheistic).
ప్రధాన దేవతలు →
మెసపటోమియా → ప్రకృతి శక్తులకు దేవతలు (ఇష్టార్, మార్డుక్).
జరతుష్ట్ర మతం → ఒక్క దేవుడు (అహుర మజ్దా).
గ్రంథాలు →
మెసపటోమియా → గిల్గమేశ్ కావ్యం.
జరతుష్ట్ర మతం → అవెస్టా.
ప్రభావం →
మెసపటోమియా → తర్వాతి నాగరికతల సాంస్కృతిక, చట్ట, సాహిత్య వారసత్వం.
జరతుష్ట్ర మతం → యూద మతం, క్రైస్తవ మతం, ఇస్లాం మీద ప్రభావం.
📖 మెసపటోమియా → ప్రపంచపు మొదటి నాగరికతల పుట్టుక స్థలం, బహుదేవతారాధన.
జరతుష్ట్ర మతం → మొదటి ఏకదేవతారాధన మతాలలో ఒకటి, పర్షియాలో ప్రారంభమైంది.
పాకిస్తాన్ – సప్తసింధు ప్రాంతానికి సమానమైన వేదసంస్కృతి కేంద్రం. ఇక్కడే హరప్పా–మొహెంజోదారో నాగరికత తర్వాతి వేదయుగం వికసించింది. సరయూ నది, మనససరోవరము, కాబూల్ నది మధ్య ఉన్న సంబంధం
1. భౌగోళిక సంబంధం
ఈ మూడు నదులు/సరస్సులు హిమాలయ ప్రాంతం లేదా దాని పరిసర ప్రాంతాలతో అనుబంధమై ఉన్నాయి.
మనససరోవరము టిబెట్‌లో ఉంటుంది; అక్కడి నుండి పలు నదులు (బ్రహ్మపుత్ర, సింధు మొదలైనవి) ఉద్భవిస్తాయి.
కాబూల్ నది అఫ్గానిస్తాన్‌లో పుట్టి చివరికి సింధు నదిలో కలుస్తుంది.
సింధు నది పరివాహక ప్రాంతం హిమాలయాల నుండే ఏర్పడుతుంది.
సరయూ నది కూడా గంగానదీ పరివాహక ప్రాంతంలో కలుస్తుంది.
2. ఆధ్యాత్మిక / ధార్మిక సంబంధం
సరయూ – రామాయణంలో శ్రీరాముడి జీవితానికి సంబంధించిన పవిత్ర నది.
మనససరోవరము – హిందూ, బౌద్ధ, జైన మతాల్లో అత్యంత పవిత్ర సరస్సు; కైలాస పర్వతం సమీపంలో ఉంది.
కాబూల్ నది – చారిత్రకంగా భారత ఉపఖండం మరియు మధ్య ఆసియాకు వాణిజ్య, సాంస్కృతిక మార్గాన్ని కలిపింది.
3. చారిత్రక సంబంధం
ఈ మూడు నదులూ ప్రాచీన భారత-ఆర్య, బౌద్ధ, హిందూ సంస్కృతుల విస్తరణలో భాగమయ్యాయి.
మనససరోవరము నుండి యాత్రికులు గంగా, సరయూ వైపు ప్రయాణం చేసేవారు.
కాబూల్ నది ప్రాంతం (గాంధార దేశం) నుండి బౌద్ధం చైనాకు, మధ్య ఆసియాకు విస్తరించింది.
👉 సారాంశంగా చెప్పాలంటే:
ఈ మూడు ప్రాంతాలు హిమాలయాల చుట్టూ ఉన్న పవిత్ర / చారిత్రక జల వనరులు, భారతీయ మత, సంస్కృతి, చరిత్రలతో బలమైన సంబంధం కలిగినవి.
టిబెట్ → పవిత్ర మూలం (సింధు, మానససరోవరం)
ఆఫ్ఘానిస్తాన్ → మార్గమధ్య కేంద్రం (గంధార, జరతుష్ట్ర ప్రభావం)
పాకిస్తాన్ → వేదసంస్కృతి కేంద్రమైన సప్తసింధు
👉 ఇవి భౌగోళికంగా వాయువ్య దిశలో ఉన్న రాష్ట్రాలు.
ప్రాచీన నామం (Rigveda)
ఆధునిక నామం
ప్రస్తుత ప్రాంతం/దేశం
సరస్వతీ (Sarasvati) లుప్త (ఎండిపోయిన నది – ఘగ్గర్-హక్రా నది శకం) హర్యాణా, రాజస్థాన్, పాకిస్తాన్
1.సింధు (Sindhu) ఇండస్ నది టిబెట్ → భారత్ (లడఖ్) → పాకిస్తాన్
2.గంగా (Ganga) గంగానది ఉత్తరాఖండ్ → బంగాళాఖాతం (భారత్)
3.యమునా (Yamuna) యమునానది ఉత్తరాఖండ్ → ఉత్తరప్రదేశ్ (భారత్)
4.శుటుద్రి (Śutudrī) సత్లజ్ (Sutlej) హిమాచల్ ప్రదేశ్ → పంజాబ్ (భారత్–పాకిస్తాన్)
5.విపాశ (Vipāśā) బియాస్ (Beas) హిమాచల్ ప్రదేశ్ → పంజాబ్ (భారత్)
6.పరుష్ణీ (Paruṣṇī) రవి (Ravi) హిమాచల్ ప్రదేశ్ → పంజాబ్ (భారత్–పాకిస్తాన్)
7.అసిక్నీ (Asiknī) చెనాబ్ (Chenab) జమ్మూ కాశ్మీర్ → పాకిస్తాన్
8.వితస్తా (Vitastā) జ్హేలం (Jhelum) జమ్మూ కాశ్మీర్ → పాకిస్తాన్
9.కుబ్హా (Kubhā) కాబూల్ నది అఫ్ఘానిస్తాన్ → పాకిస్తాన్
10.క్రము (Krumu) కుర్రమ్ నది అఫ్ఘానిస్తాన్–పాకిస్తాన్
11.రసా (Rasā) గుర్తించని నది (సింబాలిక్ లేదా ఆకాశగంగ/ప్రాచీన నది) అనిశ్చితం
12.కుహూ (Kuhū) గుర్తించని నది అనిశ్చితం
13.కృష్టుకా (Kṛṣṭukā) గుర్తించని నది అనిశ్చితం
14.తృష్ణా (Tṛṣṇā) గుర్తించని నది అనిశ్చితం
15.చంద్రా (Candrā) చంద్రా నది (హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లో చిన్న నది) భారత్
✅ ఇలా చూస్తే, ఋగ్వేద నదులు ప్రధానంగా సప్తసింధు ప్రాంతం (Punjab + Afghanistan + Northwest India)లో ఉన్నాయి.
✅ గంగా, యమునా మాత్రం మొదటిసారిగా ఇక్కడ ప్రస్తావన పొంది, తరువాత కాలంలో అత్యంత పవిత్ర నదులుగా నిలిచాయి.
IV.కుల వ్యవస్థ భారతదేశంలో ప్రాచీన కాలంలో ఉన్న ఒక సామాజిక వ్యవస్థ.
ఆర్యులు, వైశ్యులు, క్షత్రియులు, సూద్రులు
*వేద కాలంలో కుల వ్యవస్థ:
వేదాలు, ముఖ్యంగా రుగ్వేదం, ప్రాచీన భారతదేశంలో ప్రజలను నాలుగు వర్గాలలో విడగొట్టినట్లుగా సూచిస్తాయి.
ఈ వర్గాలు:
1. బ్రాహ్మణులు (పూజారి) – జ్ఞానం మరియు ఆధ్యాత్మిక మార్గనిర్దేశకులు.
2. క్షత్రియులు (యోధులు) – రక్షణ మరియు పాలనలో నైపుణ్యం కలిగిన వారు.
3. వైశ్యులు (వ్యాపారులు) – వ్యవసాయం మరియు వాణిజ్యం చేసే వారు.
4. శూద్రులు (శ్రామికులు ) – ఇతర వర్గాలకు సేవలు అందించే వారు.
*వర్ణ వ్యవస్థ యొక్క ఉద్దేశ్యం:
ప్రధానంగా, ఈ వర్గాల వివక్ష లేకుండా సమాజాన్ని క్రమబద్ధంగా నిర్వహించడం కోసం వర్ణ వ్యవస్థ రూపొందించారు. ప్రతి వర్గం వేరు వేరు బాధ్యతలను నిర్వహించేది.
*కుల వ్యవస్థకి మార్పు:
క్రమంగా, వర్ణ వ్యవస్థ జాతి వ్యవస్థగా మారిపోయింది. ఇది జాతి ప్రకారం వ్యక్తులు పుట్టిన కొద్దీ వివక్షను పెంచింది.
V.*మనుస్మృతి కుల వ్యవస్థ
( caste system Manusmriti)
మనుస్మృతి అనేది ప్రాచీన హిందూ ధర్మశాస్త్ర గ్రంథాలలో ఒకటి.
దీనిని మనుధర్మశాస్త్రం (Laws of Manu) అని కూడా పిలుస్తారు.
1. రచన & కాలం
మనుస్మృతిను మనువు అనే ఋషి రచించాడని హిందూ సంప్రదాయం చెబుతుంది.
ఇది సుమారు క్రీపూ 200 – క్రీశ 200 మధ్య కాలంలో రచించబడినదని పండితులు అంచనా వేస్తున్నారు.
2. గ్రంథ స్వరూపం
ఇది శ్లోకాల రూపంలో (సూక్తులు) రాయబడింది.
మొత్తం 12 అధ్యాయాలు (Chapters), సుమారు 2685 శ్లోకాలు ఉన్నాయి.
ఇది స్మృతి సాహిత్యంలో భాగం (శ్రుతి = వేదాలు, స్మృతి = వేదాల ఆధారంగా రచించబడిన నిబంధనలు).
3. ప్రధాన విషయాలు
మనుస్మృతి ప్రధానంగా ధర్మం (నైతిక, సామాజిక, ఆధ్యాత్మిక నిబంధనలు) గురించి చెబుతుంది.
📌 ముఖ్యాంశాలు:
1. సృష్టి క్రమం (Cosmology)
2. చతుర్వర్ణ వ్యవస్థ (Brahmin, Kshatriya, Vaishya, Shudra – వారి కర్తవ్యాలు, హక్కులు)
3. ఆశ్రమ ధర్మాలు (బ్రహ్మచర్యం, గార్హస్థ్యం, వానప్రస్థం, సన్యాసం)
4. స్త్రీల స్థానం – (కొన్ని శ్లోకాలలో ఉన్నత స్థానం, మరికొన్ని శ్లోకాలలో పరిమితి)
5. రాజధర్మం (రాజు బాధ్యతలు, న్యాయ వ్యవస్థ)
6. ప్రాయశ్చిత్తాలు (పాపాలకు శిక్షలు, పరిహారాలు)
4. ప్రభావం
మనుస్మృతి శతాబ్దాల పాటు హిందూ సమాజంలో చట్టగ్రంథం లాగా పరిగణించబడింది.
సమాజపు ఆచారాలు, వివాహ విధానాలు, కుల వ్యవస్థపై దీని ప్రభావం ఎక్కువ.
5. వివాదాస్పద అంశాలు
కుల వ్యవస్థను బలపరిచినందుకు ఇది విమర్శలకు గురైంది.
శూద్రులు, స్త్రీలు మీద పరిమితులు పెట్టిన శ్లోకాలు ఆధునిక కాలంలో తీవ్ర వ్యతిరేకతకు గురయ్యాయి.
డా. బి.ఆర్. అంబేద్కర్ దీన్ని బలంగా విమర్శించి, దహనం కూడా చేశారు.
6. నేటి దృష్టి
ఒక వైపు ఇది చారిత్రక, ధర్మశాస్త్ర గ్రంథం.
మరో వైపు ఇందులోని అసమానత, వివక్షా భావనలు ఆధునిక మానవ హక్కుల దృష్టిలో అంగీకారయోగ్యం కావు.
మనుస్మృతి అనేది ప్రాచీన హిందూ సమాజ ధర్మశాస్త్రం, ఇందులో నైతికం, చట్టం, కులవ్యవస్థ, ఆచారాలు వివరించబడ్డాయి. కానీ దీనిలోని అసమానతలు ఆధునిక దృష్టిలో తీవ్రంగా విమర్శించబడ్డాయి.
కుల వ్యవస్థపై విమర్శలు:
అనేక మంది మహానుభావులు, ధార్మిక గురువులు ఈ కుల వ్యవస్థను వ్యతిరేకించారు. వారు వ్యక్తుల విలువను వారి కర్మ ఆధారంగా నిర్ణయించు కోవాలని చెబుతారు, జాతి లేదా పుట్టుక ఆధారంగా కాదు.
సామాజిక ప్రభావం:
కుల వ్యవస్థ సామాజిక అన్యాయానికి కారణమై, దళితులు (untouchables) వంటి వారు చాలా ఇబ్బందులు అనుభవించారు.
*ఆధునిక సమాజంలో మార్పులు:
1. స్వాతంత్య్రం తర్వాత, భారత రాజ్యాంగం కుల వ్యవస్థను చట్టపరంగా తొలగించింది.
2.అభివృద్ధి పథకాలు తీసుకోబడినాయి, అంటే అనేక ప్రభుత్వ పథకాలు వెనుకబడిన కులాలకు అండగా ఉంటాయి.
*వేదాలు ప్రారంభంలో వర్ణ వ్యవస్థని సమాజంలో సమతుల్యత కోసం సూచించాయి. కానీ కాలక్రమంలో అది కుల వ్యవస్థగా మారిపోయింది, సమాజంలో వివక్షను పెంచింది. భారతదేశంలో సమానత్వం కోసం అనేక మార్పులు, ఉద్యమాలు జరుగుతున్నాయి.*
VI. కులవ్యవస్థను వ్యతిరేకించిన మహానుభావులు, ధార్మిక గురువులు కాలక్రమంలో
🕉️ ప్రాచీన కాలం (BCE)
బుద్ధుడు (563 – 483 BCE) → సమానత్వం, అహింస, కులభేద వ్యతిరేకం.
మహావీరుడు (599 – 527 BCE) → జైనమత స్థాపకుడు, వర్ణవ్యవస్థను నిరాకరించాడు.
📖 మధ్యయుగం (1000 CE – 1700 CE)
రామానుజాచార్యుడు (1017 – 1137 CE) → విశిష్టాద్వైతం ద్వారా భక్తి మార్గంలో కులవివక్షకు వ్యతిరేకం.
బసవన్న (1105 – 1167 CE) → లింగాయత మత స్థాపకుడు, "కులవివక్ష లేదు, కర్మకాండం లేదు" అన్నాడు.
కబీర్ (1440 – 1518 CE) → హిందూ–ముస్లిం భేదాలను, కులవ్యవస్థను తీవ్రంగా విమర్శించాడు.
చొక్కామేళా (14వ శతాబ్దం, మహారాష్ట్ర) → అట్టడుగు వర్గ భక్తకవి, "విట్టల" భక్తి ద్వారా కులవివక్ష వ్యతిరేకం.
గురు నానక్ (1469 – 1539 CE) → సిక్కు మత స్థాపకుడు, సమానత్వం ప్రబోధించాడు.
వేమన (17వ శతాబ్దం) → తెలుగు యోగి కవి, కులవివక్షను ఎండగట్టాడు.
✊ ఆధునిక యుగం (19వ – 20వ శతాబ్దం)
జ్యోతిరావు ఫూలే (1827 – 1890 CE) → శూద్రాతిశూద్రుల కోసం విద్యా సంస్కరణలు.
సావిత్రిబాయి ఫూలే (1831 – 1897 CE) → మహిళలు, అట్టడుగు వర్గాలకు మొదటి పాఠశాలలు ప్రారంభించారు.
నారాయణ గురు (1856 – 1928 CE) → కేరళలో "ఒరే జాతి, ఒరే మతం, ఒరే దేవుడు" అని బోధించాడు.
మహాత్మా గాంధీ (1869 – 1948 CE) → హరిజనోద్యమం ద్వారా కులవ్యవస్థ వ్యతిరేకం.
బి.ఆర్. అంబేద్కర్ (1891 – 1956 CE) → భారత రాజ్యాంగంలో కులవివక్ష వ్యతిరేక చట్టాలు రూపొందించాడు.
పెరియార్ (ఇ.వి.రామస్వామి నాయక్కర్, 1879 – 1973 CE) → తమిళనాడులో స్వాభిమాన ఉద్యమం, కులవ్యవస్థ వ్యతిరేకం.
ప్రాచీన కాలం → బుద్ధుడు, మహావీరుడు.
మధ్యయుగం → రామానుజాచార్యుడు, బసవన్న, కబీర్, గురు నానక్, వేమన.
ఆధునిక కాలం → ఫూలే దంపతులు, నారాయణ గురు, గాంధీ, అంబేద్కర్, పెరియార్.
VII.*కుల వ్యవస్థ - రుగ్వేదం
రుగ్వేద కాలం నాటి గోత్రాలు
🌐కురు
మహీన
మౌజవంత్
మత్స్య
నహుష
పక్త / పాక్థ
పాణిలు (ఇరాన్ : పర్ణి)
పారావత
పర్సు (పర్శు) పర్సులు జాతి పర్షియన్లతో సంబంధం కలిగి ఉంది.🌐
1. కురు – హస్తినాపుర రాజ్యం, కౌరవులు–పాండవులు చెందిన గోత్రం.
2. మహీన – వేదసాహిత్యంలో ప్రస్తావన, నది ప్రాంతాల ఆర్య తెగ.
3. మౌజవంత్ – హిమాలయ పర్వత ప్రాంత గోత్రం/ప్రాంతం.
4. మత్స్య – విరాటనగరం రాజ్యం, మహాభారత కాలంలో ప్రసిద్ధి.
5. నహుష – వేద, పురాణాలలో ప్రస్తావన; ఇంద్ర స్థానాన్ని పొందిన రాజు.
6. పక్త / పాక్థ (Paktha) – ఋగ్వేద ప్రస్తావన; ప్రస్తుత ఆఫ్ఘానిస్తాన్–పాకిస్తాన్ ప్రాంత ఆర్య తెగ.
7. పాణిలు (Parni – ఇరాన్) – ఇరాన్ ఆర్య గోత్రం; తరువాత పార్థియన్ సామ్రాజ్యం స్థాపించారు.
8. పారావత (Paravata) – పర్వత ప్రాంత తెగ; గంధార–హిమాలయ ప్రాంత సంబంధం.
"పర్సు (పర్శు)" అనే జాతి నిజంగా పర్షియన్ల (Persians) తో సంబంధం కలిగినది. వివరంగా చూద్దాం:
🔹 పర్శు (Parsu / Parsušu)అస్సీరియన్ శిలాశాసనాల్లో (క్రీ.పూ. 9వ శతాబ్దం) "Parsu(a)" లేదా "Parsušu" అనే తెగ గురించి లిఖిత ఆధారాలు ఉన్నాయి.
ఋగ్వేదం లో "పర్శు" అనే గోత్రం ప్రస్తావన వస్తుంది.
పర్శువులు (Parsu) అనేది ఒక ఆర్య తెగ పేరు.
ఋగ్వేదంలో "మహీన" (Mahīna / Mahīnaḥ) అనే గోత్రం ప్రస్తావన కొన్ని సార్లు వస్తుంది. వీటిలో ముఖ్యమైనది:
📖 ఋగ్వేద సూచనలు
1. ఋగ్వేదం – మండల 6, సూక్తం 20, మంత్రం 12
ఇంద్రో మహీన ఇహ రాధసా గాత్
సత్రా వాజం సవనా పిబ ధ్యై ॥
🔹 అర్థం: ఇంద్రుడు మహీనుల దగ్గర కూడా తన అనుగ్రహాన్ని చూపించి, యజ్ఞవేళ వాజాన్ని (విజయాన్ని) ప్రసాదించుగాక.
2. ఋగ్వేదం – మండల 7, సూక్తం 18
ఇందులో తెన్ గోత్రాలు (కురు, తుర్వశ, మహీన, ద్రుహ్యు, అనవ, పక్త, పూరవ, భరత) మొదలైన గోత్ర యుద్ధాల సందర్భంలో "మహీన" గోత్రం ప్రస్తావన వస్తుంది.
👉 దీన్ని “దశరాజ్ఞ యుద్ధం (Battle of Ten Kings)” అంటారు. ఈ యుద్ధంలో మహీన గోత్రం సుదాస్‌కి వ్యతిరేకంగా ఉన్న గోత్ర సమాఖ్యలో భాగం.
మహీనులు వేదకాల గోత్రాలలో ఒకరు.
దశరాజ్ఞ యుద్ధంలో వీరు సుదాస్ (త్రిత్సు వంశం, భరత గోత్రం)కి వ్యతిరేకంగా పోరాడారు.
వీరి పేరు ఋగ్వేదంలో ఇంద్రుని స్తుతిలో మరియు గోత్ర యుద్ధాల వివరణలో వస్తుంది.
*ఋగ్వేదం లో "పర్శు" అనే గోత్రం ప్రస్తావన వస్తుంది.
పర్శువులు (Parsu) అనేది ఒక ఆర్య తెగ పేరు.
*అస్సీరియన్ (Assyrian / అస్సీరియా ప్రజలు)
👉 అస్సీరియన్లు అనేవారు ప్రాచీన మేసపటేమియా (Mesopotamia) లో నివసించిన శక్తివంతమైన జాతి.
వారి రాజ్యం అస్సీరియన్ సామ్రాజ్యం (Assyrian Empire) అని ప్రసిద్ధి.
1. స్థానం & కాలం
అస్సీరియన్ సామ్రాజ్యం నేటి ఉత్తర ఇరాక్, దక్షిణ టర్కీ, సిరియా, ఇరాన్ భాగాల్లో ఉండేది.
క్రీపూ 2500 BCE నుంచి 600 BCE వరకు ప్రధానంగా ఉన్నారు.
రాజధాని: నినివె (Nineveh).
2. చరిత్ర దశలు
1. ప్రాచీన అస్సీరియా (Old Assyrian, ~2000–1365 BCE) – చిన్న నగరరాజ్యం.
2. మధ్య అస్సీరియా (Middle Assyrian, ~1365–934 BCE) – విస్తరణ ప్రారంభం.
3. నూతన అస్సీరియన్ సామ్రాజ్యం (Neo-Assyrian Empire, ~911–609 BCE) – అత్యంత శక్తివంతమైన కాలం.
3. సైనిక శక్తి
అస్సీరియన్లు యుద్ధప్రియులు.
వారు ఇనుప ఆయుధాలు వాడిన తొలి ప్రజలలో ఒకరు.
రథాలు, విల్లు, కోటలపై ముట్టడులు మొదలైన యుద్ధతంత్రాలలో నైపుణ్యం.
క్రూరత్వం (రాజులను హతమార్చడం, ప్రజలను బానిసలుగా మార్చడం) కోసం కూడా పేరు గాంచారు.
4. సంస్కృతి & నాగరికత
క్యునిఫార్మ్ లిపి (Cuneiform) వాడారు.
అషూర్ (Ashur), నినివె వంటి నగరాలు వాణిజ్యం, సంస్కృతి కేంద్రాలు.
ప్రసిద్ధ రాజు: అషుర్‌బనిపాల్ (Ashurbanipal) – అతని గ్రంథాలయం (Nineveh Library)లో వేలాది మట్టి పలకలు (clay tablets) దొరికాయి.
కళల్లో రాతి శిల్పాలు, గోడచిత్రాలు ప్రసిద్ధి.
5. పతనం
క్రీపూ 612 BCEలో బాబిలోనియన్లు, మిడ్స్ (Medes) కలిసి నినివె నగరాన్ని ధ్వంసం చేశారు.
దీని తరువాత అస్సీరియన్ సామ్రాజ్యం పూర్తిగా కూలిపోయింది.
6. నేటి అస్సీరియన్లు
*నేటికీ అస్సీరియన్ వారసులు మధ్యప్రాచ్యం (ఇరాక్, సిరియా, ఇరాన్, టర్కీ) లోని చిన్న జాతిగా ఉన్నారు.
వారు అరామిక్ (Aramaic) భాషా రూపాలను మాట్లాడుతారు.
క్రైస్తవ ధర్మాన్ని అనుసరిస్తారు.
📌
అస్సీరియన్లు మేసపటేమియా చరిత్రలో అత్యంత శక్తివంతమైన సైనిక సామ్రాజ్యం. వారు యుద్ధం, పరిపాలన, సాహిత్యం, కళలలో కీర్తి పొందారు. కానీ వారి క్రూర పరిపాలన కారణంగా చివరికి విరోధులచే నాశనం చేయబడ్డారు.
*అస్సీరియన్ శిలాశాసనాల్లో (క్రీ.పూ. 9వ శతాబ్దం) "Parsu(a)" లేదా "Parsušu" అనే తెగ గురించి లిఖిత ఆధారాలు ఉన్నాయి.
🔹 పర్సులు → పర్షియన్లు
Parsu అనే పేరు తరువాత Pārsa (Persis) గా రూపాంతరం చెందింది.
పర్సిపోలిస్ (Persepolis) నగరం కూడా ఈ Pārsa ప్రాంతానికే రాజధాని.
వీరినే తరువాత Achaemenid dynasty (హఖామనిషి వంశం) స్థాపకులు పర్షియన్లు అన్నారు.
*ఆకేమెనిడ్ వంశం (Achaemenid Dynasty / Achaemenid Empire)
👉 ఆకేమెనిడ్ సామ్రాజ్యం (c. 550 BCE – 330 BCE) అనేది ప్రాచీన ఇరాన్ (పర్షియా) లో స్థాపించబడిన మొదటి మహా పర్షియన్ సామ్రాజ్యం.
దీనిని "First Persian Empire" అని కూడా అంటారు.
1. స్థాపన
స్థాపకుడు: సైరస్ ది గ్రేట్ (Cyrus the Great, క్రీపూ 559–530)(బుద్ధుని కాలం 563-483)
ఆయన మీడియన్ సామ్రాజ్యం, లిడియన్ రాజ్యం, నయో-బాబిలోనియన్ సామ్రాజ్యాన్ని జయించి, ఒక మహాసామ్రాజ్యాన్ని నిర్మించాడు.
రాజధాని: ప్రారంభంలో పసార్గడే (Pasargadae), తరువాత పెర్సెపొలిస్ (Persepolis).
2. ప్రసిద్ధ రాజులు
1. Cyrus the Great (550–530 BCE) – స్థాపకుడు, మానవ హక్కుల చార్టర్ (Cyrus Cylinder) ప్రసిద్ధి.
2. Cambyses II (530–522 BCE) – ఈజిప్ట్ జయించాడు.
3. Darius I (Darius the Great) (522–486 BCE) – సామ్రాజ్యం విస్తరించి ఇండస్ నది వరకు వచ్చింది. పరిపాలనా సంస్కరణలు చేసాడు (Satrapies – ప్రావిన్స్‌లు).
4. Xerxes I (486–465 BCE) – గ్రీకు యుద్ధాలు (Greco-Persian Wars), Thermopylae, Salamis యుద్ధాలు.
5. Artaxerxes I, II, III… – తరువాతి కాల రాజులు.
3. సామ్రాజ్య వైశాల్యం
గరిష్ఠ స్థాయిలో (Darius కాలంలో):
ఇండస్ లోయ నుండి గ్రీక్ – ఈజిప్ట్ వరకు వ్యాపించింది.
సుమారు 5.5 మిలియన్ చ.కి.మీ విస్తీర్ణంతో ప్రపంచ చరిత్రలో తొలి "సూపర్‌పవర్"గా నిలిచింది.
4. పరిపాలన & సంస్కృతి
Satrapies (ప్రాంత పరిపాలన) – ప్రతి ప్రాంతానికి Satrap (గవర్నర్) నియమించారు.
రాజమార్గం (Royal Road) – విస్తృత రహదారి నెట్వర్క్ నిర్మించారు (postal & trade system).
మతం: జరోస్త్రియనిజం (Zoroastrianism) ప్రభావం.
కళలు: పెర్సెపొలిస్ కోట, శిల్పాలు, శాసనాలు గొప్పవి.
భాష: Old Persian, Aramaic (administration language).
5. పతనం
క్రీపూ 330 BCEలో అలెగ్జాండర్ ది గ్రేట్ (Alexander of Macedon) ఆకేమెనిడ్ సామ్రాజ్యాన్ని జయించాడు.
చివరి రాజు: Darius III.
6. ప్రాధాన్యం
చరిత్రలో తొలి బహుళజాతి, బహుభాషా, బహుళసాంస్కృతిక సామ్రాజ్యం.
ఆధునిక పరిపాలనా విధానాలకు (Governance, Taxation, Roads, Communication) పునాది వేసింది.
Cyrus Cylinder ను కొందరు మొదటి మానవహక్కుల పత్రం (First Charter of Human Rights)గా పరిగణిస్తారు.
📌
ఆకేమెనిడ్ సామ్రాజ్యం ప్రపంచ చరిత్రలో మొదటి మహాసామ్రాజ్యం. ఇది పరిపాలనా, సాంస్కృతిక, మతపరమైన సహన విధానాల వల్ల గొప్పదిగా గుర్తింపు పొందింది.
కాబట్టి "పర్సు జాతి" అంటే తరువాత కాలంలో పర్షియన్ (ఇరానియన్) జాతిగా అభివృద్ధి చెందింది.
🔹 మూలం
వేదకాల ఆర్య గోత్రాలలో ఒక భాగం పశ్చిమ దిశగా వలస వెళ్లింది.
తూర్పు వైపు వచ్చినవారు భారతదేశంలో కురు, పంచాల, మత్స్య వంటి రాజ్యాలుగా ఏర్పడ్డారు.
పశ్చిమ వైపు వెళ్లిన "పర్శు" వంటి గోత్రాలు ఇరాన్ (పర్షియా) లో స్థిరపడ్డారు.
✅ అంటే
పర్శు (పర్సు) = వేదకాల ఆర్య గోత్రం → తరువాత కాలంలో "Persians" (పర్షియన్లు) గా అభివృద్ధి చెందింది.
డారియస్
పుట్టిన తేదీ: క్రీపూ 550
మరణించిన తేదీ: క్రీపూ 486
మరణించిన స్థలం: ఇరాన్
పూర్వీకులు: Xerxes I, Artaxerxes I, డారియస్ II, Achaemenes, Hystaspes, Artaxerxes II, Amestris, …
వారసులు: Xerxes I, Artaxerxes I, డారియస్ II, Xerxes II, Mandana, Artazostre, Parysatis, …
మనవళ్లు: Artaxerxes I, డారియస్, Hystaspes, Amytis, Artaynte, Rhodogune, Artarius, Arsames, …
తాతయ్యలు: Artaxerxes II, Arsames
ఇది 844 బిసి నుండి
అస్సీరియన్ శిలాశాసనం యొక్క సాక్ష్యం ఆధారంగా పెర్షూలను సూచిస్తుంది, పెర్షియా యొక్క డారియస్ I యొక్క బిహిస్టన్ శిలాశాసనం పర్షియా యొక్క నివాసంగా పర్సాను సూచిస్తుంది.
*🙏
Behistun Inscription (బెహిస్తూన్ శాసనం) – డారియస్ ది గ్రేట్ శాసనం ను అధ్యాయం వారీగా, తెలుగు అనువాద సారాంశం. ఇది మొత్తం మూడు భాషల్లో
(Old Persian, Elamite, Akkadian) చెక్కబడి ఉంది. నేను ఇక్కడ Old Persian version ఆధారంగా అనువదించినది.
బెహిస్తూన్ శాసనం – తెలుగు అనువాదం (సారాంశం)
ప్రారంభం (ప్రార్ధన & పరిచయం)
"నేను డారియస్, మహారాజు, రాజులలో రాజు, పర్షియన్ల రాజు, దేశాల రాజు.
నేను హఖామనిషి (ఆకేమెనిడ్) వంశానికి చెందినవాడిని.
నా తండ్రి హిస్టాస్పీస్, నా తాత అర్సమీస్.
మా వంశం ఎప్పటినుంచీ రాజులు, మా గోత్రం ఎప్పటినుంచీ ప్రభువులు."
భాగం 1 – సింహాసన స్థాపన
"కాంబైసెస్ అనే రాజు మరణించాక, ఒక మాయగాడు (Gaumata – మగ మాంత్రికుడు) సింహాసనాన్ని ఆక్రమించాడు.
అతడు ప్రజలను మోసగించాడు. అతని పాలనలో పర్షియన్లు, మిదియన్లు, ఇతర దేశాలు బాధపడ్డాయి.
అప్పుడు నేను, డారియస్, అహురమజ్దా సహాయంతో ఆ తప్పుడు రాజును హతమార్చాను.
అహురమజ్దా అనుగ్రహంతోనే నేను రాజ్యాన్ని పొందాను."
భాగం 2 – తిరుగుబాట్ల అణచివేత
"నా సింహాసనం మీద అనేకమంది దాడి చేశారు.
బాబిలోనులో ఒకడు రాజునని చెప్పుకున్నాడు, మీడియాలో మరొకడు రాజునని చెప్పుకున్నాడు.
మొత్తం తొమ్మిది మంది మోసగాళ్లు, తాము రాజులమని ప్రకటించారు.
వారందరినీ నేను ఓడించి పట్టుకున్నాను. కొందరిని హతమార్చాను.
అహురమజ్దా నాతో ఉన్నందువల్లనే నేను విజయం సాధించాను."
భాగం 3 – అహురమజ్దా మీద విశ్వాసం
"ఈ రాజ్యం అహురమజ్దా వరముతో నాకు దక్కింది.
అహురమజ్దా ఇష్టప్రకారం నేను రాజ్యాన్ని పాలిస్తున్నాను.
నేను చేసినది సత్యమనే నమ్మకం కలిగి ఉండు.
అహురమజ్దా నాకు సహాయపడ్డాడు, నేను శత్రువులపై గెలిచాను."
భాగం 4 – భవిష్యత్ తరాలకు సందేశం
"ఈ శాసనాన్ని చూడువాడు, విని చదువువాడు – దాన్ని చెరపకుము.
నీవు ఈ శాసనాన్ని కాపాడితే, అహురమజ్దా నీకు సంతానం, ఆయుష్షు, సంపద ఇస్తాడు.
కానీ ఈ శాసనాన్ని వక్రీకరించినవాడికి అహురమజ్దా శాపమిస్తాడు."
"నేను డారియస్ – మహారాజు.
అహురమజ్దా సహాయంతో నేను ఈ రాజ్యాన్ని పొందాను.
అహురమజ్దా మరియు సత్యం ఎల్లప్పుడూ విజయం సాధిస్తాయి."
📌
డారియస్ తనను చట్టబద్ధమైన రాజు అని నిరూపించుకోవడానికి ఈ శాసనం రాయించాడు.
అతను చెబుతున్నది –
1. నేను ఆకేమెనిడ్ వంశానికి చెందినవాడిని.
2. నేను మోసగాడిని (Gaumata) చంపి సింహాసనం పొందాను.
3. నేను అనేక తిరుగుబాట్లను అణచి సామ్రాజ్యాన్ని స్థిరపరిచాను.
4. ఇవన్నీ అహురమజ్దా అనుగ్రహంతో జరిగాయి.
5. ఈ శాసనం సత్యం కాబట్టి, దాన్ని కాపాడాలి.
VIII.*6.ఋగ్వేదంలోని మండల 7 లో ప్రస్తావించిన భరతుల నుండి వేరుగా ఉండేవారు (శ్లోకాలు 18, 33, 83). రాజు
7.సుడాస్ నాయకత్వంలో, భరతులు నాయకత్వంలో పదిమంది రాజుల సమ్మేళనాన్ని వారు పదిమంది రాజులను యుద్ధంలో ఓడించారు.
* 🙏
1. పేరు – సుడాస్ (Sudās)
2. కాలం – ఋగ్వేద కాలం (సుమారు క్రి.పూ. 1500–1200)
3. వంశం – త్రిత్సు వంశం (Tṛtsu dynasty)
4. కులం – భరత వంశం (Bharata clan)
5. గురు / పూజారి – వసిష్ఠ మహర్షి
6. ప్రసిద్ధ సంఘటన – దశరాజ్ఞ యుద్ధం (Battle of Ten Kings)
7. యుద్ధ ప్రదేశం – సరస్వతి నది తీరప్రాంతం (Punjab–Haryana ప్రాంతం)
8. ప్రత్యర్థులు – పది గోత్రాలు (తుర్వశ, యదు, పురు, ద్రుహ్యు, అనవ మొదలైనవి)
9. ఫలితం – సుడాస్ విజయం సాధించి, తన రాజ్యం బలపరచుకున్నాడు
10. ప్రస్తావన – ఋగ్వేదం 7వ మండలంలో (వసిష్ఠ రచనల్లో)
👉 ఇలా సుడాస్ ను ఋగ్వేద చరిత్రలో గొప్ప రాజు గా గుర్తిస్తారు. 👍 దశరాజ్ఞ యుద్ధం (Battle of Ten Kings)లో సుడాస్‌కు వ్యతిరేకంగా యుద్ధం చేసిన 10 రాజులు/గోత్రాలు
1. పురు (Puru)
2. యదు (Yadu)
3. తుర్వశ (Turvaśa)
4. అనవ (Anu)
5. ద్రుహ్యు (Druhyu)
6. భలానస (Bhalānasa)
7. ఆలినా (Ālina)
8. పక్థ (Paktha)
9. భలానస / బల్బూతి (Bhalānasa/Bhalbūthi)
10. శివ / విశానిన్ (Śiva or Viśānin tribe)
📌 వీరు అందరూ కలిసి సుడాస్‌పై దాడి చేశారు. కానీ వసిష్ఠ మహర్షి సహాయంతో సుడాస్ వారిని ఓడించాడు.
👉 ఈ యుద్ధం వల్ల భరత వంశం (సుడాస్ వంశం) బలపడింది. తరువాత అదే వంశం కురు వంశంగా (Kuru dynasty) అభివృద్ధి చెందింది.
👍
దశరాజ్ఞ యుద్ధం (Battle of Ten Kings)
🗓️ దశరాజ్ఞ యుద్ధం
1. సుడాస్ పాలన
సుమారు క్రి.పూ. 1500 ప్రాంతం.
భరత వంశానికి రాజు.
గురువు & పూజారి → వసిష్ఠ మహర్షి.
2. పది రాజుల కూటమి ఏర్పడింది
ప్రత్యర్థి గోత్రాలు: పురు, యదు, తుర్వశ, అనవ, ద్రుహ్యు, ఆలినా, పక్థ, భలానస మొదలైనవి.
ఉద్దేశ్యం → సుడాస్ శక్తిని తగ్గించడం.
3. యుద్ధ ప్రదేశం
సరస్వతి నది తీరం (ప్రస్తుతం పంజాబ్–హర్యానా ప్రాంతం).
4. యుద్ధం ప్రారంభం
పది రాజుల పెద్ద సైన్యం vs. సుడాస్ చిన్న సైన్యం.
యజ్ఞాలు, ప్రార్థనలు → వసిష్ఠ మహర్షి సహాయం.
5. విజయం
సుడాస్ ప్రత్యర్థులన్నింటినీ ఓడించాడు.
పది రాజులు ఓడిపోయి వెనుదిరిగారు.
6. ఫలితం
భరత వంశం బలపడింది.
తరువాత → ఈ వంశం కురు వంశంగా పరిణమించింది.
ఋగ్వేదం 7వ మండలంలో ఈ సంఘటన వర్ణించబడింది.
📌
దశరాజ్ఞ యుద్ధం = సుడాస్ విజయం → భరత వంశం శక్తివంతమైంది → భారత చరిత్రలో కీలక మలుపు.
8.పురు (వేద తెగ) (పూర్)
ఋశామ
సరస్వత / సారస్వాత
శృజయ
ట్రిటుస్ – ట్రిటుస్ పురూ యొక్క (సబ్-గ్రూప్) ఉప వర్గం.
తుర్వసు
యదు
ఋగ్వేదం అత్యంత ప్రాచీనమైన వేద సంస్కృత గ్రంథం.
దీని ప్రారంభ పొరలు ఇండో-యూరోపియన్ భాషలో ఉన్న పురాతన గ్రంథాలలో ఒకటి . ఋగ్వేదం యొక్క శబ్దాలు మరియు గ్రంథాలు 2వ సహస్రాబ్ది BCE నుండి మౌఖికంగా ప్రసారం చేయబడ్డాయి. ఋగ్వేద సంహితలో ఎక్కువ భాగం భారత ఉపఖండంలోని వాయువ్య ప్రాంతంలో (ఋగ్వేద నదులను చూడండి ) రూపొందించబడిందని ఫిలోలాజికల్ మరియు భాషాపరమైన ఆధారాలు సూచిస్తున్నాయి .
1500 మరియు 1000 BCE,
1900–1200 BCE కూడా ఇవ్వబడింది. 🌐
వచనం సంహిత , బ్రాహ్మణాలు , అరణ్యకాలు మరియు ఉపనిషత్తులతో కూడిన పొరలుగా ఉంటుంది .
9.ఋగ్వేద సంహిత అనేది ప్రధాన గ్రంథం మరియు ఇది 10 పుస్తకాల సమాహారం (మండlaలు) 1,028 శ్లోకాలు ( సూక్తాలు )తో సుమారు 10,600 శ్లోకాలలో ( ఋక్ అని పిలుస్తారు, ఋగ్వేదం పేరుకు మారుపేరు ). ఎనిమిది పుస్తకాలలో – 2 నుండి 9 వరకు ఉన్న పుస్తకాలు – తొలిగా రూపొందించబడినవి, శ్లోకాలు ప్రధానంగా విశ్వోద్భవ శాస్త్రం , దేవతల అనుగ్రహాన్ని సంపాదించడానికి అవసరమైన ఆచారాలు , అలాగే వాటిని స్తుతిస్తాయి. ఇటీవలి పుస్తకాలు (పుస్తకాలు 1 మరియు 10) పాక్షికంగా తాత్విక లేదా ఊహాజనిత ప్రశ్నలు, సమాజంలో దాన (దాతృత్వం) వంటి ధర్మాలు , విశ్వం యొక్క మూలం గురించి ప్రశ్నలు మరియు దైవ స్వభావం, మరియు వారి కీర్తనలలోని ఇతర అధిభౌతిక సమస్యలు.
దానిలోని కొన్ని శ్లోకాలు హిందూ
ప్రార్థన మరియు ఆచారాల వేడుకల
( వివాహాలు వంటివి ) పఠించడం కొనసాగుతుంది , ఇది బహుశా ప్రపంచంలోనే అత్యంత పురాతనమైన మత గ్రంథంగా కొనసాగుతుంది.
జామిసన్ మరియు బ్రెరెటన్ ప్రకారం, వారి ఋగ్వేద అనువాదంలో , ఈ వచనం యొక్క డేటింగ్ “వివాదానికి మరియు పునఃపరిశీలనకు సంబంధించిన అంశంగా ఉంది మరియు మిగిలిపోయే అవకాశం ఉంది”. ఇప్పటివరకు ఉన్న డేటింగ్ ప్రతిపాదనలు అన్నీ శైలి మరియు శ్లోకాలలోని కంటెంట్ నుండి ఊహించబడ్డాయి. ఫిలోలాజికల్ అంచనాలు టెక్స్ట్‌లో ఎక్కువ భాగం రెండవ సహస్రాబ్ది BCE రెండవ సగం నాటివి. ప్రారంభ ఇండో-ఆర్యన్ భాషలో కంపోజ్ చేయబడినందున, శ్లోకాలు ఇండో-ఇరానియన్ విభజనను దాదాపుగా 2000 BCE నాటివి. ఋగ్వేదం యొక్క ప్రధాన కూర్పుకు దగ్గరగా ఉన్న ఒక సహేతుకమైన తేదీ ఉత్తర సిరియా మరియు ఇరాక్ ( c. 1450 –1350 BCE) యొక్క *మితన్ని పత్రాలు , ఇది వరుణ, మిత్ర మరియు వంటి వేద దేవతలను కూడా ప్రస్తావిస్తుంది. ఇంద్రుడు. కొంతమంది పండితులు రుగ్వేదం దక్షిణ ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లోని హరక్స్‌వైతి ప్రావిన్స్‌లో ఒక నది ఒడ్డున కూర్చబడిందని సూచించారు ( పర్షియన్ : హరహ్వతి; సంస్కృతం : సరస్వతి; బహుశా హెల్మండ్ లేదా అర్ఘందాబ్ ). ఇతర ఆధారాలు కూడా 1400 BCEకి దగ్గరగా ఉన్న కూర్పు తేదీని సూచిస్తున్నాయి. తొలి గ్రంథాలు భారత ఉపఖండంలోని వాయువ్య ప్రాంతాలలో రచించబడ్డాయి మరియు మరింత తాత్వికమైన తరువాతి గ్రంథాలు ఆధునిక యుగం హర్యానా రాష్ట్రమైన ప్రాంతంలో లేదా చుట్టుపక్కల ఉండేవి .
మితన్ని పత్రాలు (Mitanni Records / Tablets)
👉 "మితన్ని" (Mitanni) అనేది క్రీ.పూ. 16వ శతాబ్దం నుండి 13వ శతాబ్దం వరకు ఉన్న ఒక హూరియన్-ఆర్య రాజ్యం. ఇది ప్రస్తుత ఉత్తర సిరియా, దక్షిణ టర్కీ, ఇరాక్ ప్రాంతాల్లో విస్తరించింది.
మితన్ని పత్రాల ప్రాముఖ్యత
మితన్ని రాజ్యం గురించి మనకు తెలిసిన సమాచారం ప్రధానంగా మట్టిపలకలపై (clay tablets) లభించిన రాజకీయ ఒప్పందాలు, లేఖలు, శాసనాలు ద్వారా వచ్చింది. వీటిని Akkadian (అక్కాడియన్) మరియు Hittite భాషల్లో రాశారు.
ప్రధాన మితన్ని పత్రాలు
1. మితన్ని–హిట్టైట్ ఒప్పందం (Treaty between Suppiluliuma I & Shattiwaza)
ఇది అత్యంత ప్రసిద్ధ పత్రం.
హిట్టైట్ రాజు Suppiluliuma I మరియు మితన్ని యువరాజు Shattiwaza (మితన్ని రాజకుమారుడు) మధ్య కుదిరిన ఒప్పందం.
ఇందులో ఆశ్చర్యకరమైన విషయం ఏమిటంటే – మితన్ని రాజులు వేద దేవతలైన మిత్ర, వరుణ, ఇంద్ర, నాసత్యులను సాక్షిగా పిలిచారు.
ఉదా: "Mitras, Varuna, Indra, Nasatyas" అనే పదాలు కనిపిస్తాయి → ఇది మితన్ని పాలకులలో ఇండో-ఆర్య సంబంధం ఉందని చూపుతుంది.
2. అమర్ణా లేఖలు (Amarna Letters – క్రీ.పూ. 14వ శతాబ్దం)
ఈజిప్టు ఫరోల (Amenhotep III & Akhenaten) కు మితన్ని రాజులు Tushratta వ్రాసిన లేఖలు.
ఇవి Akkadian భాషలో మట్టిపలకలపై లభించాయి.
వీటిలో మితన్ని–ఈజిప్టు మధ్య రాజకీయ స్నేహం, రాజకుమార్తెల వివాహం, బహుమతులు (బంగారం, రత్నాలు, గుర్రాలు) వంటి వివరాలు ఉన్నాయి.
3. కిక్కులి శిక్షణ గ్రంథం (Kikkuli Horse Training Manual)
మితన్ని కాలంలో, ఒక గుర్రపు స్వారీ నిపుణుడు కిక్కులి రాసిన గ్రంథం.
ఇందులో గుర్రాల శిక్షణ పద్ధతులు (conditioning, feeding, watering) వివరించబడ్డాయి.
ముఖ్యంగా సంస్కృతసమానమైన సంఖ్య పదాలు వాడబడ్డాయి – aika (eka, 1), tera (tri, 3), panza (pañca, 5), satta (sapta, 7), na (nava, 9).
ఇది మితన్ని పాలకుల వద్ద ఇండో-ఆర్య భాషా ప్రభావం ఉన్నట్టు నిర్ధారిస్తుంది.
మితన్ని పత్రాల చారిత్రక ప్రాముఖ్యత
✔️ హిట్టైట్, ఈజిప్టు, బాబిలోనియా, అస్సీరియన్లతో మితన్ని సంబంధాలను తెలిపాయి.
✔️ వేద దేవతల ప్రస్తావన వల్ల ఇండో-ఆర్యుల ఉనికికి పురావస్తు సాక్ష్యం ఇస్తాయి.
✔️ గుర్రాల శిక్షణలో మితన్ని ప్రభావం – తరువాత యుద్ధరథ సంస్కృతికి పునాది.
✔️ అంతర్జాతీయ రాజనీతికి సంబంధించిన ప్రాచీన లేఖలుగా ఇవి గొప్పవి.
📌 సంక్షిప్తం:
మితన్ని పత్రాలు అంటే ప్రధానంగా –
1. హిట్టైట్–మితన్ని ఒప్పందాలు (వేద దేవతల సాక్ష్యం)
2. అమర్ణా లేఖలు (మితన్ని–ఈజిప్టు రాజనీతిక సంబంధాలు)
3. కిక్కులి గుర్రాల శిక్షణ పత్రం (ఇండో-ఆర్య పదజాలం)
😍
ఋగ్వేదం యొక్క ప్రధాన భాగం కాంస్య యుగం
❇️ఇది కాంస్య యుగం సంవత్సరాల జాబితా:
1. మధ్యప్రాచ్యం (Mesopotamia, ఈజిప్టు) – 3300 BCE – 1200 BCE
2. సింధు లోయ నాగరికత (India / Pakistan) – 3300 BCE – 1300 BCE
3. యూరప్ – 3200 BCE – 600 BCE
4. గ్రీకు నాగరికత (Aegean Bronze Age) – 3000 BCE – 1100 BCE
5. చైనా (Xia, Shang) – 2000 BCE – 700 BCE
చివరినాటికి ఆమోదించబడింది , ఇది అవిచ్ఛిన్నమైన సంప్రదాయంతో కూడిన కొన్ని ఉదాహరణలలో ఒకటిగా నిలిచింది. దీని కూర్పు సాధారణంగా సుమారుగా . 1500 మరియు 1000 BCE. మధ్య నాటిది మైఖేల్ విట్జెల్ ప్రకారం , ఋగ్వేదం యొక్క క్రోడీకరణ ఋగ్వేద కాలం ముగింపులో c. 1200 మరియు 1000 BCE, ప్రారంభ కురు రాజ్యంలో. అస్కో పర్పోలా ఋగ్వేదం 1000 BCEలో కురు రాజ్యం సమయంలో వ్యవస్థీకృతమైందని వాదించాడు .
ఋగ్వేదం ఇతర ఇండో- ఆర్యన్ గ్రంథాల కంటే చాలా ప్రాచీనమైనది. ఈ కారణంగా, ఇది మాక్స్ ముల్లర్ మరియు రుడాల్ఫ్ రోత్ కాలం నుండి పాశ్చాత్య స్కాలర్‌షిప్ యొక్క దృష్టి కేంద్రంగా ఉంది . ఋగ్వేదం వైదిక మతం యొక్క ప్రారంభ దశను నమోదు చేస్తుంది . ప్రారంభ ఇరానియన్ అవెస్టాతో బలమైన భాషా మరియు సాంస్కృతిక సారూప్యతలు ఉన్నాయి , ప్రోటో-ఇండో-ఇరానియన్ కాలం నుండి ఉద్భవించింది , తరచుగా వేదం యొక్క ప్రారంభ ఆండ్రోనోవో సంస్కృతితో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది . 2000 BCE .
ఋగ్వేదం వేద యుగంలో సాంఘిక లేదా రాజకీయ వ్యవస్థల యొక్క ప్రత్యక్ష సాక్ష్యాలను అందించదు, సాధారణమైనా లేదా ఉన్నత వర్గమైనా . పశువుల పెంపకం మరియు గుర్రపు పందెం వంటి సూచనలు మాత్రమే గుర్తించదగినవి, మరియు గ్రంథం ప్రాచీన భారతీయ సమాజం గురించి చాలా సాధారణ ఆలోచనలను అందిస్తుంది. జామిసన్ మరియు బ్రెరెటన్‌ల వద్ద ఎటువంటి విస్తృతమైన, విస్తృతమైన లేదా నిర్మాణాత్మకమైన కుల వ్యవస్థకు ఎటువంటి ఆధారాలు లేవు . సాంఘిక స్తరీకరణ పిండంగా కనిపిస్తుంది, ఆ తర్వాత సామాజిక వాస్తవికత కంటే సామాజిక ఆదర్శం. శ్లోకాలు నాగలిని ప్రస్తావిస్తూ మరియు వ్యవసాయ దైవాలను జరుపుకునేటటువంటి సమాజం పాక్షిక-సంచార మరియు వ్యవసాయానికి సంబంధించిన ఆధారాలతో మతసంబంధమైనది. రాజులు మరియు కవి పూజారుల మధ్య శ్రమ విభజన మరియు పరిపూరకరమైన సంబంధం ఉంది కానీ సామాజిక తరగతుల సాపేక్ష స్థితి గురించి చర్చ లేదు. ఋగ్వేదంలోని స్త్రీలు పౌరాణిక లేదా దైవిక ఇంద్రాణి , అప్సరస్ ఊర్వసి , లేదా యామి , అలాగే అపలా ఆత్రేయి (RV 8.91), గోధా (RV 10.134), గోధా (RV 10.134) . (RV 10.39.40), రోమాసా (RV 1.126.7), లోపాముద్ర (RV 1.179.1–2), విశ్వవర आత్రేయి (RV 5.28), శాసీ పౌలోమి (RV 10.159), (RV 8.1.34). ఋగ్వేదంలోని స్త్రీలు చాలా బాహాటంగా మాట్లాడతారు మరియు పురుషుల కంటే ఎక్కువ లైంగిక విశ్వాసంతో కనిపిస్తారు. వివాహానికి సంబంధించిన విస్తృతమైన మరియు సౌందర్య స్తోత్రాలు ఋగ్వేద కాలంలో అభివృద్ధి చెందాయని సూచిస్తున్నాయి. వరకట్నానికి సంబంధించిన ఆధారాలు చాలా తక్కువగా ఉన్నాయి మరియు అందులో సతీ సాక్ష్యం లేదా సంబంధిత వేద గ్రంథాలు లేవు .
ఋగ్వేద శ్లోకాలు వచనం యొక్క కొన్ని సంస్కరణల్లో 8.83, 8.70, 8.77 మరియు 1.61 వంటి శ్లోకాలలో అన్నం మరియు గంజి గురించి ప్రస్తావించాయి; అయితే, వరి సాగు గురించి చర్చ లేదు. ఏయాస్ (లోహం) అనే పదం ఋగ్వేదంలో ఉంది , అయితే అది ఏ లోహమో అస్పష్టంగా ఉంది. ఋగ్వేదంలో ఇనుము ప్రస్తావన లేదు , ఋగ్వేదం 1000 BCE కంటే ముందే రచించబడిందని పండితులు సహాయం చేశారు . శ్లోకం 5.63 “బంగారంలో కప్పబడిన లోహం” గురించి ప్రస్తావించింది, వేద సంస్కృతిలో లోహపు పని అభివృద్ధి చెందిందని సూచిస్తుంది.
ఋగ్వేదంలో కనిపించే కొన్ని దేవుళ్ళు మరియు దేవతల పేర్లు ప్రోటో-ఇండో-యూరోపియన్ మతం ఆధారంగా ఇతర నమ్మక వ్యవస్థలలో కనిపిస్తాయి , అయితే ఉపయోగించిన చాలా పదాలు ఇతర ఇండో-యూరోపియన్ భాషల పదాలతో సాధారణ మూలాలను పంచుకుంటాయి . అయితే, ఋగ్వేదంలో దాదాపు 300 పదాలు ఇండో-ఆర్యన్ లేదా ఇండో-యూరోపియన్ కాదు, సంస్కృత మరియు వేద సాహిత్య పండితుడు ఫ్రిట్స్ స్టాల్ పేర్కొన్నాడు . ఈ 300లో, కపర్డిన్ , కుమారా , కుమారి , కికటా వంటివి – భారతదేశంలోని తూర్పు మరియు ఈశాన్య (అస్సామీ) ప్రాంతంలో కనిపించే ముండా లేదా ప్రోటో-ముండా భాషల నుండి వచ్చినవి , ఆస్ట్రోయాసియాటిక్ భాషలలో మూలాలు ఉన్నాయి . 300 మంది జాబితాలోని మిగిలినవి – మ్లెచ్చా మరియు నిర్ వంటివి – భారతదేశంలోని దక్షిణ ప్రాంతంలో ద్రావిడ మూలాలను కలిగి ఉన్నాయి లేదా టిబెటో-బర్మన్ మూలాలకు చెందినవి. ఒంటె, ఆవాలు మరియు గాడిద వంటి ఋగ్వేదంలో కొన్ని నాన్-ఇండో-యూరోపియన్ పదాలు బహుశా కోల్పోయిన మధ్య ఆసియా భాషకు చెందినవి. భాషాపరమైన భాగస్వామ్యం స్పష్టమైన సూచనలను అందిస్తుంది, ఋగ్వేద సంస్కృతం మాట్లాడే వ్యక్తులు ఇప్పటికే ముండా మరియు ద్రావిడ భాష మాట్లాడే వారితో సంభాషించారని మైఖేల్ విట్జెల్ పేర్కొన్నాడు.
IX.కుల వివక్షతను నిరసించిన ప్రముఖులు అనేక మంది ఉన్నారు, వారు సామాజిక న్యాయం కోసం పోరాటం చేశారు. ఈ పోరాటం వారి సాహసంతో పాటు సమాజంలో మార్పును తీసుకువచ్చింది. కుల వివక్షతను నిరసించిన ప్రముఖులు:
బుద్ధుడు (563 – 483 BCE)
బుద్ధుడు కులవిభాగం మరియు వివక్షతను ఖండించారు. అతని సిద్దాంతాలు మరియు ఉపదేశాలు ప్రజలకు సమానత్వాన్ని, శాంతిని, మరియు అన్యాయాన్ని అంగీకరించకుండా జీవించడానికి ప్రేరణ ఇచ్చాయి. ప్రతిత్యసముత్పాద (Cause and Effect) మరియు పటిచ్చసముప్పద (Interdependent Origination) ద్వారా, బుద్ధుడు సమాజంలో ప్రతి వ్యక్తి కి సమానత్వం ఉందని చెప్పడం ద్వారా కుల వివక్షతను వ్యతిరేకించారు.
» బౌద్ధ అధ్యయనాలు » బుద్ధుడు, అతని జీవితం మరియు బోధనలు: కుల సమస్య
బుద్ధుడు అతని జీవితం & బోధనలు
పూజ్యమైన పియదస్సి థెరా ద్వారా
కుల సమస్య
భారతదేశంలోని బ్రాహ్మణులకు చాలా ముఖ్యమైన అంశంగా ఉన్న కులం, అవమానకరమైన కుల వ్యవస్థను తీవ్రంగా ఖండించిన బుద్ధుని పట్ల పూర్తి ఉదాసీనత.
ఆయన సన్యాసుల క్రమంలో అన్ని కులాలు సముద్రంలో నదుల్లా ఏకం అవుతాయి. వారు తమ పూర్వపు పేర్లు, కులాలు మరియు వంశాలను కోల్పోతారు మరియు ఒక సంఘం, సంఘ సభ్యులుగా ప్రసిద్ధి చెందారు.
సంఘ సభ్యులందరికీ సమాన గుర్తింపు గురించి బుద్ధుడు ఇలా చెప్పాడు:
“ఓ సన్యాసులారా, గంగా, యమునా, అసిరావతి, సరభూ, మహి అనే మహా నదులు మహాసముద్రాలను చేరుకోగానే, తమ పూర్వపు పేరును, గుర్తింపును కోల్పోయి మహాసముద్రంగా పరిగణించబడుతున్నాయి.
ప్రాచీన భారత మహా నదులు. వీటిని వేద, బౌద్ధ, పురాణ సంప్రదాయాలలో ప్రస్తావిస్తారు. ఒక్కొక్కటిగా :
1. గంగా (Ganga)
హిమాలయాల గంగోత్రి నుండి ఉద్భవించింది.
హిందూమతంలో పవిత్రతకు ప్రతీక.
భగవత పురాణం, రామాయణం, మహాభారతం మొదలైన వాటిలో విస్తృత ప్రస్తావన.
2. యమునా (Yamuna)
యమునోత్రి (హిమాలయాలు) నుండి ఉద్భవం.
కృష్ణుడి బాల్యక్రీడలతో సంబంధం.
గంగా నదికి ప్రధాన ఉపనది (ప్రయాగ్‌లో సంగమం).
3. అసిరావతి (Aciravati / Achiravati)
నేటి రాప్టీ నది (Rapti River) – నేపాల్ నుంచి ఉత్తరప్రదేశ్‌లో ప్రవహిస్తుంది.
బౌద్ధ గ్రంథాలు (పాలి నికాయాలు) లో ప్రస్తావన.
శ్రావస్తి నగరం ఈ నది తీరంలో ఉంది (బుద్ధుడు ఇక్కడ ఎక్కువ కాలం వసంతం గడిపాడు).
4. సరభూ (Sarabhū)
పాలి గ్రంథాలలో ప్రస్తావన
ఆధునిక పేరు: సర్దా నది (Sharda River) – నేపాల్ నుండి ప్రవహించి ఉత్తరప్రదేశ్‌లో గంగలో కలుస్తుంది.
బౌద్ధ కాలంలో ముఖ్యమైన నది.
5. మహి (Mahi)
మధ్యప్రదేశ్‌లో ఉద్భవించి, రాజస్థాన్–గుజరాత్ మీదుగా ప్రవహిస్తుంది.
చివరికి ఖంబాత్ అఖాతం (Gulf of Khambhat) లో కలుస్తుంది.
మహాభారతం మరియు పురాణాలు లో ప్రస్తావన.
✅ ఈ నదులు ఆధ్యాత్మిక, సాంస్కృతిక, చారిత్రక ప్రాముఖ్యత కలిగినవి.
గంగా, యమునా → హిందూమత పవిత్ర నదులు.
అసిరావతి, సరభూ → బౌద్ధ ధర్మంలో ప్రధాన ప్రదేశాలు.
మహి → పశ్చిమ భారత చారిత్రక నది.
అదేవిధంగా, ఓ సన్యాసులారా, నాలుగు కులాలు (వన్నాలు)… వారు ఇంటిని విడిచిపెట్టి, తథాగతుడు ప్రకటించిన సిద్ధాంతం మరియు క్రమశిక్షణ ప్రకారం నిరాశ్రయులయ్యారు, వారి మునుపటి పేర్లు మరియు గుర్తింపులను కోల్పోతారు మరియు శాక్య కుమారులుగా ఏకాంతంగా పరిగణించబడతారు” (ఉదాన 55).
ఇంత చిన్న వయస్సులోనే జాత్యహంకారం మరియు జాతి వివక్షకు సంబంధించిన బౌద్ధ వైఖరి ప్రస్తుత శతాబ్దంలో యునెస్కో ఆమోదించిన నైతిక మరియు శాస్త్రీయ దృక్పథంలో ప్రతిబింబిస్తుంది
(జాతి మరియు జాతి పక్షపాతంపై ప్రకటన, యునెస్కో 1978).
తన వంశం గురించి అడిగిన బ్రాహ్మణుడు సుందరిక భరద్వాజకు బుద్ధుడు ఇలా సమాధానమిచ్చాడు:
“బ్రాహ్మణుడు లేడు, రాజకుమారుడు లేడు,
రైతు లేడు లేదా మరెవరూ లేరు.
అన్ని ప్రాపంచిక ర్యాంక్‌లు నాకు తెలుసు,కానీ
ఎవరికీ తెలియకుండా నా మార్గంలోవెళతాను నిరాశ్రయులు, యాత్రికుల వేషంలో,క్షౌరముతో, నేను ఒంటరిగా, నిర్మలంగా వెళ్తున్నాను.
నా జన్మను అడగడం వ్యర్థం.”
ఒక సందర్భంలో ఒక కులమతపు బ్రాహ్మణుడు బుద్ధుడిని అవమానించాడు. “ఆగు, షేవింగ్! ఆపు, బహిష్కృతుడా!”
మాస్టారు, ఏ కోపమూ లేకుండా, సున్నితంగా సమాధానమిచ్చారు:
“పుట్టుక మనిషిని బహిష్కరించదు,
పుట్టుక మనిషిని బ్రాహ్మణుడిని చేయదు;
చర్య మనిషిని బహిష్కరిస్తుంది,
చర్య మనిషిని బ్రాహ్మణుడిని చేస్తుంది.
(సుత్త-నిపాత, 142)
ఆ తర్వాత అతను వాసాల సూత్రం అనే మొత్తం ఉపన్యాసాన్ని అందించాడు, నిజంగా బహిష్కరించబడిన (వాసల) యొక్క లక్షణాలను బ్రాహ్మణుడికి వివరంగా వివరించాడు. ఒప్పించి, గర్విష్ఠుడైన బ్రాహ్మణుడు బుద్ధుని ఆశ్రయించాడు.
బుద్ధుడు అన్ని కులాలు మరియు తరగతుల ప్రజలు పవిత్ర జీవితాన్ని గడపడానికి సరిపోతారని తెలుసుకున్నప్పుడు స్వేచ్ఛగా ఆజ్ఞలోకి ప్రవేశించాడు మరియు వారిలో కొందరు ఆ తర్వాత క్రమంలో తమను తాము గుర్తించుకున్నారు. కుల, వర్గ భేదాలతో ఇంతవరకు అడ్డుకుంటున్న వారితో పరస్పర సహనంతో మెలగడానికి ప్రయత్నించిన సమకాలీన గురువు బుద్ధుడు మాత్రమే.
వినయ, ఆర్డర్ యొక్క క్రమశిక్షణా నియమాలపై ప్రధాన అధికారి అయిన ఉపాలీ, ఒక క్షురకుడు, అట్టడుగు వర్గాల యొక్క అధీకృత వృత్తులలో ఒకటిగా పరిగణించబడ్డాడు.
ఆ తర్వాత అరహత్‌షిప్‌ను గెలుచుకున్న సునీత స్కావెంజర్,
మరొక మూల వృత్తి. సన్యాసినుల క్రమంలో పున్నా మరియు పున్నికా అనే ఇద్దరు బానిస బాలికలు ఉన్నారు.
*శ్రీమతి CAF రైస్ డేవిడ్స్ ప్రకారం, వారి శిక్షణ యొక్క ఫలాలను గ్రహించగలిగిన సన్యాసినుల సంఖ్యలో 8.5% మంది నిరక్షరాస్యులైన ధిక్కరించిన కులాల నుండి తీసుకోబడ్డారు. *
