చింతా రామమోహన్
కులం విశ్లేషణాత్మక వ్యాసం
వేదం కాలం లో చతురవర్ణ వ్యవస్థ
ఆర్యులు, వైశ్యులు, క్షత్రియులు, సూద్రులు
వేదాలు మరియు కుల వ్యవస్థ
కుల వ్యవస్థ భారతదేశంలో ప్రాచీన కాలంలో ఉన్న ఒక సామాజిక వ్యవస్థ. ఇది వేదాలు మరియు వాటి కలిసిపోతే ఎలా రూపుదిద్దుకున్నదో చూద్దాం.
వేద కాలంలో కుల వ్యవస్థ:
వేదాలు, ముఖ్యంగా Rigveda, ప్రాచీన భారతదేశంలో ప్రజలను నాలుగు వర్గాలలో విడగొట్టినట్లుగా సూచిస్తాయి. ఈ వర్గాలు:
1. బ్రాహ్మణులు (పూజారి) – జ్ఞానం మరియు ఆధ్యాత్మిక మార్గనిర్దేశకులు.
2. క్షత్రియులు (యోధులు) – రక్షణ మరియు పాలనలో నైపుణ్యం కలిగిన వారు.
3. వైశ్యులు (వ్యాపారులు) – వ్యవసాయం మరియు వాణిజ్యం చేసే వారు.
4. శూద్రులు (శ్రామికులు ) – ఇతర వర్గాలకు సేవలు అందించే వారు.
వర్ణ వ్యవస్థ యొక్క ఉద్దేశ్యం:
ప్రధానంగా, ఈ వర్గాల వివక్ష లేకుండా సమాజాన్ని క్రమబద్ధంగా నిర్వహించడం కోసం వర్ణ వ్యవస్థ రూపొందించారు. ప్రతి వర్గం వేరు వేరు బాధ్యతలను నిర్వహించేది.
కుల వ్యవస్థకి మార్పు:
క్రమంగా, వర్ణ వ్యవస్థ జాతి వ్యవస్థగా మారిపోయింది. ఇది జాతి ప్రకారం వ్యక్తులు పుట్టిన కొద్దీ వివక్షను పెంచింది. మానుస్మృతి వంటి పుస్తకాల్లో ఈ కఠినతలు పెరిగాయి.
కుల వ్యవస్థపై విమర్శలు:
అనేక మహానుభావులు, ధార్మిక గురువులు ఈ కుల వ్యవస్థను వ్యతిరేకించారు. వారు వ్యక్తుల విలువను వారి కర్మ ఆధారంగా నిర్ణయించుకోవాలని చెబుతారు, జాతి లేదా పుట్టుక ఆధారంగా కాదు.
సామాజిక ప్రభావం:
కుల వ్యవస్థ సామాజిక అన్యాయానికి కారణమై, దళితులు ( untouchables) వంటి వారు చాలా ఇబ్బందులు అనుభవించారు.
ఆధునిక సమాజంలో మార్పులు:
1. స్వాతంత్య్రం తర్వాత, భారత రాజ్యాంగం కుల వ్యవస్థను చట్టపరంగా తొలగించింది.
2. పునరుత్తాన పథకాలు తీసుకోబడినాయి, అంటే అనేక ప్రభుత్వ పథకాలు వెనుకబడిన కులాలకు అండగా ఉంటాయి.
ముగింపు:
వేదాలు ప్రారంభంలో వర్ణ వ్యవస్థని సమాజంలో సమతుల్యత కోసం సూచించాయి. కానీ కాలక్రమంలో అది కుల వ్యవస్థగా మారిపోయింది, మరియు సమాజంలో వివక్షను పెంచింది. భారతదేశంలో సమానత్వం కోసం అనేక మార్పులు, ఉద్యమాలు జరుగుతున్నాయి.
కురు [11]
మహీన [21]
మౌజవంత్ [22]
మత్స్య [23]
నహుష [24]
పక్త / పాక్థ [25]
పాణిలు (ఇరాన్ : పర్ణి)
పారావత
పర్సు (పర్శు) పర్సులు జాతి పర్షియన్లతో సంబంధం కలిగి ఉంది.[5] ఇది 844 బిసి నుండి అస్సీరియన్ శిలాశాసనం యొక్క సాక్ష్యం ఆధారంగా పెర్షూలను సూచిస్తుంది, పెర్షియా యొక్క డారియస్ I యొక్క బిహిస్టన్ శిలాశాసనం పర్షియా యొక్క నివాసంగా పర్సాను సూచిస్తుంది.[26] ఋగ్వేదంలోని మండల 7 లో ప్రస్తావించిన భరతుల నుండి వేరుగా ఉండేవారు (శ్లోకాలు 18, 33, 83). రాజు సుడాస్ నాయకత్వంలో, భరతులు నాయకత్వంలో పదిమంది రాజుల సమ్మేళనాన్ని వారు పదిమంది రాజులను యుద్ధంలో ఓడించారు.
పురు (వేద తెగ) (పూర్)
ఋశామ
సరస్వత / సారస్వాత
శృజయ
ట్రిటుస్ - ట్రిటుస్ పురూ యొక్క (సబ్-గ్రూప్) ఉప వర్గం.
తుర్వసు
యదు
ఋగ్వేదం అత్యంత ప్రాచీనమైన వేద సంస్కృత గ్రంథం. [ 6 ] దీని ప్రారంభ పొరలు ఇండో-యూరోపియన్ భాషలో ఉన్న పురాతన గ్రంథాలలో ఒకటి . [ 7 ] [ నోట్ 2 ] ఋగ్వేదం యొక్క శబ్దాలు మరియు గ్రంథాలు 2వ సహస్రాబ్ది BCE నుండి మౌఖికంగా ప్రసారం చేయబడ్డాయి. [ 9 ] [ 10 ] [ 11 ] ఋగ్వేద సంహితలో ఎక్కువ భాగం భారత ఉపఖండంలోని వాయువ్య ప్రాంతంలో (ఋగ్వేద నదులను చూడండి ) రూపొందించబడిందని ఫిలోలాజికల్ మరియు భాషాపరమైన ఆధారాలు సూచిస్తున్నాయి . 1500 మరియు 1000 BCE, [ 12 ] [ 13 ] [ 14 ] అయితే విస్తృత ఉజ్జాయింపు c. 1900–1200 BCE కూడా ఇవ్వబడింది. [ 15 ] [ 16 ] [ గమనిక 1 ]
వచనం సంహిత , బ్రాహ్మణాలు , అరణ్యకాలు మరియు ఉపనిషత్తులతో కూడిన పొరలుగా ఉంటుంది . [ note 3 ] ఋగ్వేద సంహిత అనేది ప్రధాన గ్రంథం మరియు ఇది 10 పుస్తకాల సమాహారం ( మండల లు) 1,028 శ్లోకాలు ( సూక్తాలు )తో సుమారు 10,600 శ్లోకాలలో ( ఋక్ అని పిలుస్తారు, ఋగ్వేదం పేరుకు మారుపేరు ). ఎనిమిది పుస్తకాలలో - 2 నుండి 9 వరకు ఉన్న పుస్తకాలు - తొలిగా రూపొందించబడినవి, శ్లోకాలు ప్రధానంగా విశ్వోద్భవ శాస్త్రం , దేవతల అనుగ్రహాన్ని సంపాదించడానికి అవసరమైన ఆచారాలు , [ 17 ] అలాగే వాటిని స్తుతిస్తాయి. [ 18 ] [ 19 ] ఇటీవలి పుస్తకాలు (పుస్తకాలు 1 మరియు 10) పాక్షికంగా తాత్విక లేదా ఊహాజనిత ప్రశ్నలు, [ 19 ] సమాజంలో దాన (దాతృత్వం) వంటి ధర్మాలు , [ 20 ] విశ్వం యొక్క మూలం గురించి ప్రశ్నలు మరియు దైవ స్వభావం, [ 21 ] [ 22 ] మరియు వారి కీర్తనలలోని ఇతర అధిభౌతిక సమస్యలు. [ 23 ]
దానిలోని కొన్ని శ్లోకాలు హిందూ ప్రార్థన మరియు ఆచారాల వేడుకల ( వివాహాలు వంటివి ) పఠించడం కొనసాగుతుంది , ఇది బహుశా ప్రపంచంలోనే అత్యంత పురాతనమైన మత గ్రంథంగా కొనసాగుతుంది. [ 24 ] [ 25 ]
డేటింగ్
జామిసన్ మరియు బ్రెరెటన్ ప్రకారం, వారి 2014 ఋగ్వేద అనువాదంలో , ఈ వచనం యొక్క డేటింగ్ "వివాదానికి మరియు పునఃపరిశీలనకు సంబంధించిన అంశంగా ఉంది మరియు మిగిలిపోయే అవకాశం ఉంది". ఇప్పటివరకు ఉన్న డేటింగ్ ప్రతిపాదనలు అన్నీ శైలి మరియు శ్లోకాలలోని కంటెంట్ నుండి ఊహించబడ్డాయి. [ 26 ] ఫిలోలాజికల్ అంచనాలు టెక్స్ట్‌లో ఎక్కువ భాగం రెండవ సహస్రాబ్ది BCE రెండవ సగం నాటివి. [ గమనిక 1 ] ప్రారంభ ఇండో-ఆర్యన్ భాషలో కంపోజ్ చేయబడినందున, శ్లోకాలు ఇండో-ఇరానియన్ విభజనను దాదాపుగా 2000 BCE నాటివి. [ 27 ] ఋగ్వేదం యొక్క ప్రధాన కూర్పుకు దగ్గరగా ఉన్న ఒక సహేతుకమైన తేదీ ఉత్తర సిరియా మరియు ఇరాక్ ( c. 1450 –1350 BCE) యొక్క మితన్ని పత్రాలు , ఇది వరుణ, మిత్ర మరియు వంటి వేద దేవతలను కూడా ప్రస్తావిస్తుంది. ఇంద్రుడు. [ 28 ] [ 29 ] కొంతమంది పండితులు రుగ్వేదం దక్షిణ ఆఫ్ఘనిస్తాన్‌లోని హరక్స్‌వైతి ప్రావిన్స్‌లో ఒక నది ఒడ్డున కూర్చబడిందని సూచించారు ( పర్షియన్ : హరహ్వతి; సంస్కృతం : సరస్వతి; బహుశా హెల్మండ్ లేదా అర్ఘందాబ్ ). [ 30 ] [ 31 ] ఇతర ఆధారాలు కూడా 1400 BCEకి దగ్గరగా ఉన్న కూర్పు తేదీని సూచిస్తున్నాయి. [ 32 ] [ 33 ] తొలి గ్రంథాలు భారత ఉపఖండంలోని వాయువ్య ప్రాంతాలలో రచించబడ్డాయి మరియు మరింత తాత్వికమైన తరువాతి గ్రంథాలు ఆధునిక యుగం హర్యానా రాష్ట్రమైన ప్రాంతంలో లేదా చుట్టుపక్కల ఉండేవి . [ 34 ]
😍
ఋగ్వేదం యొక్క ప్రధాన భాగం కాంస్య యుగం చివరినాటికి ఆమోదించబడింది , ఇది అవిచ్ఛిన్నమైన సంప్రదాయంతో కూడిన కొన్ని ఉదాహరణలలో ఒకటిగా నిలిచింది. దీని కూర్పు సాధారణంగా సుమారుగా c మధ్య నాటిది . 1500 మరియు 1000 BCE. [ గమనిక 1 ] మైఖేల్ విట్జెల్ ప్రకారం , ఋగ్వేదం యొక్క క్రోడీకరణ ఋగ్వేద కాలం ముగింపులో c. 1200 మరియు 1000 BCE, ప్రారంభ కురు రాజ్యంలో. [ 14 ] అస్కో పర్పోలా ఋగ్వేదం 1000 BCEలో కురు రాజ్యం సమయంలో వ్యవస్థీకృతమైందని వాదించాడు . [ 35 ]
ఋగ్వేదం ఇతర ఇండో- ఆర్యన్ గ్రంథాల కంటే చాలా ప్రాచీనమైనది. ఈ కారణంగా, ఇది మాక్స్ ముల్లర్ మరియు రుడాల్ఫ్ రోత్ కాలం నుండి పాశ్చాత్య స్కాలర్‌షిప్ యొక్క దృష్టి కేంద్రంగా ఉంది . ఋగ్వేదం వైదిక మతం యొక్క ప్రారంభ దశను నమోదు చేస్తుంది . ప్రారంభ ఇరానియన్ అవెస్టాతో బలమైన భాషా మరియు సాంస్కృతిక సారూప్యతలు ఉన్నాయి , [ 36 ] [ 37 ] ప్రోటో-ఇండో-ఇరానియన్ కాలం నుండి ఉద్భవించింది , [ 38 ] తరచుగా c యొక్క ప్రారంభ ఆండ్రోనోవో సంస్కృతితో సంబంధం కలిగి ఉంటుంది . 2000 BCE . [ 39 ]
ఋగ్వేదం వేద యుగంలో సాంఘిక లేదా రాజకీయ వ్యవస్థల యొక్క ప్రత్యక్ష సాక్ష్యాలను అందించదు, సాధారణమైనా లేదా ఉన్నత వర్గమైనా . [ 40 ] పశువుల పెంపకం మరియు గుర్రపు పందెం వంటి సూచనలు మాత్రమే గుర్తించదగినవి, మరియు గ్రంథం ప్రాచీన భారతీయ సమాజం గురించి చాలా సాధారణ ఆలోచనలను అందిస్తుంది. జామిసన్ మరియు బ్రెరెటన్‌ల వద్ద ఎటువంటి విస్తృతమైన, విస్తృతమైన లేదా నిర్మాణాత్మకమైన కుల వ్యవస్థకు ఎటువంటి ఆధారాలు లేవు . [ 40 ] సాంఘిక స్తరీకరణ పిండంగా కనిపిస్తుంది, ఆ తర్వాత సామాజిక వాస్తవికత కంటే సామాజిక ఆదర్శం. [ 40 ] శ్లోకాలు నాగలిని ప్రస్తావిస్తూ మరియు వ్యవసాయ దైవాలను జరుపుకునేటటువంటి సమాజం పాక్షిక-సంచార మరియు వ్యవసాయానికి సంబంధించిన ఆధారాలతో మతసంబంధమైనది. [ 41 ] రాజులు మరియు కవి పూజారుల మధ్య శ్రమ విభజన మరియు పరిపూరకరమైన సంబంధం ఉంది కానీ సామాజిక తరగతుల సాపేక్ష స్థితి గురించి చర్చ లేదు. [ 40 ] ఋగ్వేదంలోని స్త్రీలు పౌరాణిక లేదా దైవిక ఇంద్రాణి , అప్సరస్ ఊర్వసి , లేదా యామి , అలాగే అపలా ఆత్రేయి (RV 8.91), గోధా (RV 10.134), గోధా (RV 10.134) . (RV 10.39.40), రోమాసా (RV 1.126.7), లోపాముద్ర (RV 1.179.1–2), విశ్వవర आత్రేయి (RV 5.28), శాసీ పౌలోమి (RV 10.159), (RV 8.1.34). ఋగ్వేదంలోని స్త్రీలు చాలా బాహాటంగా మాట్లాడతారు మరియు టెక్స్ట్‌లో పురుషుల కంటే ఎక్కువ లైంగిక విశ్వాసంతో కనిపిస్తారు. [ 40 ] వివాహానికి సంబంధించిన విస్తృతమైన మరియు సౌందర్య స్తోత్రాలు ఋగ్వేద కాలంలో అభివృద్ధి చెందాయని సూచిస్తున్నాయి. [ 40 ] వరకట్నానికి సంబంధించిన ఆధారాలు చాలా తక్కువగా ఉన్నాయి మరియు అందులో సతీ సాక్ష్యం లేదా సంబంధిత వేద గ్రంథాలు లేవు . [ 42 ]
ఋగ్వేద శ్లోకాలు వచనం యొక్క కొన్ని సంస్కరణల్లో 8.83, 8.70, 8.77 మరియు 1.61 వంటి శ్లోకాలలో అన్నం మరియు గంజి గురించి ప్రస్తావించాయి; [ 43 ] అయితే, వరి సాగు గురించి చర్చ లేదు. [ 41 ] ఏయాస్ (లోహం) అనే పదం ఋగ్వేదంలో ఉంది , అయితే అది ఏ లోహమో అస్పష్టంగా ఉంది. [ 44 ] ఋగ్వేదంలో ఇనుము ప్రస్తావన లేదు , ఋగ్వేదం 1000 BCE కంటే ముందే రచించబడిందని పండితులు సహాయం చేశారు . [ 34 ] శ్లోకం 5.63 "బంగారంలో కప్పబడిన లోహం" గురించి ప్రస్తావించింది, వేద సంస్కృతిలో లోహపు పని అభివృద్ధి చెందిందని సూచిస్తుంది. [ 45 ]
ఋగ్వేదంలో కనిపించే కొన్ని దేవుళ్ళు మరియు దేవతల పేర్లు ప్రోటో-ఇండో-యూరోపియన్ మతం ఆధారంగా ఇతర నమ్మక వ్యవస్థలలో కనిపిస్తాయి , అయితే ఉపయోగించిన చాలా పదాలు ఇతర ఇండో-యూరోపియన్ భాషల పదాలతో సాధారణ మూలాలను పంచుకుంటాయి . [ 46 ] అయితే, ఋగ్వేదంలో దాదాపు 300 పదాలు ఇండో-ఆర్యన్ లేదా ఇండో-యూరోపియన్ కాదు, సంస్కృత మరియు వేద సాహిత్య పండితుడు ఫ్రిట్స్ స్టాల్ పేర్కొన్నాడు . [ 47 ] ఈ 300లో, కపర్డిన్ , కుమారా , కుమారి , కికటా వంటివి - భారతదేశంలోని తూర్పు మరియు ఈశాన్య (అస్సామీ) ప్రాంతంలో కనిపించే ముండా లేదా ప్రోటో-ముండా భాషల నుండి వచ్చినవి , ఆస్ట్రోయాసియాటిక్ భాషలలో మూలాలు ఉన్నాయి . 300 మంది జాబితాలోని మిగిలినవి - మ్లెచ్చా మరియు నిర్ వంటివి - భారతదేశంలోని దక్షిణ ప్రాంతంలో ద్రావిడ మూలాలను కలిగి ఉన్నాయి లేదా టిబెటో-బర్మన్ మూలాలకు చెందినవి. ఒంటె, ఆవాలు మరియు గాడిద వంటి ఋగ్వేదంలో కొన్ని నాన్-ఇండో-యూరోపియన్ పదాలు బహుశా కోల్పోయిన మధ్య ఆసియా భాషకు చెందినవి. [ 47 ] [ 48 ] [ గమనిక 4 ] భాషాపరమైన భాగస్వామ్యం స్పష్టమైన సూచనలను అందిస్తుంది, ఋగ్వేద సంస్కృతం మాట్లాడే వ్యక్తులు ఇప్పటికే ముండా మరియు ద్రావిడ భాష మాట్లాడే వారితో సంభాషించారని మైఖేల్ విట్జెల్ పేర్కొన్నాడు. [ 50 ]
కుల వివక్షతను నిరసించిన ప్రముఖులు అనేక మంది ఉన్నారు, వారు సామాజిక న్యాయం కోసం పోరాటం చేశారు. ఈ పోరాటం వారి సాహసంతో పాటు సమాజంలో మార్పును తీసుకువచ్చింది. కుల వివక్షతను నిరసించిన కొన్ని ప్రముఖులు:
1. బుద్ధుడు (563 - 483 BCE)
బుద్ధుడు కులవిభాగం మరియు వివక్షతను ఖండించారు. అతని సిద్దాంతాలు మరియు ఉపదేశాలు ప్రజలకు సమానత్వాన్ని, శాంతిని, మరియు అన్యాయాన్ని అంగీకరించకుండా జీవించడానికి ప్రేరణ ఇచ్చాయి. ప్రతిత్యసముత్పాద (Cause and Effect) మరియు పటిచ్చసముప్పద (Interdependent Origination) ద్వారా, బుద్ధుడు సమాజంలో ప్రతి వ్యక్తి కి సమానత్వం ఉందని చెప్పడం ద్వారా కుల వివక్షతను వ్యతిరేకించారు.
కంటెంట్‌కి దాటవేయండి
బుద్ధనెట్
మెనూ
హోమ్ » బౌద్ధ అధ్యయనాలు » బౌద్ధ అధ్యయనాలు » బుద్ధుడు, అతని జీవితం మరియు బోధనలు: కుల సమస్య
బుద్ధుడు అతని జీవితం & బోధనలు
పూజ్యమైన పియదస్సి థెరా ద్వారా
కుల సమస్య
భారతదేశంలోని బ్రాహ్మణులకు చాలా ముఖ్యమైన అంశంగా ఉన్న కులం, అవమానకరమైన కుల వ్యవస్థను తీవ్రంగా ఖండించిన బుద్ధుని పట్ల పూర్తి ఉదాసీనత. ఆయన సన్యాసుల క్రమంలో అన్ని కులాలు సముద్రంలో నదుల్లా ఏకం అవుతాయి. వారు తమ పూర్వపు పేర్లు, కులాలు మరియు వంశాలను కోల్పోతారు మరియు ఒక సంఘం, సంఘ సభ్యులుగా ప్రసిద్ధి చెందారు.
సంఘ సభ్యులందరికీ సమాన గుర్తింపు గురించి బుద్ధుడు ఇలా చెప్పాడు:
"ఓ సన్యాసులారా, గంగా, యమునా, అసిరావతి, సరభూ, మహి అనే మహా నదులు మహాసముద్రాలను చేరుకోగానే, తమ పూర్వపు పేరును, గుర్తింపును కోల్పోయి మహాసముద్రంగా పరిగణించబడుతున్నాయి, అదేవిధంగా, ఓ సన్యాసులారా, నాలుగు కులాలు (వన్నాలు)... వారు ఇంటిని విడిచిపెట్టి, తథాగతుడు ప్రకటించిన సిద్ధాంతం మరియు క్రమశిక్షణ ప్రకారం నిరాశ్రయులయ్యారు, వారి మునుపటి పేర్లు మరియు గుర్తింపులను కోల్పోతారు మరియు శాక్య కుమారులుగా ఏకాంతంగా పరిగణించబడతారు" (ఉదాన 55).
ఇంత చిన్న వయస్సులోనే జాత్యహంకారం మరియు జాతి వివక్షకు సంబంధించిన బౌద్ధ వైఖరి ప్రస్తుత శతాబ్దంలో యునెస్కో ఆమోదించిన నైతిక మరియు శాస్త్రీయ దృక్పథంలో ప్రతిబింబిస్తుంది (జాతి మరియు జాతి పక్షపాతంపై ప్రకటన, యునెస్కో 1978).
తన వంశం గురించి అడిగిన బ్రాహ్మణుడు సుందరిక భరద్వాజకు బుద్ధుడు ఇలా సమాధానమిచ్చాడు:
“బ్రాహ్మణుడు లేడు, రాజకుమారుడు లేడు,
రైతు లేడు లేదా మరెవరూ లేడు.
అన్ని ప్రాపంచిక ర్యాంక్‌లు నాకు తెలుసు,
కానీ
ఎవరికీ తెలియకుండా నా మార్గంలో వెళతాను:
నిరాశ్రయులు, యాత్రికుల వేషంలో,
క్షౌరముతో, నేను
ఒంటరిగా, నిర్మలంగా వెళ్తున్నాను.
నా జన్మను అడగడం వ్యర్థం." n41
ఒక సందర్భంలో ఒక కులమతపు బ్రాహ్మణుడు బుద్ధుడిని అవమానించాడు. “ఆగు, షేవింగ్! ఆపు, బహిష్కృతుడా!”
మాస్టారు, ఏ కోపమూ లేకుండా, సున్నితంగా సమాధానమిచ్చారు:
“పుట్టుక మనిషిని బహిష్కరించదు,
పుట్టుక మనిషిని బ్రాహ్మణుడిని చేయదు;
చర్య మనిషిని బహిష్కరిస్తుంది,
చర్య మనిషిని బ్రాహ్మణుడిని చేస్తుంది.
(సుత్త-నిపాత, 142)
ఆ తర్వాత అతను వాసాల సూత్రం అనే మొత్తం ఉపన్యాసాన్ని అందించాడు, నిజంగా బహిష్కరించబడిన (వాసల) యొక్క లక్షణాలను బ్రాహ్మణుడికి వివరంగా వివరించాడు. ఒప్పించి, గర్విష్ఠుడైన బ్రాహ్మణుడు బుద్ధుని ఆశ్రయించాడు. ( రక్షణ పుస్తకం చూడండి .)
బుద్ధుడు అన్ని కులాలు మరియు తరగతుల ప్రజలు పవిత్ర జీవితాన్ని గడపడానికి సరిపోతారని తెలుసుకున్నప్పుడు స్వేచ్ఛగా ఆజ్ఞలోకి ప్రవేశించాడు మరియు వారిలో కొందరు ఆ తర్వాత క్రమంలో తమను తాము గుర్తించుకున్నారు. కుల, వర్గ భేదాలతో ఇంతవరకు అద్దెకుంటున్న వారితో పరస్పర సహనంతో మెలగడానికి ప్రయత్నించిన సమకాలీన గురువు బుద్ధుడు మాత్రమే.
వినయ, ఆర్డర్ యొక్క క్రమశిక్షణా నియమాలపై ప్రధాన అధికారి అయిన ఉపాలీ, ఒక క్షురకుడు, అట్టడుగు వర్గాల యొక్క అధీకృత వృత్తులలో ఒకటిగా పరిగణించబడ్డాడు. ఆ తర్వాత అరహత్‌షిప్‌ను గెలుచుకున్న సునీత స్కావెంజర్, మరొక మూల వృత్తి. సన్యాసినుల క్రమంలో పున్నా మరియు పున్నికా అనే ఇద్దరు బానిస బాలికలు ఉన్నారు. శ్రీమతి CAF రైస్ డేవిడ్స్ ప్రకారం, వారి శిక్షణ యొక్క ఫలాలను గ్రహించగలిగిన సన్యాసినుల సంఖ్యలో 8.5% మంది నిరక్షరాస్యులైన ధిక్కరించిన కులాల నుండి తీసుకోబడ్డారు.
గీత
చాతుర్వర్ణ్యం మయా సృష్టం గుణకర్మవిభాగశః ।
తస్య కర్తారమపి మాం విద్యాకర్తారమవ్యయమ్ ॥ 4 - 13॥
2. మహాత్మా గాంధీ (1869 - 1948)
గాంధీ ji కుల వివక్షతను పూర్తిగా నిరసించారు. ఆయన అంటిచూత (Untouchability) వ్యవస్థను తీవ్రంగా ఖండించి, దళితుల హక్కులను గౌరవించే మార్గం చూపించారు. గాంధీ ji ద్వారా సమాజంలో సమానత్వం, శాంతి మరియు ఆత్మగౌరవం అనే భావాలు విశాలంగా వ్యాప్తి చెందాయి.
3. ఆంబేడ్కర్ (1891 - 1956)
డాక్టర్ భీమ్ రావ్ ఆంబేడ్కర్ కుల వివక్షతను అత్యంత ప్రబలంగా నిరసించారు. ఆయన దళితుల హక్కులు, విద్య, మరియు సమాజంలో సమానత్వం కోసం పోరాడారు. ఆంబేడ్కర్, భారత రాజ్యాంగానికి మాతృక తయారు చేసి, కులవ్యవస్థను మరియు దళితుల పై జరుగుతున్న అన్యాయాన్ని సమర్ధంగా అంగీకరించకుండా పబ్లిక్ పాలసీలను రూపొందించారు.
4. జాతీయం స్వామి వివేకానంద (1863 - 1902)
స్వామి వివేకానంద తన ఉపదేశాలలో ప్రతి వ్యక్తి యొక్క గౌరవాన్ని మరియు సమానత్వాన్ని హేతుబద్ధంగా చాటి చెప్పారు. అతని ప్రేరణతో అనేక మంది కుల వివక్షతను విరమించి సమాజంలో మార్పులు తీసుకురావడానికి పోరాటం చేశారు.
5. రామ్మోహన్ రాయ్ (1772 - 1833)
రామ్మోహన్ రాయ్, భారతదేశంలో మతపరమైన కుల వివక్షతను నిరసించి, సామాజిక మార్పుల కోసం పనిచేశారు. ఆయన హిందూ సంస్కృతి యొక్క పునరుత్థానానికి కృషి చేసి, సతీ వ్యవస్థను మరియు కుల వివక్షతను రద్దు చేయడానికి పెద్ద పోరాటం చేశారు.
6. పట్టాభి సీతారామయ్య (1889 - 1959)
పట్టాభి సీతారామయ్య, భారత రాజకీయవేత్త, కుల వివక్షతను నిరసించి, సామాజిక సమానత్వం కోసం పనిచేశారు. ఆయన గ్రామీణ ప్రాంతాలలో దళితుల సాధికారత కోసం తీవ్రంగా కృషి చేశారు.
ఈమధ్యకాలంలో కూడా, కుల వివక్షతను నిరసించి, సమాజంలో మార్పులు తీసుకురావడానికి చాలా మంది నాయకులు, రచయితలు మరియు ఉద్యమకారులు పనిచేస్తున్నారు.
కుల సమస్య- భారత ప్రజాస్వామిక విప్లవం
(పీపుల్స్ వార్ గ్రూప్ సంస్థాపకులు కామ్రేడ్ కొండపల్లి సీతారామయ్య రచన, ‘వ్యవసాయ విప్లవం’ పుస్తకం నుండి, "కుల సమస్య- భారత ప్రజాస్వామిక విప్లవం" అనే వ్యాసం)
భారత ప్రజాతంత్ర విప్లవంలో కులాల సమస్య ఒక ప్రత్యేక సమస్య. ఐరోపాలో జరిగిన ప్రజాతంత్ర విప్లవంలో (19వ శతాబ్దంలో) ఈ సమస్య ఏ రూపంలోనూ తలెత్తలేదు. కానీ మన దేశంలో ఉన్న ప్రజానీకమంతా ఈనాడు వివిధ వర్గాల క్రింద ఎలా విభజింపబడ్డారో, అలాగే వివిధ కులాల క్రింద కూడా వారు విభజింపబడి ఉన్నారు. ఇది కాదనలేని యదార్థం. అందువల్ల మనం కళ్ళు మూసుకొని ముందుకు పోతున్నా ఏదో ఒక రూపంలో కులాల సమస్యలు ఎదురవుతూ వస్తాయి. అందువల్ల ఆ సమస్యల యెడల జనరల్ గానూ, నిర్దిష్టంగానూ కూడా విప్లవకారులకు స్పష్టమైన వైఖరి ఉండాల్సిందే. మనం ఈ కుల సమస్యకు సంబంధించిన ఈ కింది అంశాలను పరిశీలించడం అవసరం:
1) మన దేశంలో కుల సమస్య స్వభావము, అందుకు పరిష్కారము.
2) వర్గపోరాటం పైనా, సామాజిక అభివృద్ధి క్రమం పైనా, ఆ సమస్య యొక్క అనుకూల, వ్యతిరేక ఫలితాలు ఏమిటి?
3) వెనకబడ్డ, షెడ్యూల్డ్ (నిమ్న) కులాలపై సాగుతున్న సాంఘిక దురంతాలను, జనరల్ కుల సమస్యతో ముడిపెట్టి ఉపేక్షించడం ఎంతవరకు సబబు?
4) యాదృచ్చికంగా ఎదురయ్యే కుల సమస్యల యెడల మనం ఎలాంటి వైఖరి తీసుకోవాలి?
5) ఈ సమస్యపై రివిజనిస్టు వైఖరి, విప్లవకారుల (మార్క్సిస్టు-లెనినిస్టు) వైఖరుల మధ్య గల తేడా ఏమిటి?
6) ఈ సమస్యకు సంబంధించి రివిజనిస్టు పీరియడ్ లోని ఆచరణ యొక్క పర్యావరణం ఏమిటి?
ఒక్కొక్క విషయాన్నే తీసుకుందాం.
మన దేశంలో కుల వ్యవస్థ చాలా పురాతనమైనది. అది చాలా పవిత్రమైనదిగానూ భారతీయ సంస్కృతి యొక్క విశిష్టత గానూ బోధిస్తూ, దాన్ని చెక్కుచెదరకుండా కాపాడాలని కంకణం కట్టుకున్న వారు ఇప్పటికీ ఎంతోమంది ఉన్నారు. కుల వ్యవస్థ గూర్చి ఎవరికి ఎలాంటి అభిప్రాయాలున్నా అది మార్పుకు అతీతమైనది కాదు, ఆది మధ్యాంత రహితమయిందీ కాదు. ప్రకృతిలోని అన్ని విషయాలలో లాగానే కుల వ్యవస్థకు కూడా పుట్టుక, అభివృద్ధి, అంతము ఉండి తీరాలి. సామాజిక అభివృద్ధి క్రమంలోని కొన్ని చారిత్రిక, భౌగోళిక కారణాల వల్ల ఐరోపాల కంటే పటుతరమైన పునాదులతో మన దేశంలో గ్రామీణ వ్యవస్థ ఏర్పడింది. ఆ వ్యవస్థ యొక్క అభివృద్ధి క్రమంలో జీవితావసరాలు ఉత్పత్తి కొరకు ప్రజల మధ్య జరిగిన శ్రమ విభజన వంశపారంపర్యంగా కొనసాగి, క్రమంగా ఒక్కొక్క వృత్తికి చెందిన వారు ఒక్కొక్క కులంగా రూపొందారు. ఆ పిమ్మట శాఖోపశాఖలు గానూ, క్లిష్టతరమైనదిగానూ ఆ కుల వ్యవస్థ రూపొందడానికి ఎన్ని తదితర భౌతిక కారణాలు ఉన్నా, అసలది ఆవిర్భవించడానికి భారతీయ గ్రామీణ వ్యవస్థ యొక్క ఉత్పత్తి క్రమంలో ప్రజల మధ్య ఏర్పడిన శ్రమ విభజనే మూలం. ఫ్యూడలిజం మనదేశంలో చాలా దీర్ఘకాలం కొనసాగి సామాజిక అభివృద్ధి స్తంభించిపోగా, అలా రూపొందిన కులవ్యవస్థ పోను పోను అనేక వెర్రితలలు వేసి క్లిష్టతరమైందిగా తయారయింది. ఫ్యూడల్ ఆర్థిక విధానం సమూలంగా నశించి, పెట్టుబడిదారీ ఆర్థిక విధానం అభివృద్ధి చెందే క్రమంలో, మానవుల మధ్య శ్రమ విభజనలో కొత్త పద్ధతి ఆరంభమవుతుంది. యంత్ర అభివృద్ధికీ యంత్ర నిర్వహణకూ అనుకూలంగా ఆ విభజన ఉంటుంది. ఒకే కుటుంబానికి చెందిన ఒకరు డ్రైవర్ కాగా, అదే కుటుంబానికి చెందిన మరొకరు అదే ఫ్యాక్టరీలో పద్దులు రాసే గుమస్తాగా ఉండొచ్చు. అంటే కుటుంబమంతా ఒకే వృత్తికి పరిమితం కావటం అంతరిస్తుంది. అది ఎప్పుడు అంతరిస్తుందో, అప్పుడే ఒకే వృత్తి చేసే వారంతా ఒకే కులం అనే వ్యవస్థకు ఆధారంగా ఉన్న భౌతిక పునాది కూడా దెబ్బ తిని పోతుంది. అంతేకాదు, యంత్రాలతో ఉత్పత్తి ఆరంభమైన తర్వాత, ఫ్యూడల్ ఆర్థిక విధానంలో లాగా ఒక పని సంపూర్ణంగా ఒకరే చేయగల పరిస్థితి కూడా అంతరిస్తుంది. ఉదాహరణకు, ఫ్యూడల్ సమాజం లో బట్టలు ఉత్పత్తి చేసే చేనేత కార్మికునికి పడుగు పన్నడం దగ్గర నుండి బట్టలు నేయడం పూర్తయ్యే వరకు చేయవలసిన పని విధానమంతా ఆమూలాగ్రంగా తెలుసు. అలాగే, ఒక ఇనుప పనిముట్టును చేయవలసిన ఆనాటి కమ్మరికి, ఇనుము కరిగించడం నుండి ఆ పనిముట్టు పూర్తి చేసే వరకు అవసరమైన సంపూర్ణ జ్ఞానం ఉంది. కానీ యంత్రాలతో ఉత్పత్తి ఆరంభమైన తర్వాత, యంత్ర చలనానికి అనుగుణంగా ప్రతి ఒక్క పని భిన్న భిన్న భాగాలుగా విభజింపబడి, అందులో పనిచేసే వారు ఒక్కొక్కరికి ఆ ప్రత్యేక విభాగానికి సంబంధించిన జ్ఞానం మాత్రమే ఉండి, మొత్తం ఆ వస్తువు తయారవడానికి అవసరమైన సంపూర్ణ జ్ఞానం ఏ ఒక్కరికి లభ్యం కాని స్థితి ఏర్పడుతుంది. వెల్డర్ చేయవలసిన పని ఫిట్టర్ కు తెలియదు. ఫిట్టర్ చేయవలసిన పని మరొకరికి తెలియదు. వారందరి శ్రమ కలిస్తే గాని విలువలు సంతరించుకునే ఏ సరుకూ తయారు కాదు. ఆ విధంగా ఫ్యూడల్ ఆర్థిక విధానం స్థానే పెట్టుబడిదారీ ఆర్థిక విధానం అమల్లోకి వచ్చే క్రమానికి అనుగుణంగా శ్రమ విభజన బహుముఖంగా విస్తరించింది. ఒకే కులం వారందరికీ ఒకే పని విభజన అనే సంగతి అలా ఉంచి, ఒకే కుటుంబం వారందరికీ ఒకే రకమైన శ్రమ విభజన అనేదానికి కూడా ఆస్కారం లేకుండా పోయి, కుల వ్యవస్థ ఆవిర్భవించడానికి గల భౌతిక పునాది శిధిలమై పోతుంది. పెట్టుబడిదారి విధానం అభివృద్ధి చెందిన తర్వాత కూడా కులవ్యవస్థ అవశేషాలు మిగిలి ఉండొచ్చు. అయితే పెట్టుబడిదారులు తమ స్వప్రయోజనాలు సాధించుకోవడానికి అవి ఉపకరిస్తాయి. కానీ కుల వ్యవస్థ యొక్క అస్తిత్వానికి గల పునాది రద్దు కావడంతో, పెట్టుబడిదారీ విధానం అమలులో ఉన్న దశలోనే అది దుర్బలమై, చివరకు సోషలిస్టు సమాజంలో వర్గాలు సమూలంగా రద్దయి, ఉత్పత్తి మరింత కేంద్రీకృతమై మానవుల మధ్య శ్రమ విభజన మరింత ఉన్నత స్థాయి అందుకోగా, దాని అవశేషాలు సైతం సమూలంగా అంతరించడం అనివార్యం. ఇది కుల వ్యవస్థ యొక్క ఆద్యంతాల పరిణామ క్రమం. దీన్ని అనుసరించి పీడిత ప్రజలందరిలోనూ కుల చైతన్యం స్థానే వర్గ చైతన్యాన్ని పెంపొందింప జేసి, వర్గ పునాదులపై వారిని సంఘటితపరిచి, కార్మికవర్గ నాయకత్వం క్రింద జనతా ప్రజాతంత్ర విప్లవాన్ని విజయవంతం చేయడంలో భాగంగానే కుల సమస్య పరిష్కారమవుతుందని బోధపడుతుంది. కుల వ్యవస్థకూ దాని పరిష్కారానికీ సంబంధించి మనకున్న జనరల్ అవగాహన ఇది.
ఇక రెండో విషయానికి - అంటే వర్గపోరాటం పైనా, సామాజిక అభివృద్ధి క్రమం పైనా ప్రభావం ఏమిటి? అనేదానికి వద్దాం.
ఒకప్పుడు ఈ వ్యవస్థ, సామాజిక ఉత్పత్తి క్రమంలో ఒడిదుడుకులు లేకుండా కొనసాగడానికీ, అభివృద్ధి చెందడానికీ తోడ్పడి ఉండవచ్చు, తోడ్పడింది కూడా. లేకుంటే ఆ వ్యవస్థ ఆవిర్భవించడానికి ఆస్కారం లేదు. కానీ ఈ నాడు అది ఆ పాత్రను కోల్పోయింది. మానవ సమాజం యావత్తూ ఈ రోజు సరుకుల ఉత్పత్తి విధానం లోనే, అంటే పెట్టుబడిదారీ ఆర్థిక విధానంలోనే, జీవిస్తోంది. మన దేశంలో ఇప్పటికీ ఫ్యూడలిజం బలమైన శక్తిగా ఉన్నప్పటికీ, పెట్టుబడిదారీ విధానం ఇంకా తగినంతగా బలపడక ఈనాటికీ మనది వ్యవసాయక దేశం గానే ఉన్నప్పటికీ, అర్ధ వలస దేశంగా మనం సరుకుల ఉత్పత్తి విధానం లోనే మునిగితేలుతున్నాం. అందుమూలంగా ఉత్పత్తిని పెంపొందించడానికి సాధనంగా ఉపకరించగల పాత్రను కులవ్యవస్థ ఈనాడు కోల్పోతోందని చెప్పవచ్చు. కులవృత్తులు ఈనాటికీ మిగిలి ఉన్నా, అవి పెట్టుబడిదారీ మార్కెట్ పోటీ ధాటికి నిలువలేక నీరసించి పోతూనో, జీవచ్ఛవాలుగా మనగలుగుతూనో, మిగిలి ఉన్నాయి. కుల వ్యవస్థ ఈనాడు సామాజిక అభివృద్ధికి ఆటంకంగానే తయారైంది. వర్గ పోరాటంలో పీడిత ప్రజలందరినీ సంఘటిత పరచడానికి ఆది కొంతవరకు అవరోధంగా తయారయింది అనడం అతిశయోక్తి కాదు. అలాగే కుల దురహంకారం రెచ్చగొట్టడం ద్వారా పీడిత ప్రజలలో విభేదాలు పెంచి చీల్చడానికి దోపిడీ వర్గాల చేతిలో ఈనాడది ఒక బలమైన సాధనంగా కూడా ఉపకరిస్తోంది.
జాతీయోద్యమం పురోగమిస్తున్నప్పుడల్లా మన దేశంలో బ్రిటిష్ సామ్రాజ్యవాదులు హిందూ ముస్లిం గలాటాలను రేపి జాతీయ సమైక్యతను ఎలా దెబ్బ కొట్ట ప్రయత్నించారో, అలాగే ఈనాడు వర్గ పోరాటాలు తీవ్రతరం అయినప్పుడల్లా పీడిత ప్రజల సమైక్య ప్రతిఘటన శక్తిని దెబ్బ కొట్టడానికి గాను ఒకవైపు కుల దురహంకారాలను రెచ్చగొట్టడం ద్వారానూ, మరోవైపు వెనకబడ్డ కులాల సంక్షేమం లాంటి దగుల్బాజీ కార్యక్రమాలతో భ్రమలు రేకెత్తించి పోరాటం పట్ల వారిలో ఉదాసీనత పెంపొందించడం ద్వారానూ, పాలకవర్గాలు పడరాని పాట్లు పాడడం మనం చూస్తూనే ఉన్నాము. అందువల్ల జనరల్ గా కుల వ్యవస్థ ఈనాడు అభివృద్ధి నిరోధక పాత్రే వహిస్తోంది. అభివృద్ధికర పాత్రను శాశ్వతంగా అది కోల్పోయింది.
ఇక మూడవ అంశానికి వద్దాం. ఈ సందర్భంగా, వెనకబడ్డ, షెడ్యూలు కులాలపై కొనసాగుతున్న సాంఘిక దురంతాలను జనరల్ గా కుల వ్యవస్థతో ముడిపెట్టి, ప్రజాతంత్ర సమాజ స్థాపనతో పాటు వాటంతట అవిగానే ఆ దురంతాలు నశిస్తాయని ఉపేక్షించడం సరి అయినదా, కాదా అనేది ప్రస్తుతాంశం. అలా ఉపేక్షించరాదనీ, ఆ దురంతాలను ప్రతిఘటించడానికి ఆయా కులాలకు చెందిన వారిని సంఘటిత పరిచి పార్టీ నాయకత్వం వహించాలనీ, ఆ పోరాటానికి మద్దతుగా అగ్రకులాల అనబడే వాటికి చెందిన పీడిత ప్రజలను సైతం సమీకరించి ప్రయత్నించాలనీ, ఆ డాక్యుమెంట్ స్పిరిటు. పీడిత ప్రజలందరినీ వర్గ పునాదులపై సంఘటిత పరచడానికి అలాంటి సమీకరణ పెద్దగా తోడ్పడుతుంది. ఎన్ని కులాలు కింద విభజింపబడినా పీడితులు అంతా ఒకటేననీ, ఒకరినొకరు ఆదుకోవడానికి పూనుకోవటం ద్వారానే భూస్వాముల దౌర్జన్యాలనూ దోపిడీనీ ఎదుర్కోగలమనీ వారంతా భావిస్తారు. అలాగే వర్గ చైతన్యమూ, సంఘటిత శక్తీ, వారిలో పెంపొందుతుంది. కేవలం ఆర్థిక సమస్యలపై జరిగే పోరాటమే వర్గపోరాటమని భావించటం గాని, సాంఘిక సమస్యలనూ ఆర్థిక సమస్యలనూ యాంత్రికంగా విడదీసి చూడటం గాని, సరి అయింది కాదు. మన దేశంలోని కులవ్యవస్థ స్వభావాన్ని అనుసరించి కులాల సమస్య సారాంశంలో ఈనాడు వర్గ సమస్యయే. మన రాజకీయ తీర్మానాన్ని, అవగాహనను అనుసరించి, ప్రస్తుతం మన సమాజంలో కొనసాగుతున్న వివిధ వైరుధ్యాలలో చూడాలి. దానికి విశాల జనసామాన్యానికి మధ్య వైరుధ్యం ప్రధానమైనది. ఈ వైరుధ్యం కులాల రూపంలో ఎలా ప్రతిబింబిస్తుందో చూద్దాం. రైతాంగంలో ఫ్యూడల్ భూస్వాములు గానీ, పెట్టుబడిదారీ భూస్వాములు గానీ, సగటున ఆరు, ఏడు శాతానికి మించి ఉండరు. నేటి కులాల ప్రకారం నూటికి 90 కి పైగా భూస్వాముల కుటుంబాలు అగ్రకులాలు అని చెప్పబడే బ్రాహ్మణ, వైశ్య, క్షత్రియ, రెడ్డి, కమ్మ, వెలమ కులాలకు చెందినవే. అలాగే వెనుకబడిన కులాలు అని చెప్పబడే యాదవ, చాకలి, మంగలి, పెరిక, గౌడ, మున్నేటి కాపు వగైరా కులాలకూ, షెడ్యూల్ కులాలుగా పిలువబడుతున్న మాల, మాదిగ, నేతగాని, వగైరా కులాలకూ చెందిన కుటుంబాలు నూటికి తొంభై కి మించి కేవలం నిరుపేద రైతులు, వ్యవసాయ కూలీలు. అందులో ప్రత్యేకించి హరిజనులలో నూటికి 95 కుటుంబాలకు పైగా కేవలం వ్యవసాయ కూలీలుగానే జీవిస్తున్నారు. అందువల్ల కుల ప్రాతిపదికపై చూస్తే ప్రజాస్వామిక విప్లవానికి, వ్యవసాయ విప్లవం, అగ్రకులాలు అనబడే వాటికీ, వెనకబడిన కులాల అనబడే వాటికీ మధ్యనే కొనసాగుతుందని బోధపడుతుంది. అందుకనే ప్రపంచమంతటా జాతుల సమస్య ఎలా సారాంశంలో వర్గ సమస్యయో. అలా మన దేశంలో కుల సమస్య కూడా సారాంశంలో వర్గ సమస్యయే. అయితే బహిరంగంగా, ప్రజాస్వామిక విప్లవమన్నా, వ్యవసాయక విప్లవమన్నా, అగ్రకులాలకు వ్యతిరేకంగా వెనుకబడిన కులాలు చేయవలసిన విప్లవమేనని సూటిగా ఎందుకు సిద్ధాంతీకరించరాదు. అలాంటి పిలుపు ఇవ్వకూడదు. భూస్వాములలో 90శాతం అగ్రకులాలు అనబడే వాటికి చెందియున్నారే గాని, ఆ కులాలకు చెందిన మొత్తం ప్రజానీకంలో అత్యధికభాగం ఏదో ఓ రూపంలో భూస్వాముల దోపిడికీ, లేదా అణిచివేతకూ, గురి అవుతున్న వారే అనే విషయాన్ని ఎంత మాత్రమూ మరవరాదు. అలాగే వెనుకబడిన కులాలు అనబడే వాటిలో కూడా 90% నిరు పేద రైతులూ వ్యవసాయ కూలీలూ అయినా, అందులో నూటికి ఏ ఒకరిద్దరో భూస్వాములు కాని, దళారి లేదా బ్యూరాక్రటిక్ వర్గాలకు చెందిన వారు గాని, లేక పోలేదు. పనికట్టుకుని పాలకవర్గాలు వెనుకబడిన కులాలలో అలాంటి ఏజెంట్లను సృష్టిస్తున్నాయి. పీడిత వర్గాలను చీల్చడానికి పాలకవర్గాలకు సులువైన పద్ధతులలో ఇది ఒకటి. ముసలయ్యలూ, సంజీవయ్యలూ, జగ్జీవన్ రామ్ లూ అలాంటి బాపతే. నూటికి ఇద్దరో ముగ్గురో హరిజనుల నుండి తయారయ్యే పెద్దపెద్ద ఆఫీసర్లూ, కాంగ్రెస్ సంస్థ నాయకత్వ స్థానాల్లోకి శాసనసభ స్థానాల్లోకి ఆ కులాల నుండి పాలకవర్గాలు పనిగట్టుకుని నెట్టుకొని వస్తున్న వారూ - అంతా అలాంటి సరుకే. వెనుకబడిన కులాల ఉద్ధరణ గూర్చి ఎన్ని చిలక పలుకులు పలికినా, అలాంటి వారంతా ఆచరణలో పాలకవర్గాల ఏజెంట్లుగానూ, ఈనాటి అర్థ ఫ్యూడల్, అర్ధ వలస సమాజాన్ని చెక్కుచెదరకుండా యథాతథంగా సంరక్షించేందుకు నమ్మకమైన బంటులుగానూ ఉపకరిస్తున్నారు. ఇది మన కళ్ళముందు కనిపిస్తున్న యదార్థం. అందువల్ల వ్యవసాయ విప్లవం అగ్రకులాలు అనబడే వాటికీ, వెనకబడ్డ కులాల అనబడే వాటికీ మధ్య జరుగుతున్న విప్లవం కాదు. అగ్ర కులాలు అనబడే వాటికి చెందిన పీడిత రైతాంగాన్నీ, వ్యవసాయ కూలీలనూ తమ వెనక నిలబెట్టుకోవడానికి వీలుగా భూస్వాములు మాత్రమే అటువంటి నిర్వచనం ఇవ్వగలరు. పీడిత రైతాంగాన్ని చీల్చడం అనే కుట్రలో అటువంటి ప్రచారం ఒక భాగం మాత్రమే.
ఈ విషయాన్ని మరో వైపు నుండి కూడా చూద్దాం.
ప్రజాస్వామిక విప్లవం లో మధ్య తరగతి రైతులు మిత్రులనీ, ధనిక రైతులను తటస్థం చేయాలనీ మన వ్యూహం. అయితే నూటికి 90 మందికి పైగా ధనిక రైతులు, మెజార్టీ మధ్య తరగతి రైతులు అగ్రకులాలు అనబడే వాటికి చెందియున్నారు. కాబట్టి వ్యవసాయ విప్లవాన్ని అగ్రకులాలకు వ్యతిరేకంగా భావించడం ఎంత తప్పో, అగ్రకులాలు అనబడే వాటికి చెందిన భూస్వాములు వెనుకబడిన కులాలపై కొనసాగించే సాంఘిక దురంతాలను ఎదుర్కొనడంలో వెనుకంజ వేయడం కూడా అంతకంటే పెద్ద తప్పు. తరతరాలుగా బానిసలుగా జీవించడానికి అలవడ్డ కారణంగా ఇంతవరకూ ఎన్నో సాంఘిక దురాచారాలకు వారు తలవొగ్గి జీవిస్తున్నప్పటికీ, వారిలో వర్గ చైతన్యం, విప్లవ చైతన్యం పెంపొందే కొద్దీ, కేవలం కూలి రేట్లు, పాలేళ్ళ జీతాలు పెంచడం తోనే సంతృప్తి చెందరు. సాంఘికంగా తాము అందరిలాంటి మనుషులమేననీ, అందరితో సమానంగా బతికే అర్హత తమకు ఉందనీ వారు భావిస్తారు. వారిలో బానిసత్వం స్థానే పెరుగుతున్న వ్యక్తిత్వానికి అది చిహ్నం. అలాంటి వ్యక్తిత్వం పెరగకుండా విప్లవ చైతన్యం పెంపొందడం అసంభవం. వెనకబడిన కులాలు అనబడే వాటికి చెందిన పీడిత ప్రజానీకంలో క్రమంగా పెంపొందే ఆ వ్యక్తిత్వాన్ని అగ్రకులాలు అనబడే వాటిలో ఉన్న పీడిత రైతాంగం సమర్థించేలా మన పార్టీ కృషి చేయాలి. అప్పుడే గ్రామాల్లో భూస్వాములకు వ్యతిరేకంగా నిజమైన పీడిత ప్రజల ఐక్య సంఘటన ఏర్పడుతుంది. వెనుకబడిన కులాలు అనబడే వాటికి చెందిన వారు తెగించి పోరాడడం ద్వారానే అలాంటి పరిస్థితిని సృష్టించగలరు. అందుకు మనం చాలా ఓపికతో కృషి చేయాల్సిన అవసరం ఉన్న మాట వాస్తవమే గానీ, పట్టుదలతో కృషి చేస్తే అగ్రకులాలకు చెందిన పీడిత ప్రజలను అందుకు సంసిద్ధం చేయటం అసంభవమేమీ కాదు. కాబట్టి అగ్రకులాలు అనబడే వారు సాగించే సాంఘిక దురంతాలను ఎదుర్కోవాలనే విషయాన్ని, జనరల్ గా కుల వ్యవస్థ యొక్క అభివృద్ధి నిరోధక పాత్రతో ముడిపెట్టి తప్పించుకో ప్రయత్నించడం పొరపాటు. బలమైన భూస్వామ్య వ్యతిరేక గ్రామీణ పీడిత ప్రజల ఐక్య సంఘటనను నిర్మించడంలో తద్వారా విఫలత చెందుతాం. అందుకే "విప్లవానికి బాట" డాక్యుమెంటులో, మనదేశంలో ప్రజాస్వామిక విప్లవం విజయవంతం అవడానికి దీర్ఘకాలం సాయుధ విప్లవం అని భావించడానికి దారితీసిన పరిస్థితులను వివరిస్తూ ఇవ్వబడిన 11 అంశాలలోని భాగంగా ఎనిమిదో అంశంలో, జాతుల అణచివేతకు తోడు వెనుకబడిన కులాలు, షెడ్యూల్డ్ కులాలకు చెందిన కోట్లాది ప్రజలపై ఈ దేశంలో సాంఘికమైన అణిచివేత కొనసాగుతోంది, వీరిలో అత్యధికభాగం గ్రామీణ కార్మికులు, అర్ధ కార్మికులే, వీరు శతాబ్దాల తరబడి అత్యంత దారుణమైన సాంఘిక అణిచివేతకు గురవుతున్నారు, అని రాయబడింది. ఈ అణచివేత సారాంశంలో వర్గ సంఘర్షణలో భాగమే. దీన్ని జనరల్ కుల సమస్యతో ముడిపెట్టి చూడటం సరికాదు.
ఇక నాలుగో విషయం - యాదృచ్చికంగా ఎదురయ్యే కుల సమస్యల ఎడల మనం ఎలాంటి వైఖరి అవలంబించాలనేది. యాదృచ్ఛికమైనదైనా లేక ప్లాన్ ప్రకారం రెచ్చగొట్టబడింది అయినా, ఆ సమస్య స్వభావం ఏమిటి? దాని వెనక ఉన్న శక్తులేవి? దానినుండి యే యే వర్గాలు ఇలాంటి ప్రయోజనాన్ని పొందనాకాంక్షిస్తున్నాయి ? అనే విషయాల పరిశీలనపై మనం అవలంబించాల్సిన వైఖరి ఆధారపడి ఉంటుంది. కుల దురహంకారాన్ని ఎదుర్కోవడం, మరో కులానికి హాని కలిగించనంతవరకూ వివిధ కులాల ఆచారవ్యవహారాలను పరస్పరం గౌరవించుకునే చైతన్యాన్ని అన్ని కులాలకు చెందిన, ముఖ్యంగా అగ్రకులాలు అనబడే వాటికి చెందిన, పీడిత ప్రజలలో పెంపొందింప చేయడం, ఆయా సమస్యలను రెచ్చగొట్టడానికి వెనుకగల భూస్వాముల వర్గ ప్రయోజనాలను బహిర్గతపరచి వారికి వ్యతిరేకంగా పీడిత ప్రజల్ని సమైక్యం చేయడం- అలాంటి సమస్యల పరిష్కారంలో అవలంబించాల్సిన విధానానికి ప్రాతిపదికగా తీసుకోవాలి. కొన్ని సమస్యలు, అనుకోకుండానే, యాదృచ్ఛికంగానే, వివిధ కులాలకు చెందిన పీడిత ప్రజలలో ఈనాటికీ ఉన్న కుల చాదస్తం మూలంగా ఉత్పన్నం కావచ్చు, మరి కొన్ని సమస్యలు పీడిత ప్రజల సమైక్య ప్రతిఘటన శక్తిని దెబ్బ తీయడానికి భూస్వాములు తలపెట్టే కుతంత్రాలు వల్ల తలఎత్తవచ్చు. ఎలా ఉత్పన్నమైనా మనం ఆ సమస్యలను దాటవేయలేం, చూచి చూడనట్టు నటించలేము. తప్పక వాటిని పరిష్కరించ పూనుకోవాలి. అయితే వైరుధ్యం స్వభావాన్ని బట్టి ఒక్కొక్క వైరుధ్యాన్ని ఒక్కొక్క రీతిలో పరిష్కరిస్తాం. కంచికచర్ల కోటేశును ఏదో ఒక చిన్న సాకుతో పందిరి గుంజకు కట్టి కాల్చిన ఉదంతం కానీ, తమిళనాడులో కీలవేలన్మనిలో మొత్తం మాలపల్లెను క్రూరంగా తగలబెట్టి అనేకమందిని సజీవంగా ఆహుతి చేసిన ఉదంతం గాని అయితే, ఆ సమస్యకు కారకులైన భూస్వాముల దౌర్జన్యాలనూ, ఆ చర్యలకు తలపడటంలో వారి వర్గ ప్రయోజనాలనూ గ్రామీణ పీడిత ప్రజానీకం అంతటిలోనూ బహిర్గతం చేసి, వారందరినీ సంఘటితపరచి, కంటికి కన్ను పంటికి పన్ను రీతిలో ప్రతీకారం తీర్చుకోవడం ద్వారానే ఆ సమస్యను పరిష్కరిస్తాం. కొన్ని గ్రామాలలో ప్రజలు త్రాగటానికి చెరువు నీరు ఉపయోగిస్తారు. వేసవికాలం చెరువులు ఎండిపోయి అచ్చటి ప్రజలు ఒకటి, రెండు నెలలు నీటికి ఎంతో ఇబ్బందికి గురి అవుతారు. ఒకటో రెండో బావులు ఉంటే, అవి వాస్తవానికి పబ్లిక్ బావులే అయినా, అందులో నీరు తోడుకోవడం హరిజనులకు ఆచార రీత్యా నిషిద్ధం కావడంతో, వారి సమస్య మరింత ఇబ్బందిగా తయారవుతుంది. నీరు లేకుండా బ్రతకడం ఇబ్బంది కనుక అలాంటి సమయాలలో తగవులు పెరగటం చాలా తేలిక. పీడిత ప్రజల మధ్య కులతత్వాన్ని రెచ్చగొట్టి తగవులను పెంచి చీల్చడానికి భూస్వాములకు అలాంటి సమయాలు చాలా అనుకూలమైనవి. పీడిత ప్రజలలో కుల వ్యవస్థ పేరుతో గూడుకట్టుకొని ఉన్న మూఢత్వం భూస్వాములకు అలాంటి సమయాల్లో చక్కటి ఆయుధంగా ఉపకరిస్తుంది. అలాంటి సందర్భంలో చెలరేగే అగ్రకులాలు అనబడే వాటికి చెందిన పీడిత ప్రజానీకానికి నచ్చచెప్పడం ద్వారా తాత్కాలిక పరిష్కారంగా హరిజనులందరికీ నీళ్ళు తోడించి పోయించే ఏర్పాటు చేయించడం ద్వారానూ, శాశ్వత పరిష్కారంగా సమిష్టి కృషితో వారికి కూడా ప్రత్యేకంగా బావి ఏర్పాటు చేయడం ద్వారానూ పరిష్కరిస్తాం. తద్వారా పీడిత ప్రజలు చీలిపోకుండా నిలబెట్టి భూస్వాముల కుతంత్రాలు ఫలించ కుండా చేస్తాం.
దీనినే ప్రజల మధ్య వైరుధ్యాలను పరిష్కరించే పద్ధతి అంటాం. ఆ విధంగా యాదృచ్చికంగా గాని, ప్లాన్ ప్రకారం రెచ్చగొట్టడం ద్వారా గాని, ఉత్పన్నమయ్యే సమస్యలన్నింటినీ, భూస్వాములకు వ్యతిరేకంగా పీడిత ప్రజలందరి సమైక్య లక్ష్యంతో పరిష్కరించడం ద్వారా, వ్యవసాయ విప్లవాన్ని ముందుకు తీసుకొని పోవాలి. అంతేగాని చూచి చూడనట్లు సమస్యను వదిలివేయటం కూడదు.
ఇలాంటి సమస్యల ఎడల రివిజనిస్టుల వైఖరికీ విప్లవకారుల వైఖరికీ గల తేడా ఏమిటనేది ఐదవ అంశం. అనేక ఇతర సమస్యలలో మాదిరిగానే రివిజనిస్టులు, ఫారంకు (స్వరూపం, పద్ధతి) ప్రాముఖ్యతనిచ్చి కంటెంటు (విషయం) పట్ల ఉదాసీనత వహిస్తారు. ఇలాంటి సమస్యలేవీ ఎదురైనా అవన్నీ కుల సమస్యలుగా పేర్కొని అసలు సమస్యలలో తల దూర్చకుండా తప్పించుకోడానికి ప్రయత్నిస్తారు. వెనకబడిన కులాల సమస్యలన్నీ సారాంశం లో వర్గ సమస్య లేనన్న యదార్థాన్ని వారు గుర్తించరు. తీరా సమస్య తీవ్రమై భూస్వాములు ఒక పక్షం గానూ, వెనుకబడిన కులాలకు చెందిన వారు మరో పక్షం గానూ చీలిపోయి, అగ్రకులాలకు చెందిన పేద, మధ్యతరగతి వారు కొంతమంది తటస్తులై, మరికొందరు భూస్వాముల పక్షం వహించి, పోరాటం తీవ్రతరమైన స్థితిలో, అగ్రకులాలకు చెందిన రివిజనిస్టులంతా, "హరిజనులు మరీ మితిమీరి పోతున్నారు", "అసభ్యంగా ప్రవర్తిస్తున్నారు" లాంటి సాకులు చెప్పి, చివరకు భూస్వాముల పక్షం వహిస్తారు. (కమ్యూనిస్టు పార్టీకి బలమైన గ్రామం అనుకున్న చోట యదార్ధంగా జరిగిన సంఘటన). పాలకవర్గాల ఏజెంట్లుగా కార్మిక వర్గ బురఖాలో దూరిన రివిజనిస్టుల పాత్ర వర్గపోరాటం మొత్తంలో ఎలా ఉంటుందో, ఈ సమస్యలోనూ అలాగే ఉంటుంది. అంతిమంగా వారు భూస్వాముల సేవలోనే తరిస్తారు. విప్లవకారులు అలాకాకుండా వెనకబడ్డ కులాలు అనబడే వాటిపై సాంఘికంగా జరుగుతున్న దాడులను సారాంశంలో వర్గ సమస్యలుగానే భావించి, పైన చెప్పిన రీతిలో పరిష్కరించడానికి పూనుకుంటారు. అదే తేడా.
ఇక ఆఖరు విషయం - రివిజనిస్టు పిరియడ్ లో ఈ సమస్యకు సంబంధించిన ఆచరణ పర్యవసానం ఏమిటి? అనేది. ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో కమ్యూనిస్టు పార్టీ మొదట డెల్టా ఏరియాలోని భూస్వాములు, ధనిక రైతుల కుటుంబాల నుండి వచ్చిన యువకులలో పుట్టింది. వారి నాయకత్వం క్రింద గ్రామీణ యువకులలో ఒక బలమైన శక్తిగా తయారైన తర్వాత వ్యవసాయ కూలీలలోకి, మెట్ట ప్రాంతంలోని రైతాంగంలోకి అది విస్తరించింది. రాయలసీమ, తెలంగాణ ప్రాంతాలకు కూడా పెద్ద పెద్ద భూస్వాముల కుటుంబాలకు చెందిన యువకుల ద్వారానే పార్టీ విస్తరించింది.
రెండో ప్రపంచ యుద్ధం పూర్తి అయ్యేనాటికి (1945) డెల్టా జిల్లాలోని (అప్పట్లో ఆంధ్ర రాష్ట్రంలో కమ్యూనిస్టు పార్టీకి అదే గుండెకాయ లాంటిది) హరిజనులలో గమనించదగిన స్థాయిలో ఆదరాభిమానాలు ఏర్పడ్డాయి. అయితే ఆ అభిమానం వెనక, భూస్వామ్య విధానానికి వ్యతిరేకంగా వ్యవసాయ విప్లవంలో తమను శక్తివంతంగా నడిపించగల నాయకత్వం అనే భావం కంటే, ఇంతకు పూర్వం ఆ గ్రామంలో తమను పీడిస్తున్న భూస్వాములతో పోల్చగా వీరు మంచి వారు అనే భావమే హెచ్చు. మంచి విషయాలు చెప్పే బోధకులు గానే వారిలో గౌరవం ఏర్పడింది తప్ప, తమలో ఒకరిగా కానీ, తమకు నిజమైన నాయకులుగా కానీ, వారు ఎన్నడూ భావించలేదు. అందుకు కారణం ఆనాటి హరిజనులలో కమ్యూనిస్టు పార్టీ పట్ల ఏర్పడిన గౌరవం. అచ్చటచ్చట రోజు కూలీ సమస్యల పైనా, పాలేళ్ళ జీతాల పైనా కొన్ని పోరాటాలు నడిపినప్పటికీ, ప్రధానంగా అది పాత భూస్వాములతో పోల్చి చూస్తే వారు అవలంబించిన లిబరల్ ధోరణి మూలంగానూ, జనరల్ సోషలిజాన్ని గూర్చి చేస్తున్న ప్రచారం ద్వారానూ, తదితర సంస్కరణ కార్యకలాపాల ద్వారా ఏర్పడినదే తప్ప, సునిశితమైన వర్గ పోరాటాల ద్వారా ఏర్పడింది కాకపోవటమే. తూర్పుగోదావరి జిల్లా రాజోలు, అమలాపురం తాలూకాలో మాత్రం వ్యవసాయ కూలీలతో కొంతవరకు వర్గ పోరాటాల పునాదిపై అలాంటి సంఘటిత శక్తి ఏర్పడింది. అయితే అచట నాయకత్వంలో ఉన్న చిన్న చిన్న లోపాలను సాకుగా తీసుకుని రాష్ట్ర కమ్యూనిస్టు కమిటీ నాయకత్వం పనిగట్టుకుని ఆ ఉద్యమంలో మిలిటేన్సీని చంపేసే వరకూ నిద్రపోలేదు. తరువాత క్రమంగా భూస్వాములలోని ఒక సెక్షన్ తో కలిసి పోయి, చాలా గ్రామాల్లో కమ్యూనిస్టు పార్టీ మెజార్టీ పార్టీ గానో, లేక బలమైన ప్రత్యర్థి పార్టీ గానో రూపొందింది. అదే కాలానికి వ్యవసాయ కూలీలలో పెంపొందిన చైతన్యం, రివిజనిస్టు నాయకత్వం మూలంగా ఎన్నో పరిమితులకు లోనై ఉన్నప్పటికీ, వారిలో ఎంతో కొంత వ్యక్తిత్వం, సంఘటిత శక్తి పెంపొందడం కూడా నిర్వివాదమైన విషయం. అందువలన గ్రామాలలో వర్గపోరాటాలు కూడా తీవ్రతరం అయినాయి. కానీ అప్పటికే ఒక సెక్షన్ భూస్వాములతో కలిసిపోయిన కమ్యూనిస్టు పార్టీ, ఆ పోరాటాలకు నాయకత్వం వహించ లేకపోయింది సరికదా, భూస్వాములతో ఏర్పడ్డ ఐక్య సంఘటనకు నష్టదాయకంగా భావించి, వాటి ఎడల విముఖత ప్రదర్శించడం కూడా ఆరంభమైంది. అన్ని మురుగు కాలువలూ సముద్రంలో లీనమైనట్టు, అంతలోనే ప్రారంభమైన తెలంగాణ రైతాంగ మహా విప్లవంలో ఆ లొసుగులన్నీ కలిసి పోయాయి.
కానీ రివిజనిస్టు నాయకత్వం ఆ విప్లవాన్ని వెన్నుపోటు పొడిచి విచ్ఛిన్నం చేసిన తర్వాత, తిరిగి యధాస్థితికి దాపురించింది. పోరాట కాలంలో ద్రోహం చేసిన నాయకత్వంలో క్రింది నుండి పైకి తీసి వేశారు.
తెలంగాణ పోరాట ప్రభావంతో వ్యవసాయ కూలీలలో జనరల్ గా వర్గ చైతన్యం హెచ్చింది. అంతవరకూ గ్రామాలతో సంబంధం లేకుండా దూరంగా నెట్టబడ్డ హరిజనులు, గ్రామీణ జీవితం రూపురేఖలు దిద్దడంలో తాము కూడా ఇతరులతో పాటు సమానత్వాన్ని డిమాండ్ చేసే స్థితికి తయారైనారు. హరిజనులలో పెంపొందుతున్న ఈ చైతన్యం విప్లవకారులకు ఎవరికైనా ఉత్తేజాన్నిస్తుంది. కానీ ఆ నాటి రివిజనిస్టు పార్టీకి అది చీమలు పాకినట్లు అయింది."లేబర్ అరాచకం"అని దానికి నామకరణం చేశారు. ఆ చైతన్యాన్ని అణిచివేయడానికి ఎన్నో తప్పుడు సిద్ధాంతాలు వల్లించారు. "ప్రపంచ కార్మికులారా! ఏకంకండి"! అని చిలక పలుకులు పలికిన ఆనాటి
నాయకమ్మన్యులు చివరకు గ్రామాల్లో ఉండే అన్ని కులాలకు చెందిన పీడితుల అంతా ఏకం కాగా ఆ సంఘటిత శక్తిని చూసి బెదిరిపోయి, దాన్ని అణచడానికి భూస్వామ్య వర్గంలో గల వైరుధ్యాలన్నింటిని అప్పటికప్పుడు పరిష్కరించి, సమైక్య పరచి, ఆ దుష్ట కూటమి కి నాయకత్వం వహించే దుస్థితికి దిగజారారు. ఈ విప్లవ ద్రోహమంతా కుల సమస్యలలో తలదూర్చరాదనే పేరుతోనే జరిగింది.
పర్యావసానంగా రివిజనిస్టు పార్టీలు వ్యవసాయ కూలీల నుండి, ప్రధానంగా హరిజన వ్యవసాయ కూలీల నుండి, రాను రాను మరింత దూరం అయిపోయాయి. ఆచరణలో, నిర్మాణంలో, ఆ పార్టీలు కాంగ్రెస్ పార్టీకి నకల్ గానే తయారయ్యాయి. ఏ కోణం నుంచి చూసినా రివిజనిస్టుల ప్రయాణం విప్లవ విచ్ఛిన్నం వైపే ఉంటుంది. భూస్వాముల సేవకు అంకితమైన వారి ఆచరణ అంతకంటే భిన్నంగా ఉండడం అసంభవం. సాంఘిక దురంతాలను ఎదుర్కోవడంలో కూడా వారి ఆచరణ అంతే. రివిజనిస్టు కమ్యూనిస్టులు ముసుగులో ఉన్న భూస్వాముల ఏజెంట్లు కనుక బుద్ధి పూర్వకంగానే అలా వ్యవహరిస్తారు. అందుకు భిన్నంగా "విప్లవానికి బాట" డాక్యుమెంట్ వ్యక్తపరిచినట్టు, వెనకబడ్డ కులాలపై అగ్రకులాలు అనబడే వాటికి చెందిన భూస్వాములు కొనసాగించే సాంఘిక దురంతాలను సారాంశంలో వర్గ సమస్యలుగానే భావించి, ప్రజాస్వామిక విప్లవం లో భాగంగానే వాటి ని ఎదుర్కొనడంలో ముందు నిలబడాలి, అగ్రకులాలకు చెందిన పీడిత ప్రజలందరినీ ఆ పోరాటంలో మద్దతుగా నిలబెట్టడానికి శక్తి వంచన లేని కృషి చేయాలి.
ఆయన వెనకటి రచనల ప్రస్తావన చెసినప్పుడు చలం మళ్ళీ ఆ రచనలనే చేయవలసి వస్తే అంతకన్నా మరింత ఘాటుగా ఎలా రాయాలా అని ఆలోచిస్తానని అన్నాడు! అలాంటి వారితో కలిసి జీవించడం ఆయన భార్యకి అంత సులువైన విషయమేమీ కాదు, నిజమే. అయినా, ఆవిడ మీరు ఆశించినట్టు గా ఎందుకని “విముక్తి” అనుకుంటూ ఇల్లు వదిలి బయటికి వెళ్ళిపోలేదో! మీరు చూడని అంశమేదో ఆమె తన భర్తలో బహుశా చూడగలిగిందేమో మరి! లేకపోతే రంగనాయకమ్మ గారు అన్నేళ్ళు చలంతో సహజీవనం చేయగలిగేది కాదు కదా?
rama bharadwaj వారి సౌజన్యంతో
కురిసిన వెన్నెలలా, అరవిరిసిన మల్లియలా
మెరపుల గుంపేమో అది కరగని వెలుగేమో
కన్నుల తళుకేమో అది పున్నెపు ప్రోవేమో
పరమ ప్రేమకు చిహ్నమైన తెలి వెన్నెల కాంతుల సన్నపు తళుకేమో
- విశ్వసుందరమ్మ, స్నేహరుచి
కనలేదు ఆ జంట, వినలేదు ఆ జాడ
గుండె గుబగుబ లాడెను
నా గొంతు
ఎండి గుటకడదాయెను
అలసిపోయిన గుండె అట్టె ముడిపోవ
ఆకాశమున కెగిరితి
అక్కడా
అంధకారమె చూసితి
అంధకారములోన అట్టె రెక్కలు ముడిచి
అవనిపై బడితిని
అక్కడా
అంధకారమె గంటిని
- బంగారమ్మ, తమస్సు
సుఖము, శాంతి దొరకునొ యని
మునిగితి మెన్నో నదులను
మోక్షము చేపట్టుద మని
ఎక్కితి మెన్నో కొండల
నీశ్వరు దర్శింతా మని
మ్రొక్కితి మెన్నో వేల్పుల
కొక్క పండు వర మిమ్మని
నోచితి మెన్నో నోములు
కాచి బ్రోచు నని పార్వతి
కడకు దేవి దయచేతను
కంటిమి రత్నములు రెండు
బతుకు కలంకారముగా
వాని దాచ చేతగాక
ఎచటనొ పోగొట్టుకొంటి
మెంతటి దురదృష్టముననొ
- సౌదామిని, దురదృష్టము
ఇద్దరి రక్తమూ ఎర్రగానే వుంది
ఇద్దరి రక్తమూ వేడిగానే వుంది
ఇద్దరి రక్తమూ ఉప్పగానే వుంది
అంతే
ఆ తర్వాతెప్పుడూ అనుకరించలేదు నా పూజ్య పూర్వీకుల్ని
ఆలోచించేవాణ్ణి శాస్త్రీయంగా నా మేధస్సుతో నేను
ఆచరించేవాణ్ణి ఏది సమంజసమనిపిస్తే దాన్ని
అనుసరించేవాణ్ణి ఏది యోగ్యమనిపిస్తే దాన్ని
- పెళ్ళకూరు జయప్రద, నేస్తం ఆలోచించు
కొబ్బరాకుల నిలువు పాపిట మీద
మంచు బొట్టొకటి మిసమిసా నాకేసి చూస్తోంది
ఎదలోపల ఎక్కడో ఖరీదైన జ్ఞాపకం కాలుతోంది
గుండెలోపల పండిన మొగలిరేకు గుచ్చుకొన్నట్లు
చివ్వుమన్న బాధ రివ్వుమన్న సువాసన
…
- కొండేపూడి నిర్మల, నిద్రపట్టని రాత్రి
అందచందాలున్నాయి
గుణగణాలున్నాయి
తెలివితేటలున్నాయి
అవన్నీ పురుషుడికి
తల్లిగా
ప్రేయసిగా
స్త్రీ ఇస్తుంది
అన్ని ఇచ్చి
చివరికి
మగాడి చేతిలో
ఆటబొమ్మవుతుంది
- రేవతీదేవి, స్త్రీ
పెళ్లి చేస్తానని
పంతులుగారన్నప్పుడే భయం వేసింది
ఆఫీసులో నా మొగుడున్నాడు
అవసరమున్నా సెలవివ్వడని
అన్నయ్య అన్నప్పుడే
అనుమానం వేసింది
వాడికేం మహారాజని
ఆడా మగా వాగినప్పుడే
అర్థమయిపోయింది
పెళ్లంటే పెద్ద శిక్షని
మొగుడంటే స్వేచ్ఛభక్షకుడని
మేం పాలిచ్చి పెంచిన జనంలో సగమే
మమ్మల్ని విభజించి పాలిస్తోందని
- సావిత్రి, ఒక ఆడపిల్ల స్వగతం
ఆడదిగా పుట్టనని అడవిలో మానైనా కాలేదని
విలపించే రోజులు
పోతున్నాయిలే తల్లీ
ఎందుకంటే
నీవు అమ్మ పొట్టలోంచి
బైటికే రావుగా
- ఈశ్వరి
ఆ రంగుటద్దాలు తీసేసి
నా కళ్లు పెట్టుకొని
నీలోకి చూసుకో
తెలుస్తుంది -
నీలో సగం నేనేనని
- ఇందిర కొల్లి, నీవు నేను