Index - impartant contents

Categories
Education / విద్య
General / సాధారణం
General Knowledge / జనరల్ నాలెడ్జ్
Health / ఆరోగ్యం
History / చరిత్ర
Literature / సాహిత్యం
Philosophy / తత్వం
Philosophers / తత్త్వవేత్తలు
Historical Philosophers / చరిత్ర తాత్వికులు
Politics / రాజకీయాలు
Religion / మతం
Photo of the Day / ఈరోజు ఫోటో
Personality Development / వ్యక్తిత్వ వికాసం
Music / సంగీతం
Let’s Learn / తెలుసుకుందాం
personality / వ్యక్తిత్వం

H2.చరిత్ర ప్రపంచ చరిత్ర 2🌐

 

 ప్రపంచ చరిత్ర :
 Indus Valley Civilization:
II. సింధు నాగరికత

1. వివరణ:
సింధు నాగరికత (సుమారు 3300 BCE - 1300 BCE) ప్రాచీన భారత ఉపఖండంలో అభివృద్ధి చెందిన ఒక ప్రాముఖ్యమైన నాగరికత. ఈ నాగరికత ప్రధానంగా సింధు నది వద్ద ఉన్న ప్రాంతంలో విస్తరించి ఉంది, ప్రస్తుత పాకిస్తాన్ మరియు ఉత్తర భారతదేశం భాగాలను కవర్ చేస్తుంది. ఇది నగర ప్రణాళిక, ఇన్ఫ్రాస్ట్రక్చర్ మరియు సాంఘిక వ్యవస్థలలో ముందుగానే ఉన్న విధానాలను సూచిస్తుంది.

2. ప్రధాన లక్షణాలు:

నగర ప్రణాళిక: సింధు నాగరికతలో ఉన్న నగరాలు (హరప్పా, మోహేంజోదారో) పద్ధతిగా ప్లాన్ చేయబడ్డాయి, వీటిలో చక్రాకార వీధులు, పానీయం వ్యవస్థలు మరియు మంచి నీటి సరఫరా వ్యవస్థలు ఉన్నాయి.

నిర్మాణ కళ: ఈ నాగరికత ఇసుక మరియు మట్టి భవనాలను నిర్మించడానికి ఆధునిక రీతులను ఉపయోగించింది. ఇనుప వాడకం చాలా అభివృద్ధి చెందినది.

వ్యవసాయం: ఈ నాగరికత వ్యవసాయంలో నైపుణ్యాన్ని కలిగి ఉంది, ప్రధానంగా పంటలలో గోధుమలు, వరి, గడ్డి మరియు పండ్లు చేర్చబడతాయి.

చరిత్ర మరియు వ్యాపారం: సింధు నాగరికత వాణిజ్యం ద్వారా పరివర్తన చెందింది, ఇది మెస్సపోటామియా మరియు ప్రాచీన ఈజిప్టుతో సంబంధాలు కలిగి ఉంది.

3. ప్రధాన సంఘటనలు:

హరప్పా మరియు మోహేంజోదారో స్థాపన (సుమారు 2500 BCE) - ఈ నగరాలు సింధు నాగరికత యొక్క కేంద్రంగా మారాయి.

నాగరికత యొక్క పతనం (సుమారు 1900 BCE) - అనేక సిద్ధాంతాల ప్రకారం, పరిసర ప్రాంతాల మార్పులు, ప్రకృతి విపత్తులు మరియు వాతావరణ మార్పులు దీనికి కారణమని భావిస్తున్నారు.

4. సాంస్కృతిక ప్రభావం:

సింధు నాగరికత భారతదేశపు ప్రాచీన సాంస్కృతిక వారసత్వానికి ప్రాధమికంగా మారింది.

వారు సాంఘిక వ్యవస్థ, కళ, మతం మరియు వాణిజ్య పరమైన అభివృద్ధికి కీలకంగా ఉన్నారు, ఇది నేటి భారతీయ సాంస్కృతిక పరిణామాలను ప్రభావితం చేసింది.

III. ఆర్య నాగరికత

1. వివరణ:
ఆర్య నాగరికత అనేది భారత ఉపఖండంలో సుమారు 1500 BCE తరువాత అభివృద్ధి చెందింది. ఇది వేద యుగంగా కూడా పరిగణించబడుతుంది, ఇది ఆర్యన్ల ఆక్రమణల ద్వారా వచ్చిన సాంస్కృతిక మార్పులను సూచిస్తుంది. ఆర్యులు క్రీ.పూ. 1500 - 500 మధ్యకాలంలో భారతదేశానికి ప్రవేశించిన కొందరు క్షేత్రవాసులు, వారు సంస్కృతాన్ని మరియు వేదాలను అభివృద్ధి చేశారు.

2. ప్రధాన లక్షణాలు:

సంస్కృతం: ఆర్యులు సంస్కృత భాషను అభివృద్ధి చేశారు, ఇది వేద గ్రంథాలకు ఆధారం.

వేదాలు: ఆర్య నాగరికత యొక్క పునాది వేదాలు - రుగ్వేదం, యజుర్వేదం, సామవేదం మరియు ఆథర్వవేదం.

సామాజిక వ్యవస్థ: ఈ నాగరికత వర్ణ వ్యవస్థను స్థాపించింది, ఇది బ్రాహ్మణులు, క్షత్రియులు, వైశ్యులు మరియు శూద్రలుగా విభజించబడింది.

ధర్మశాస్త్రాలు: ఆర్య నాగరికతలో ధర్మ మరియు నీతి ప్రాముఖ్యమైనవి, వీటిని సమాజానికి పునాది కట్టడానికి ఉపయోగించారు.

3. ప్రధాన సంఘటనలు:

ఆర్యుల భారతదేశంలో ప్రవేశం (సుమారు 1500 BCE) - ఈ సమయంలో వారు భారత ఉపఖండంలో కొత్త నాగరికతలు మరియు సంస్కృతులపై ప్రభావం చూపించారు.

వేద రచనలు (సుమారు 1500 - 500 BCE) - వీటిలో ధర్మం, యజ్ఞాలు, ఫలితాలు మరియు జీవన విధానాలను గురించి ప్రత్యేకంగా చర్చించబడింది.

4. సాంస్కృతిక ప్రభావం:

ఆర్య నాగరికత భారతీయ సాంస్కృతిక పరిణామంలో కీలకమైన దశ. ఇది హిందూ మతం మరియు సాంఘిక వ్యవస్థకు ప్రాథమిక రూపాన్ని అందించింది.

ఆర్యుల ఆక్రమణలు క్రమంగా భారతదేశంలో వివిధ ప్రాంతాలలో ఉన్న ప్రజలతో అనుసంధానం ఏర్పరుచుకున్నాయి, తద్వారా వాస్తవానికి బహుళ సాంస్కృతిక సామరస్యానికి దారితీసింది.

IV. బుద్ధ నాగరికత

1. వివరణ:
బుద్ధ నాగరికత అనేది సుమారు 5వ శతాబ్దం BCE లో బుద్ధుడు (గౌతమ బుద్ధ) యొక్క ఉపదేశాల ఆధారంగా అభివృద్ధి చెందింది. ఇది భారతదేశంలో మొదటిగా ప్రారంభమై, తరువాత తూర్పు ఆసియా, దక్షిణ ఆసియా, కేంద్రీయ ఆసియా మరియు జపాన్ వంటి వివిధ ప్రాంతాలలో వ్యాప్తి చెందింది. బుద్ధా తన సందేశం ద్వారా ఆధ్యాత్మిక, మానసిక మరియు సామాజిక మార్పులను సృష్టించాడు.


2. ప్రధాన లక్షణాలు:

బుద్ధిజం: బుద్ధ నైతికత, ధ్యానం మరియు ధర్మాన్ని ప్రమాణంగా తీసుకుంటుంది, ఇది వ్యక్తుల మానసిక శాంతి మరియు ఆత్మ వికాసానికి దారితీస్తుంది.

చనన మరియు పునర్జన్మ: బుద్ధం చనన మరియు పునర్జన్మపై గట్టి శ్రద్ధ పెంచాడు, ఇది జ్ఞానం మరియు వివేకాన్ని పెంచడానికి సహాయపడుతుంది.

అనుకూలత: బుద్ధిజం సమాజంలో సమానత్వాన్ని ప్రోత్సహిస్తుంది, సామాన్య ప్రజలందరికీ మార్గదర్శకత్వం అందిస్తుంది.

3. ప్రధాన సంఘటనలు:

బుద్ధుడి సాక్షాత్కారం (సుమారు 528 BCE) - బోధి చెట్టు కింద ధ్యానం చేసి మహా జ్ఞానాన్ని పొందడం.

బుద్ధ నిగ్రహం (సుమారు 483 BCE) - బుద్ధుడు పరినిర్వాణానికి చేరడం, ఇది అతని అనువాదం మరియు బుద్ధిజం యొక్క ప్రాముఖ్యతను వ్యక్తీకరిస్తుంది.

4. సాంస్కృతిక ప్రభావం:

బుద్ధ నాగరికత భారతదేశంలో సాంస్కృతిక, ఆధ్యాత్మిక మార్పులను నడిపించింది, తద్వారా దానిని పలు సంస్కృతులపై ప్రభావం చూపించగలిగింది.

బుద్ధిజం కళ, సాహిత్యం మరియు తత్త్వశాస్త్రం లో విశేషంగా ప్రతిబింబించింది. బోధి చెట్టు, స్టూపాలు మరియు చొరబాటు ముర్తుల ద్వారా ఇది కళాకారులలో ప్రేరణను ఇచ్చింది.

భారతదేశంలో మరియు ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న అనేక ప్రజలందరికీ సంతోషం మరియు శాంతిని ప్రసాదించింది.

1. ఋగ్వేదం (Rugveda)
కాలం: సుమారు 1500-1200 BC
2. యజుర్వేదం (Yajurveda)
కాలం: సుమారు 1200-800 BCE
3. సామవేదం (Samaveda)
కాలం: సుమారు 1200-800 BCE
వేదకాల ప్రముఖ దేవుళ్లు (Prominent Deities of the Vedic Period)

1. ఇంద్ర (Indra)
వర్షాలు, యుద్ధాలు మరియు పవిత్రతకు సంబంధించిన దేవుడు.

2. అగ్నీ (Agni)
అగ్ని మరియు యజ్ఞాలకు సంబంధించిన దేవుడు.

3. వరుణ (Varuna)
సముద్రాలు, నదులు మరియు ఆర్థిక న్యాయం యొక్క దేవుడు.

4. సూర్య (Surya)
సూర్యుడిని సూచించే దేవుడు, జ్యోతిష్సు మరియు ఆరోగ్యం.

5. చంద్ర (Chandra)
చంద్రుడిని సూచించే దేవుడు, రాత్రి మరియు శాంతి.

6. వాయు (Vayu)
గాలి మరియు ప్రాణాన్ని ఇచ్చే దేవుడు.

7. ఉషః (Ushas)
ఉదయం మరియు వెలుగులకు సంబంధించిన దేవత.

8. సత్య (Satya)
నిజానికి మరియు న్యాయానికి సంబంధించి దేవుడు.

9. సాముద్రిక (Samudrika)
సముద్రాలకు చెందిన దేవత.

10. సప్తర్షి (Saptarishi)
సప్త ఋషుల సమూహం, జ్ఞానం మరియు దివ్యత్వానికి ప్రసిద్ధులు.

11. మిత్ర (Mitra)
స్నేహానికి, న్యాయానికి మరియు పర్యావరణానికి సంబంధించి దేవుడు.

12. రుద్ర (Rudra)
ప్రకృతిలోని అణువులు, నశనం మరియు పునరుత్థానం.

13. అశ్విని కుమారులు (Ashwini Kumaras)
ఆరోగ్యం, సౌందర్యం మరియు వైద్యం.

14. నది (Nadi)
నదులకు ప్రాముఖ్యం కలిగించే దేవత.

15. సముద్ర (Samudra)
సముద్రాలను కాపాడే దేవుడు.

అదనపు దేవతలు

16. తపస్సు (Tapas)
ఆధ్యాత్మికత మరియు పరిశుద్ధతను ప్రతిబింబించే దేవుడు.

17. దివ్య (Divya)
దివ్యమైన మరియు ప్రళయాత్మక శక్తులకు సంబంధించిన దేవుడు.

18. సంభవ (Sambhava)
సృష్టికి సంబంధించిన దేవుడు.

19. నక్షత్ర (Nakshatra)
నక్షత్రాలపై ప్రభావాన్ని చూపే దేవత.

20. బ్రహ్మ (Brahma)
సృష్టి దేవుడు, బ్రహ్మాండానికి ఆధారం.

ఈ దేవతలు వేద కాలంలో ప్రాముఖ్యమైన పాత్రలను నిర్వర్తించాయి, మరియు ఇవి ప్రాచీన భారతీయ ఆధ్యాత్మికత, సంస్కృతిలో ప్రధాన స్థానం కలిగి ఉన్నాయి.

ఉపనిషద్ యొక్క చరిత్ర
ఉపనిషద్‌లు ప్రాచీన భారతీయ గ్రంథాల సమాహారం, ఇవి లోతైన తాత్త్విక సిద్ధాంతాలను అన్వేషిస్తాయి మరియు హిందూ ఆధ్యాత్మిక సాహిత్యంలో కీలక భాగం. ఇవి ప్రధానంగా ధ్యానం, నైతికత మరియు నిజమైన వాస్తవపు స్వరూపాన్ని గురించి చర్చిస్తాయి.

ఉపనిషద్‌ల కాలక్రమం
1. ప్రాచీన ఉపనిషద్‌లు (సుమారు 800-500 BCE)

చండోగ్య ఉపనిషద్: అత్మ మరియు బ్రహ్మన్ మధ్య సంబంధాన్ని మరియు ఆత్మ యొక్క స్వరూపాన్ని అన్వేషిస్తుంది.

బ్రహదరన్యక ఉపనిషద్: సృష్టి, వాస్తవ స్వరూపం మరియు ఆత్మ గురించి చర్చించే అతి పొడవైన ఉపనిషద్.

ఐతరేయ ఉపనిషద్: విశ్వ సృష్టి మరియు ఆత్మ యొక్క స్వరూపంపై దృష్టి పెట్టింది.

తైత్తిరీయ ఉపనిషద్: బ్రహ్మన్ యొక్క స్వరూపం మరియు జ్ఞానం యొక్క దశల గురించి చర్చిస్తుంది.

2. మధ్య ఉపనిషద్‌లు (సుమారు 500-300 BCE)

ముందక ఉపనిషద్: ఉన్నత (పర) మరియు దిగువ (అపర) జ్ఞానాన్ని వేరుచేస్తుంది.

ప్రాశ్న ఉపనిషద్: ఒక సంభాషణ రూపంలో ఉండి, ఉనికిని మరియు అంతిమ వాస్తవాన్ని గురించి ఆరు ప్రాథమిక ప్రశ్నలకు సమాధానాలు ఇస్తుంది.

స్వేతాశ్వతర ఉపనిషద్: వ్యక్తిగత దేవుడు మరియు దైవం మరియు వ్యక్తి మధ్య సంబంధాన్ని చర్చిస్తుంది.

3. క్రియాశీల ఉపనిషద్‌లు (సుమారు 300 BCE - 200 CE)

మందుక్య ఉపనిషద్: "ఓం" అక్షరాన్ని మరియు దాని ప్రాముఖ్యతను పరిశీలిస్తుంది, చైతన్య స్థితుల గురించి చర్చిస్తుంది.

కెన ఉపనిషద్: శ్రేష్ఠ చైతన్య స్వరూపాన్ని మరియు ప్రపంచాన్ని నియంత్రించే శక్తులను అన్వేషిస్తుంది.

ముఖ్యమైన తాత్త్విక అంశాలు

బ్రహ్మన్: అంతిమ వాస్తవం లేదా సామూహిక ఆత్మ.

ఆత్మ: వ్యక్తిగత ఆత్మ లేదా స్వీయత, ఇది ఉన్నత తాత్త్విక ఆలోచనలలో బ్రహ్మన్‌తో సమానంగా పరిగణించబడుతుంది.

మోక్ష: పునర్జన్మ చక్రం నుండి విముక్తి పొందడం.

ప్రభావం మరియు వారసత్వం

ఉపనిషద్‌లు హిందూ తాత్త్వికత మరియు ఆధ్యాత్మికతపై తీవ్రమైన ప్రభావాన్ని చూపించాయి, వీటి ద్వారా వివిధ ఆలోచనా పద్ధతులు, ముఖ్యంగా వేదాంతం, ప్రభావితం అయ్యాయి. అంతేకాకుండా, ఈ ఉపనిషద్‌లు ప్రపంచవ్యాప్తంగా తాత్త్వికులు మరియు పండితులను ఆకర్షించి, భారతీయ తాత్త్వికతను మరియు ఆధ్యాత్మికతను అర్థం చేసుకోవడంలో సహాయపడాయి.
బైబిల్లో చెప్పబడిన ఈజిప్ట్ చరిత్రకు సంబంధించి ఏళ్ల కాలక్రమం (timeline) కొన్ని సందర్భాలలో సూటిగా చెప్పబడదు, కానీ ఆధారాలు మరియు పరిశోధనల ద్వారా ఆ కాలాన్ని అంచనా వేయవచ్చు. కొన్ని ముఖ్యమైన సంఘటనల సమయం ఈ విధంగా ఉంటుందని భావిస్తున్నారు:

1. జోసెఫ్ కాలం (ప్రారంభ ఉనికి):
జోసెఫ్ ఈజిప్టుకు తలవంచి奴గా వెళ్ళి తర్వాత ఫరో వద్ద ప్రాముఖ్యత పొందాడు. ఇది మొదటి మధ్యరాజ్య కాలంలో జరిగినదని చాలా మంది భావిస్తున్నారు, అంటే ఇది సుమారు క్రీ.పూ. 1700-1600 కాలంలో జరిగినట్లు అంచనా వేయవచ్చు.

2. మోషే మరియు ఎగ్జోడస్:
ఇశ్రాయేలీయుల నిర్గమం (Exodus) బైబిల్లో ప్రధానమైన సంఘటన. ఈ సంఘటన గురించి చరిత్రపరంగా ఖచ్చితమైన తేదీలను నిర్ణయించడం కష్టం, కానీ చాలా పరిశోధకులు దీనిని క్రీ.పూ. 13వ శతాబ్దం అంటే సుమారు క్రీ.పూ. 1200 ప్రాంతంలో జరిగిందని భావిస్తారు. అయితే కొందరు పరిశోధకులు దీనిని క్రీ.పూ. 15వ శతాబ్దం లేదా క్రీ.పూ. 1400 ప్రాంతంలో జరిగినదని కూడా సూచిస్తున్నారు.

3. ఇతర సంఘటనలు:
బైబిల్లో, ఇశ్రాయేలీయులు మరియు ఈజిప్టుతో సంబంధం ఉన్న కొన్ని ఇతర సంఘటనలు కూడా వర్ణించబడ్డాయి, ఉదాహరణకు, శలొమోను రాజు యొక్క ఏలిక సమయంలో ఈజిప్టుతో సంబంధాలు ఉన్నాయని చెప్పబడింది. ఇది సుమారు క్రీ.పూ. 10వ శతాబ్దం (970–931 BCE) కాలంలో జరుగుతుందని అంచనా.

ఈ సంఘటనలు ఒక సమగ్ర చరిత్రను చెప్పడానికి సహాయపడతాయి, అయితే ఆధునిక చరిత్ర మరియు పురావస్తు పరిశోధనలు ఈ సంఘటనలకు సంబంధించిన ఆధారాలను ఇప్పటికీ పరిశీలిస్తున్నాయి.
అబ్రహం అనే మహనీయుడు ప్రాచీన ఈశాన్య మెసొపొటేమియాలోని ఒక నగరం అయిన ఉర్ నుండి వచ్చారు. ఈ ప్రాంతం, ప్రస్తుత ఇరాక్‌లో ఉన్నందున ఈ నగరానికి చాలా పురాతన చరిత్ర ఉంది. అబ్రహం, బైబిల్ ప్రకారం, దేవుని నుండి ప్రత్యేక దైవ ఆదేశాలను అందుకున్నవాడు, ఈ ప్రకారం అతను తన కుటుంబంతో పాటు ఉర్‌ను వదిలి కెనాన్ దేశానికి ప్రయాణించాడు.

ఉర్ చరిత్ర

ఉర్ సుమేరియన్ నాగరికతలో ఒక ముఖ్యమైన నగరం. ఇది మెసొపొటేమియా ప్రాంతంలో ఉన్నప్పుడు అభివృద్ధి చెందింది, మరియు బబిలోనియన్లు, అక్కాడియన్లు మరియు సుమేరియన్లు వంటి పలు రాజవంశాల ఆధిపత్యంలో ఉంది.
ఆర్థికం మరియు సంస్కృతి: ఉర్ ఒక ప్రధాన ఆర్థిక కేంద్రంగా పరిగణించబడింది, మరియు దాని ప్రాచీన కాలంలో వాణిజ్యానికి ప్రసిద్ధి చెందింది. ఇక్కడ గనుల నుంచి తవ్విన ఏనుగు దంతాలు, కంచు వస్తువులు, గ్లాస్ వస్తువులు కనిపిస్తాయి, ఇది దాని శక్తివంతమైన వాణిజ్య నెట్వర్క్‌ను సూచిస్తుంది. అందులో విశాలమైన పథకాలతో కూడిన ఆలయాలు మరియు మటుకుల నిర్మాణాలు ఉన్నాయి, ముఖ్యంగా "జిగురత్ ఆఫ్ ఉర్," ఒక పెద్ద ఆలయ నిర్మాణం.

ఆధ్యాత్మికత: ఉర్ ప్రజలు మిగతా మెసొపొటేమియన్ దేవతల పట్ల శ్రద్ధగలవారు, ముఖ్యంగా నన్నా లేదా సీన్ అనే చంద్ర దేవుడిని కొలిచేవారు.

విజ్ఞానం: అబ్రహం జీవించిన సమయంలో, ఉర్ ఒక శాస్త్రపరమైన, జ్యోతిషశాస్త్రం, గణితశాస్త్రం, సాహిత్య రంగాల్లో ముందంజలో ఉండే నగరం.

Alexander – The Great Conqueror
Alexander the Great (356 BCE - 323 BCE) is one of history's most renowned military leaders, rulers, and strategists. He is also known as Alexander of Macedonia.

Birth and Early Life

Born: 356 BCE, in Pella, the capital of Macedonia.

Father: Philip II, King of Macedonia and a brilliant military strategist.

Mother: Olympias, a devout and influential woman.

Tutor: Aristotle, who laid the foundation for Alexander's intellectual growth in philosophy, science, and governance.

Alexander showed extraordinary skills in warfare, administration, and leadership from a young age.

Conquests and Achievements

At just 20 years old, Alexander became the king of Macedonia.

1. Early Victories: He expanded Macedonia's power and consolidated the empire established by his father.

2. Conquest of the Persian Empire:

Defeated Darius III, the Persian king, and claimed control over the vast Persian Empire.

Major battles:

Battle of Granicus

Battle of Issus

Battle of Gaugamela

3. Conquest of Egypt:

In 332 BCE, Alexander took Egypt and was declared a pharaoh.

Founded Alexandria, which became a center of learning and culture.

4. Invasion of India:

In 326 BCE, he defeated King Porus at the Battle of Hydaspes in present-day Punjab.

However, harsh conditions and low morale among his troops forced him to return.

Military Prowess and Strategies

Alexander was known for his innovative military strategies:

Used the phalanx formation and combined tactics to outwit enemies.

Led his army with unmatched courage and inspired loyalty among his soldiers.

Death and Legacy

On his way back from India, Alexander fell ill and died in Babylon in 323 BCE at the age of 33.

After his death, his empire was divided among his generals, leading to its eventual decline.

Significance

1. Cultural Integration:
Alexander spread Greek culture (Hellenistic civilization) across Asia, influencing local traditions and fostering a blend of cultures.

2. Visionary Leader:
A symbol of courage and determination, Alexander united vast territories and established one of history's largest empires.

3. Philosophy of Expansion:
He believed in exploring the unknown and pushing boundaries, making him an eternal source of inspiration.

Alexander’s legacy, as "The Great," endures because of his military genius and the cultural changes he initiated across the ancient world.



C03.చరిత్ర శాతవాహనుల చరిత్ర🌐



శాతవాహనుల చరిత్ర

Collection
శాతవాహనుల తొలి రాజధాని
    
శాతవాహనుల తొలి రాజధాని ఏది?  మహారాష్ట్రలోని పైఠాన్ (ప్రతిష్ఠానపురం) అని కొందరు, అమరావతి (ధాన్యకటకం) అని మరికొందరు వాదిస్తున్నారు. అయితే చాలా మంది నేటి కరీంనగర్‌లోని కోటిలింగాల శాతవాహనుల తొలి రాజధాని అని వాదిస్తున్నారు. ఈ ప్రాంతంలో లభించిన కొన్ని పురావస్తు, చారిత్రక ఆధారాలు దీనికి బలం చేకూరుస్తున్నాయి. క్రీస్తు పూర్వమే ఇక్కడ నాగరికత వెలసినట్లు అక్కడ తవ్వకాల్లో లభించిన వివిధ వస్తువులను పరిశీలించడం ద్వారా తెలుస్తోంది.

కోటిలింగాల’ కరీంనగర్ జిల్లాలోని వెల్గటూర్ మండలంలో ఉంది. ఇది హైదరాబాద్ నుంచి 220 కి.మీ., జిల్లా కేంద్రం నుంచి 50 కి.మీ. దూరంలో ఉంది. కరీంనగర్ నుంచి లక్సెట్టిపేట వెళ్లే మార్గంలో వెల్గటూర్ నుంచి తూర్పు దిశగా 5 కిలోమీటర్లు ప్రయాణిస్తే కోటిలింగాల చేరుకోవచ్చు. పడమర నుంచి తూర్పునకు ప్రవహించే గోదావరి ఈ ప్రాంతంలో కొద్దిగా మలుపు తిరుగుతుంది. ఈ వంక దాటగానే దక్షిణం నుంచి పెద్దవాగు (మునుల వాగు) వచ్చి కలుస్తుంది. ఇలా ఏర్పడ్డ త్రిభుజాకార స్థలంలో చారిత్రక తొలి యుగపు దిబ్బ 110 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో భూమి నుంచి ఆరు మీటర్ల ఎత్తున ఉంది. ఇక్కడ కోట శిథిలాలు కూడా బయల్పడ్డాయి. కోట నిర్మాణానికి 50 నుంచి 55 సెం.మీ. పొడవు ఉన్న ఇటుకలను వాడారు. దక్షిణంగా మునేరు పక్కన కోట గోడలో కొంత భాగం నిలిచి ఉండటం నేటికీ చూడొచ్చు. ఆగ్నేయ బురుజుపై ప్రస్తుతం కోటేశ్వరాలయం ఉంది. గోదావరి తీరంలో వెలసిన ఈ గ్రామం అతి పురాతనమైందని, క్రీ.పూ.5వ శతాబ్దం నాటికే విలసిల్లిందని చరిత్రకారుల వాదన.

చరిత్ర ఏం చెబుతోంది?
ప్రాచీన షోడశ మహాజనపదాల్లో ఒకటైన అస్సక జనపదం రాజధాని నగరమే నేటి కోటిలింగాల ప్రాంతమని పురావస్తు శాస్త్రవేత్తల అభిప్రాయం. ఇక్కడ ఉన్న ప్రాచీన శైవాలయం దీనికి సంబంధించి స్పష్టమైన ఆధారాలను అందిస్తోంది. ఈ ప్రాంతంలో కోటలోని లింగాలను ‘క్రోట లింగాలు’గా పిలిచేవారని, ఇదే క్రమంగా ‘క్రోటలింగాల’ ఆ తర్వాత ‘కోటి లింగాల’గా స్థిరపడిందని చరిత్రకారులు, పురావస్తు శాస్త్రవేత్తలు చెబుతున్నారు. శాతవాహనుల్లో ప్రసిద్ధ రాజు, స్వయంగా కవి అయిన హాలుడు ‘గాథాసప్తశతి’లో క్రోటేర్మధ్యే అని పేర్కొన్నాడు. అందువల్ల ఇది మొదట ‘క్రోటి’గా ఉండి ఆ తర్వాత లింగాల అనే పేరు కలిసిందని చరిత్రకారులు భావిస్తున్నారు.
శాతవాహన సామ్రాజ్యాన్ని స్థాపించిన శ్రీముఖుడితో పాటు అతడి పూర్వీకుడైన శాతవాహనుడు, తదనంతర పాలకుడైన శాతకర్ణి నాణేలు కోటిలింగాలలో మాత్రమే లభ్యమయ్యాయి. మలిదశ పాలకులైన గౌతమీపుత్ర శాతకర్ణి, యజ్ఞశ్రీ శాతకర్ణి నాణేలు ఈ ప్రాంతంలో లభించలేదు. అదేవిధంగా తొలి శాతవాహనుల నాణేలు మహారాష్ట్రలోని పైఠాన్‌లో, అమరావతిలో లభించలేదు. ఈ రెండు ప్రాంతాల్లో మలిదశ శాతవాహనుల నాణేలు మాత్రమే దొరికాయి. వీటి ఆధారంగా శాతవాహనుల తొలి రాజధాని కోటిలింగాల, రెండో రాజధాని పైఠాన్, చివరి రాజధాని అమరావతి అని స్పష్టమవుతోంది.

అతి ప్రాచీన బౌద్ధ స్తూపం
కోటిలింగాల ప్రాంతంలోని పెద్దవాగు గోదావరిలో సంగమించే ప్రదేశంలో (ఆగ్నేయ భాగం) ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణలోనే అతి ప్రాచీన బౌద్ధ స్తూపం బయటపడింది. ఈ స్తూపం తూర్పు నుంచి పడమరకు 1,055 మీటర్లు, ఉత్తరం నుంచి దక్షిణానికి 333 మీటర్లు, ఎత్తు 9 మీటర్లు ఉంది. ఇది గుండ్రని ఇటుకలతో ప్రదక్షిణాపథాన్ని కలిగి ఉందని తవ్వకాలపై అధ్యయనం చేసిన చరిత్రకారులు పేర్కొన్నారు. స్తూపానికి 20 సెం.మీ. మందం ఉన్న రాతి పలకలు అతికించి ఉన్నాయి. ఇవి 59 దాకా లభించాయి. వీటిపై లఘు శాసనాలు ఉన్నాయి. ఇవి బౌద్ధ ధర్మాల్ని బోధిస్తున్నాయి. శాసనాల్లోని భాష పూర్వ బ్రాహ్మీలిపిలోని ప్రాకృతం. ఇది అశోకుడికి పూర్వం నాటిది. దీన్ని అధ్యయనం చేసిన చరిత్రకారులు హీనయాన శాఖకు చెందిన ఈ స్తూపం క్రీ.పూ 4వ శతాబ్దానికి చెందిందని పేర్కొంటున్నారు.
కోటిలింగాల, ధూళికట్టలోని బౌద్ధ స్తూపాలు అమరావతి స్తూపం కంటే పూర్వ కాలానికి చెందినవని, ఇవి రెండూ క్రీ.పూ. 4వ శతాబ్దం నాటివని ప్రముఖ పురావస్తు శాస్త్రవేత్త డాక్టర్ వి.వి.కృష్ణమూర్తి చెప్పారు. ప్రసిద్ధ అమరావతి స్తూపం కంటే కూడా ఇవి పాత తరానికి చెందినవని చరిత్రకారుల అభిప్రాయం.

తవ్వకాల్లో లభించిన ఆధారాలు..
పురావస్తుశాఖ నేతృత్వంలో 1979 నుంచి 1984 వరకు ఇక్కడ తవ్వకాలు నిర్వహించారు. ఆరు పొరల దాకా చేపట్టిన తవ్వకాల్లో అనేక ఇటుక కట్టడాలు; వివిధ రాజవంశాలకు చెందిన వందలాది సీసం, రాగి నాణేలు; వస్తువులు బయటపడ్డాయి. కింది మూడు పొరల్లో మట్టి ప్రాకారం, రబ్బుల్ నిర్మాణాలు, పై మూడు పొరల్లో కోట గోడలు, బురుజులు వెలుగు చూశాయి. కింది ఐదో పొర నుంచి పైన మొదటి పొర వరకు శాతవాహనుడు, మొదటి శాతకర్ణి నాణేలు లభించాయి. మూడో పొర నుంచి మొదటి పొర వరకు సిముకుడి (శ్రీముఖుడు) నాణేలు లభించాయి. ఆరో పొరలో ఆంధ్ర గోపుల నాణేలు దొరికాయి. దీంతో ప్రాచీన ఆంధ్రప్రదేశ్ చరిత్ర ఒక్కసారిగా మలుపు తిరిగింది. శాతవాహనుల కంటే పూర్వమే కోటిలింగాల ఆంధ్రుల రాజధానిగా వర్థిల్లిందనే కొత్త విషయం ప్రపంచానికి తెలిసింది.
చివరి పొరల్లో లభ్యమైన అనేక రాగి, సీసపు నాణేలపై క్రీ.పూ. 2వ శతాబ్ద లక్షణాలతో కూడిన ప్రాకృత బ్రాహ్మీలిపిలో ర్రాణోగోభద (గోభద అనే రాజు), ర్రాణో సిరి కంపాయ, ర్రాణో సమగోప అనే నలుగురు పాలకుల పేర్లు చెక్కి ఉన్నాయి. వీళ్లంతా శాతవాహనులకు పూర్వీకులైన ఆంధ్ర రాజులు. వీరి అనంతర పాలకులైన శాతవాహనుల నాణేలు కూడా సమగోపుడి నాణేలను పోలి ఉన్నాయి. నాణేలతోపాటు నల్లని, ఎర్రటి పెంకులు, మట్టిపాత్రలు కూడా లభించాయి. వీటి ఆధారంగా ఈ ప్రాంతం క్రీ.పూ. 5వ శతాబ్దం నాటి ఆంధ్రుల తొలి ప్రాచీన స్థావరం అని పరిశోధకులు పేర్కొంటున్నారు.
సగం తయారైన నాణేలు లభించడం వల్ల ఇక్కడ నాణేల ముద్రణాలయం ఉండేదని తెలుస్తోంది. భూమి నుంచి కేవలం 2.5 మీ. లోతులో జనావాసాలు, బావులు, పారిశుద్ధ్య నిర్మాణాలు, నీటితొట్టెలు, సౌందర్య సాధనాల (ఆభరణాలు, పూసలు)తో పాటు అనేక ఇనుప పనిముట్లు లభించాయి. రోమన్ నాణేలు, వారి శిల్పకళతో కూడిన కుండలు కూడా లభించడం వల్ల కోటిలింగాల ఒకప్పుడు అంతర్జాతీయ వ్యాపార, వర్తక కేంద్రంగా ఉందనే విషయం స్పష్టమవుతోంది.
ముఖ్యమైన చారిత్రక నగరాలు

బోధన్
వ్యాసుడు మహాభారతంలో ‘ఆంధ్రదేశం’గా పేర్కొన్న ప్రాంతమే నేటి తెలంగాణ అని, సహదేవుడి దిగ్విజయ యాత్రలు తెలంగాణ నుంచే ప్రారంభమయ్యాయని తెలుస్తోంది. క్రీ.పూ. ఆరో శతాబ్దంలో ఏర్పడిన షోడశ మహాజనపదాల్లో దక్షిణ భారతదేశంలో ఏర్పడిన ఏకైక రాజ్యం ‘అస్మక’. దీని రాజధాని బోధన్. చుళ్వవగ్గ జాతక కథలో అస్మకను పెద్ద రాజ్యంగా చెప్పారు. గ్రీకు చరిత్రకారుడు ప్లీని ‘నేచురల్ హిస్టరీ’ అనే గ్రంథంలో అస్మగి (అస్మక) రాజ్యం గురించి ప్రస్తావించాడు.

అసిఫాబాద్
ఇది ఆదిలాబాద్ జిల్లాలోని మధ్యరాతి యుగంనాటి పట్టణం. ఇక్కడ పనిముట్లు, చిన్న తరహా చేతి గొడ్డళు్ల గండ్రగొడ్డళ్లు లభించాయి. ఆదిలాబాద్ జిల్లాలో గోండ్ తెగకు చెందిన గిరిజన జాతులవారు ఎక్కువగా నివసిస్తున్నారు.

ఏలేశ్వరం
ఇది నల్లగొండ జిల్లాలో ఉన్న లోహయుగ కాలంనాటి స్థావరం. ఈ ప్రాంతంలో 12 రకాల సమాధులు, ఏనుగు ఆకారంలో నాలుగు రకాల శవపేటికలు లభించాయి. ఇందులో ఒక శవపేటికకు ఒకవైపు రంధ్రం, ఒక పలక ఉంది. కొన్ని సమాధుల్లో నల్లని కూజా, ముక్కాలిపీట, ఎరుపు, నలుపు కుండలు, పెద్ద బాన, త్రిశూలం కూడా లభించాయి. భారత్‌లో నేటికీ మిగిలి ఉన్న సింధూ నాగరికత కాలానికి సమకాలీన ఏకైక నగరం ఇదే.

ఇంద్రపాల నగరం
విష్ణుకుండినుల తొలి రాజధాని ఇంద్రపాల నగరం. ఇది నేటి నల్లగొండ జిల్లాలోని రామన్నపేట మండలంలో ఉన్న ‘తుమ్మలగూడెం’. ఈ గ్రామంలో ఒక శాసనం బయల్పడింది. దీన్ని తెలంగాణలోని తొలి సంస్కృత శాసనంగా పేర్కొంటున్నారు.

హైదరాబాద్
కుతుబ్‌షాహీ వంశంలో మహమ్మద్ కులీకుతుబ్ షా గొప్పవాడు. ఇతడు ఈ నగరాన్ని 1591లో నిర్మించాడు. ఇరాన్ దేశానికి చెందిన మీర్ మొమిన్ అస్త్రాబాది దీనికి ఇంజనీర్ గా పనిచేశాడు. ఈ నగర నిర్మాణ సమయంలో మహమ్మద్ కులీకుతుబ్ షా ‘ఓ భగవంతుడా! చెరువుల్లో చేపలు ఉండే విధంగా నా నగరంలో ప్రజలు నిండుగా ఉండేట్లు దీవించు’ అని ప్రార్థించినట్లుగా చరిత్రకారులు చెబుతున్నారు. ప్రస్తుతం ఇది భిన్న సంస్కృతులకు నిలయంగా, విశ్వనగరంగా విరాజిల్లుతోంది. దేశంలో ముంబై, కలకత్తా, ఢిల్లీ నగరాల తర్వాత నాలుగో అతిపెద్ద నగరంగా హైదరాబాద్ ప్రసిద్ధి పొందింది. దేశంలోనే నివాసయోగ్య పట్టణాల్లో మొదటిస్థానంలో నిలిచింది.

ఓరుగల్లు
ఓరుగల్లు 1953 అక్టోబర్ 1న వరంగల్ జిల్లాగా ఆవిర్భవించింది. ఈ పట్టణాన్ని కాకతి రుద్రదేవుడు నిర్మించాడు. గణపతిదేవుడు తన రాజధానిని హనుమకొండ నుంచి ఓరుగల్లుకు మార్చాడు. నిజాం పాలనలో ఇది ఉత్తర తెలంగాణకు ప్రధాన సుభాగా ఉంది. 1323లో మహమ్మద్ బిన్ తుగ్లక్ లేదా జునాఖాన్ ఓరుగల్లుపై దాడిచేసి చివరి కాకతీయ రాజు రెండో ప్రతాపరుద్రుడిని ఓడించాడు. ఈ నగరానికి సుల్తాన్‌పూర్‌గా నామకరణం చేశాడు. కాకతీయుల ఆనవాళ్లు తెలిపే చిహ్నమైన ‘కళా తోరణం’, శిథిలమైన వరంగల్ కోట నాటి పాలకుల వైభవాన్ని తెలుపుతున్నాయి. వరంగల్, హన్మకొండ, ఖాజీపేట అనే మూడు పట్టణాల సంగమమే నేటి వరంగల్. వరంగల్ కోట శతృ దుర్భేద్యమైందిగా, అందంగా తీర్చిదిద్దిన కమాన్‌లతో, రాచఠీవితో వాస్తుకళకు నిదర్శనంగా ఉంది. ఏడు బలమైన ప్రాకారాలతో కూడిన ఈ కోటపై 45 బురుజులు ఉన్నాయి. కోట మధ్యభాగంలో స్వయం భూదేవి ఆలయం ఉంది. కాకతీయ సామ్రాజ్యానికి ప్రతీకగా కోట సింహద్వారం ఏకశిలతో నెలకొని ఉంది.
త్రిళింగ లేదా తెలంగాణ

టాలమీ (క్రీ.శ. 130) తన రచనల్లో త్రిలింగాన్, త్రిలిప్తాన్ అనే పదాలు ఉపయోగించాడు. ‘త్రిళింగ’ అంటే మూడు శైవ కేంద్రాల మధ్య ప్రాంతం అని అర్థం. ఆ మూడు శైవ కేంద్రాలు..
1. కాళేశ్వరం (తెలంగాణ)
2. శ్రీశైలం (రాయలసీమ)
3. ద్రాక్షారామం (కోస్తాంధ్ర)
గాంగవంశానికి చెందిన ఇంద్రవర్మ వేయించిన పుర్లి శాసనంలో ఉన్న ‘తిరిలింగ’, టాలమీ గ్రంథంలోని ‘త్రిళింగాన్’ పదాల మధ్య దగ్గరి సంబంధం ఉంది. తమిళ వ్యాకరణ గ్రంథం ‘అంగుత్తియం’లోనూ త్రిళింగ పదాన్ని ప్రస్తావించారు. యాదవ రాజు ఆస్థానంలోని హేమాద్రి ‘వ్రత ఖండం’లో త్రిళింగ, తైలింగ పదాలను ఉపయోగించాడు. అల్లావుద్దీన్ ఆస్థానంలోని చరిత్రకారుడైన అమీర్‌ఖుస్రూ ‘ఖజాయిస్-ఉస్-పుతుహ’ గ్రంథంలో తిలింగ పదాన్ని ప్రస్తావించాడు. అబుల్ ఫజల్ (అక్బర్ ఆస్థానంలోని కవి, చరిత్రకారుడు) ‘అక్బర్ నామా’, ‘ఐనీ-ఇ-అక్బర్’ గ్రంథాల్లో తెలంగాణ పదాన్ని వినియోగించాడు. ఈ విధంగా త్రిళింగ దేశంగా గుర్తింపు పొందిన ఈ ప్రాంతం ‘తెలంగాణ’గా మారి భారతదేశంలో 29వ రాష్ట్రంగా ఆవిర్భవించింది.

CONCEPT ( development of human relations and human resources )

C02చరిత్ర ఇండియా ను సందర్శించిన విదేశీ యాత్రికులు సందర్శకులు🌐

భారత దేశాన్ని సందర్శించిన విదేశీ యాత్రికుల జాబితాను  కాలక్రమానుసారంగా (Chronological List Form) 


భారతదేశాన్ని సందర్శించిన విదేశీ యాత్రికులు – కాలక్రమపరంగా

1. డీమాకోస్ – బిందుసారుని కాలంలో (320–273 BC), గ్రీకు రాయబారి


2. మెగాస్తనీస్ – చంద్రగుప్త మౌర్యుని ఆస్థానంలో (302–298 BC), Indica రచన


3. టోలెమీ – (130 AD), గ్రీసు జియోగ్రాఫర్, India Geography


4. ఫా-హీన్ – (405–411 AD), చంద్రగుప్తుడు II విక్రమాదిత్య పాలనలో, Fo-Kyo-Ki


5. హ్యూయెన్-త్సాంగ్ – (630–645 AD), హర్షవర్ధనుని పాలనలో, Si-Yu-Ki


6. I-tsing – (671–695 AD), చైనీస్ బౌద్ధ యాత్రికుడు, సన్యాసుల జీవచరిత్రలు


7. అల్-మసూడీ – (957 AD), అరబ్ యాత్రికుడు, Muruj-ul-Zahab


8. అల్-బెరూనీ – (1024–1030 AD), మహ్మూద్ గజ్నీతో వచ్చాడు, Tahqiq-i-Hind


9. మార్కో పోలో – (1292–1294 AD), దక్షిణ భారతదేశం, The Book of Sir Marco Polo


10. ఇబ్న్ బతుతా – (1333–1347 AD), ముహమ్మద్ బిన్ తుగ్లక్ కాలం, Rehla


11. షిహాబుద్దీన్ అల్-ఉమారీ – (1348 AD), దమాస్కస్ నుండి, Masalik al Absar


12. నికోలో కాన్టి – (1420–1421 AD), విజయనగర సంగమ వంశం (దేవరాయ I)


13. అబ్దుర్ రజ్జాక్ – (1443–1444 AD), విజయనగర సంగమ వంశం (దేవరాయ II)


14. అథనాసియస్ నికిటిన్ – (1470–1474 AD), బహమనీ రాజ్యం, The Journey Beyond Three Seas


15. డ్యూరేట్ బార్బోసా – (1500–1516 AD), విజయనగర సామ్రాజ్యం


16. డొమింగో పాయిస్ – (1520–1522 AD), కృష్ణదేవరాయ ఆస్థానంలో


17. ఫెర్నావ్ నూనిజ్ – (1535–1537 AD), అచ్యుతదేవరాయ పాలనలో, విజయనగర చరిత్ర


18. జాన్ హ్యూజెన్ వాన్ లిన్స్‌చోటెన్ – (1583 AD), దక్షిణ భారతదేశం


19. విలియం హాకిన్స్ – (1608–1611 AD), జహంగీర్ కాలం


20. సర్ థామస్ రో – (1615–1619 AD), జహంగీర్ ఆస్థానంలో ఇంగ్లండ్ రాయబారి


21. ఎడ్వర్డ్ టెర్రీ – (1616 AD), గుజరాత్ సామాజిక జీవనంపై


22. ఫ్రాన్సిస్కో పెల్సర్ట్ – (1620–1627 AD), సూరత్ మరియు వాణిజ్యం


23. పీటర్ మండి – (1630–1634 AD), షాజహాన్ కాలం


24. జాన్ ఆల్బర్ట్ డే మండెస్టో – (1638 AD), సూరత్ చేరాడు


25. జీన్ బాప్టిస్ట్ టావెర్నియర్ – (1638–1663 AD), షాజహాన్ & ఔరంగజేబ్ పాలనలో


26. నికోలావో మనూచ్చి – (1653–1708 AD), దారా శికోహ్ ఆస్థానంలో


27. ఫ్రాంకోయిస్ బెర్నియర్ – (1656–1717 AD), ఔరంగజేబ్ కాలం, ఫ్రెంచ్ వైద్యుడు


28. జీన్ డే థేవెనాట్ – (1666 AD), అహ్మదాబాద్, గోల్కొండ వివరాలు


29. జాన్ ఫ్రయ్యర్ – (1672–1681 AD), సూరత్ మరియు బాంబే వివరాలు


30. జెమెల్లీ కారేరీ – (1695 AD), మొఘల్ సైన్యం మరియు పరిపాలన వివరాలు


C05.చరిత్ర కాలమానము @

భాస్కరుడు సా.శ. 1114 సంవత్సరంలో మహారాష్ట్ర లోని విజ్జదిత్ (విజ్జలబిడ)(విజయపురం) అనే గ్రామంలో జన్మించాడు.

భాస్కరుడు బ్రాహ్మణుడు, శాండిల్య గోత్రజుడు. మహేశ్వరుని తనయుడు, మనోరధుడి మనుమడున్ను.ఇతని గ్రంథాల్లో ఎక్కువగా వైష్ణవపరంగా ప్రార్థనునులుండవల్లనైతేనేం, ఆచార్యశబ్దం నామాంతంఉండడంవల్ల నైతేనేం కొందరీతడు వైష్ణవుడన్నారు. కానీ ఆచార్యశబ్దం కేవలం ఆతని పాండిత్యము లోని ఉత్కృష్ణతను తెలియజేసేదే ఐ ఉంటుంది. చిన్నప్పటి నుండే గణితంలో అనేక పరిశోధనలు ప్రారంభించాడు. వీరు ప్రపంచప్రఖ్యాతి గాంచడానికి కారణమైన సంఘటన ఒకటుంది.

అదేమంటే భాస్కరుడు జ్యోతిష్యంలో మంచి దిట్ట. ఇతను ముహూర్తాలు లెక్కపెట్టే పద్ధతి ఏమిటంటే కుండలలో ఇసుక, నీళ్ళు వేసి వాటికి క్రింద చిన్న చిల్లులను పెట్టి ఆ కుండలను ఒకదానిపై ఒకటి ఉంచి వాటిలోని నీటి చుక్కలు క్రిందకు పడే సమయం బట్టి ముహూర్తాలను, శుభాశుభాలను లెక్కించేవాడు. ఇలానే ఒకసారి తన కుమార్తె (పేరు లీలావతి) పెళ్ళి కొరకు ముహూర్తం నిర్ణయించాడు. తన కుమార్తె జాతకంలో వైధవ్యం ఉన్నదని తెలుసుకొని దానిని పోగొట్టడానికి తనే స్వయంగా ముహూర్తం నిర్ణయించాడు. కాని భగవత్ సంకల్పం మరో విధంగా ఉంది. ముహూర్త నిర్ణయానికి ముందు లీలావతి ఒక రోజు ఆడుకుంటూండగా తన ముక్కుపుడక లోని ముత్యం ఆ కుండలలోని పై కుండలో జారవిడుచుకొంది. ఆ ముత్యం చిల్లుకు అడ్డుపడి నీటిచుక్కల లెక్క, పడు సమయం మారింది. దీని వలన భాస్కరులు పెట్టిన ముహూర్తం తారుమారయ్యి లీలావతికి పెళ్ళైన సంవత్సరం లోనే భర్త చనిపోయాడు. ఈ దుఃఖం భరించలేక పోయిన భాస్కరుడు తను, లీలావతి ఆ దుఃఖం నుండి బయటపడడానికి లీలావతికి గణితం నేర్పించి తను కూడా గణితంపై తీవ్ర పరిశోధన చేసాడు. ఈ పరిశోధనల వలనే ఎన్నో కొత్త గణిత ప్రక్రియలు, సిద్దాంతాలు కనుగొని ప్రపంచ ప్రఖ్యాతుడయ్యాడు. తన కుమార్తెకు కూడా పేరుతెచ్చి పెట్టాడు.

సనాతన భారతదేశం కన్న గణిత శాస్త్రవేత్తలలో భాస్కరాచార్యుడు చిరస్మరణీయుడు. ఇప్పటికీ ఇతను కనుగొన్న కొన్ని గణితసూత్రాలు పాశ్చాత్య శాస్త్రవేత్తలను ఆశ్చర్యంలో పడవేస్తున్నాయి. చిక్కుముడి గణిత సమస్య లను సంధించడంలో భాస్కరులు అగ్రగణ్యులు. పాశ్చాత్య ప్రపంచం ఇంకా గణితంలో ఓనమాలు దిద్దుకుంటున్న సమయంలోనే బీజగణిత, గ్రహగణితం మొదలగునవి కనుగొన్నారు.

భాస్కరుని వంశ వృక్షము:

త్రివిక్రమ -----> భాస్కరభట్ట-----> గోవింద-----> ప్రభాకర----> మనోరధ----> మహేశ్వర----> భాస్కరాచార్య----> లక్ష్మీధర.

 (సా.శ.. 499), వరాహమిహిరుడు

చంద్ర,  గ్రహణాలు రాహు, కేతువుల వల్ల కాదని భూమి మీద నీడ పడటం చేత

చంద్ర గ్రహణం, చంద్రుని నీడ పడటం చేత సూర్య గ్రహణము కలుగుతున్నాయని పూర్వ ఋషులు చెప్పిన సత్యాన్ని వివరించాడు. తోకచుక్కలు వాని రకాలు గురించి తెలిపాడు.

అనేక సందర్భాలలో వరాహమిహిరుడు గర్గ, పరాశర, అసిత దేవతల, కశ్యప, బృగు, వసిష్ట, మను, మయ వంటి ప్రాచీన ఋషుల మతము ప్రకారము అని విడి విడిగా ప్రస్తావించటం, అంతే కాక ఇంకా ఎంతో మందిని అనుసరించి (అన్యాన్ బహున్) అని చెప్పడం వలన ఆయన పరిశీలనాత్మక దృష్టి, వినయ సంపత్తి ద్యోతకమవుటయే కాక ఆ కాలములో అవన్నియు లభించి ఉండేవని తెలుస్తుంది.

హిందూ కాలగణన (Hindu calendar) కాలక్రమాన అనేక మార్పులు చెందింది. ఫలితంగా ప్రస్తుతం వివిధ ప్రాంతీయ కాలగణనా విధానాలున్నాయి. అధికంగా హిందూ కాలగణన సూర్య సిద్ధాంతం ఆధారంగా ఉంది. ఇది సుమారుగా సా.శ.. 3వ శతాబ్దానికి ప్రామాణికంగా రూపొందినట్లు భావిస్తున్నారు. ఇది వేదాంగాలలో ఒకటైన జ్యోతిషం అనే భాగంగా పరిగణింపబడుతుంది.

 ఆర్యభట్టుడు

ఆర్యభట భారతదేశ అత్యున్నత గణిత, ఖగోళ శాస్త్రవేత్తలలో అగ్రగణ్యుడు. ఇతను సా.శ. 426-550 ప్రాంతంలో నివసించినట్లు అంచనా. ఆర్యభట్టు కుసుమపురము (ఈనాటి పాట్నా) లో నివసించాడు. ఇతను ఆర్యభట్టీయం, ఆర్య సిధ్ధాంతం, సూర్య సిద్ధాంతం, గోళాధ్యాయం, సంస్కృత గణిత సంఖ్యా శాస్త్రాన్ని రచించాడు. ఇవే కాక ఆర్యభట్టు పై విలువను సుమారుగా కనుక్కున్నట్లు చెప్తారు. ఆధునిక గణితంలోని సైన్, కొసైన్ లను ఇతను "జ్యా","కొ జ్యా"గా నిర్వచించాడు. భారతదేశపు తొలి కృత్రిమ ఉపగ్రహానికి ఇతని పేరు (ఆర్యభట్ట) పెట్టారు

 (6వ శతాబ్దం), భాస్కరాచార్యుడు (12వ శతాబ్దం) వంటి జ్యోతిశ్శాస్త్రవేత్తలు ఈ కాలగణనను మరింత అభివృద్ధి చేశారు. సంవత్సరాలు గణన చెయ్యడం కోసం శకాలు ఏర్పాటు చెయ్యడం జరిగింది. వివిధమైన శకాలు ఆచరణలో ఉన్నాయి. కలి శకం, (క్రీస్తుశకం+3101) శాలివాహన శకం, విక్రమార్క శకం, క్రీస్తు శకం, ఆది శంకర భగవత్పాదుల శకం, శ్రీకృష్ణదేవరాయల శకం మొదలైనవి. మానవజాతి చరిత్రలో కాలమానాలను చరిత్రలో పేరుపొందిన వారి పేరుతో వాడుట పరిపాటి. వీటిలో ఎక్కువగా వాడబడుతున్న క్రీస్తు శకం ఒకటిగాక, భారతదేశంలో ప్రామాణికమైనది శాలివాహనశకం. ఇది హిందూ కాలమానం, భారతజాతీయ కాలమానం, కంబోడియా బౌద్ధ కాలమానంగా వాడబడుతున్నది. ఇది శాతవాహనులలో ప్రముఖుడైన హాలశాతవాహనుని రాజ్యకాలంలో శకనులపై విజయం సాధించిన సంవత్సరం నుండి ప్రారంభమైనది. ఇది సా.శ.. 78 లో ప్రారంభమైంది. దీనికి ముందు విక్రమశకం క్రీ పూ 56 నుండి వాడుకలో వుండేది.

 "హిజ్రీ శకా"నికి మూలం ముహమ్మద్ ప్రవక్త గారి హిజ్రా (هِجْرَة), హిజ్రాహ్ లేదా హిజ్రత్మహమ్మదు ప్రవక్త , అతని అనుయాయులు మక్కా నుండి మదీనా కు సా.శ.. 622 లో వలసవెళ్ళారు. ఈ వలస వెళ్ళడాన్నే హిజ్రత్ అని అంటారు.

సెప్టెంబరు 622 లో మహమ్మదు ప్రవక్త తన అనుయాయులతో కలసి హిజ్రత్ (వలస చేసి) 'యస్రిబ్' నగరాన్ని చేరుకొన్నారు. యస్రిబ్ నగరానికి మదీనా (తెలుగార్థం: నగరం) లేదా "మదీనతున్-నబీ" లేదా నబీ (ప్రవక్త) గారి నగరంగా పేరు స్థిరపడింది. ముస్లింల శకం హిజ్రీ ప్రారంభమయింది. ఉమర్ కాలంలో 638లో ఇస్లామీయ కేలండర్ ప్రారంభమయింది.

  • క్రీస్తుశకం - క్రీస్తు జననం నుంచి (సా.శ.. 1)
  • విక్రమశకం - విక్రమాదిత్యుడు పట్టాభిషిక్తుడైన నాటి నుంచి (క్రీ.పూ. 57)
  • శాలివాహనశకం - శాతవాహనులలో పేరొందిన హాలశాతవాహనుని రాజ్యకాలంలో శకనులపై విజయం సాధించినప్పటి నుండి (సా.శ.. 78)

తెలుగు సంవత్సరాలు మొత్తం 60.

చాంద్రమాన సంవత్సరానికి, సౌరమాన సంవత్సరానికీ ఉన్న తేడాను సరిచేసేందుకు చాంద్రమాన సంవత్సరంలో ఒక నెలను అధికంగా జోడించడాన్ని అధిక మాసం అని అంటారు. చాంద్రమానంలో ఒక నెల అంటే సుమారు 29.53 రోజులకు సమానం.దీని ప్రకారం సంవత్సరం అంటే సుమారు 354 రోజులు. అంటే చాంద్రమాన సంవత్సరంలో సౌరమాన సంవత్సరాని కంటే 11 రోజుల, 1 గంటా 31 నిముషాల 12 సెకండ్లు తక్కువ ఉంటాయి. అంటే ప్రతి 32.5 నెలల్లో చాంద్రమాన సంవత్సరం, సౌరసంవత్సరం కంటే 30 రోజుల పాటు వెనకబడుతుంది. ఈ 30 రోజులను సవరించి చాంద్రమాన సంవత్సరాన్ని సౌర సంవత్సరంతో సమానం చేసేందుకు ఆ సంవత్సరంలో ఒకనెలను అధికంగా కలుపుతారు. ఈ నెలనే అధికమాసం అంటారు. అంటే అధికమాసం సుమారుగా ప్రతి 32 నెలలకు ఒకసారి వస్తుంది.

ఇలా అధికంగా వచ్చే అధికమాసం శుభకార్యాలకు, ముఖ్యమైన దైవకార్యాలకు పనికిరాదని నిషేధించారు.

తెలుగు నెలలు : తెలుగు నెలలు పన్నెండు. నెలకు ముప్పై రోజులు. పదిహేను రోజులు ఒక పక్షం. ప్రతి నెల శుక్ల పక్ష పాడ్యమి (అమావాస్య తర్వాత వచ్చే తిథి) తో మొదలై అమావాస్యతో ముగుస్తుంది.ప్రతి నెలలో రెండు పక్షాలు ఉంటాయి:

1. శుక్ల పక్షం లేదా శుద్ధ పక్షం (ప్రతి నెల మొదటి తిథి పాడ్యమి నుంచి పౌర్ణమి వరకు) : రోజు రోజుకూ చంద్రుడితో పాటు వెన్నెల పెరిగి రాత్రుళ్ళు తెల్లగా, కాంతివంతంగా అవుతాయి. (శుక్లం అంటే తెలుపు అని అర్థం).

2. కృష్ణ పక్షం లేదా బహుళ పక్షం (ప్రతి నెల పున్నమి తరువాత వచ్చే పాడ్యమి తిథి నుంచి అమావాస్య వరకు) : రోజు రోజుకూ చంద్రుడితో పాటు వెన్నెల తరిగి రాత్రుళ్ళు నల్లగా చీకటితో నిండుతాయి. (కృష్ణ అంటే నలుపు అని అర్థం).

తెలుగు నెలలు

  1. చైత్రము
  2. వైశాఖము
  3. జ్యేష్ఠము
  4. ఆషాఢము
  5. శ్రావణము
  6. భాద్రపదము
  7. ఆశ్వీయుజము
  8. కార్తీకము
  9. మార్గశిరము
  10. పుష్యము
  11. మాఘము
  12. ఫాల్గుణము

ఈ నెలల పేర్లు ఒక్కో నక్షత్రం పేరు మీద ఒక్కొక్క నెల ఏర్పడినట్లు సులభంగా గుర్తించవచ్చు.

ఉదాహరణ ;-

  • పౌర్ణమి రోజున చిత్తా నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు చిత్తా నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల చైత్రము .
  • పౌర్ణమి రోజున విశాఖ నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు విశాఖ నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల వైశాఖము.
  • పౌర్ణమి రోజున జ్యేష్ఠ నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు జ్యేష్ఠా నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల జ్యేష్ఠము .
  • పౌర్ణమి రోజున పూర్వాషాఢ నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు పూర్వాషాఢా నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల ఆషాఢము.
  • పౌర్ణమి రోజున శ్రవణం నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు శ్రవణం నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల శ్రావణము .
  • పౌర్ణమి రోజున పూర్వాభాద్ర నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు పూర్వాభాద్ర నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల భాద్రపదము.
  • పౌర్ణమి రోజున అశ్వని నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు అశ్వనీ నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల ఆశ్వయుజము.
  • పౌర్ణమి రోజున కృత్తిక నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు కృత్తికా నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల కార్తీకము.
  • పౌర్ణమి రోజున మృగశిర నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు మృగశిరా నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల మార్గశిరము .
  • పౌర్ణమి రోజున పుష్యమి నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు పుష్యమీ నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల పుష్యము.
  • పౌర్ణమి రోజున మఖ నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు మఖా నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల మాఘము.
  • పౌర్ణమి రోజున ఉత్తరఫల్గుణి (ఉత్తర) నక్షత్రం (అనగా చంద్రుడు ఉత్తరఫల్గుణీ నక్షత్రంతో కలిసిన రోజు) అయితే ఆ నెల ఫాల్గుణము.
హిందూ తెలుగు సంవత్సర కాలంలో ప్రకృతి ప్రకారం విభజించిన కాలానికి వచ్చే ఆరు ఋతువులు: అవి
వసంతఋతువు: చైత్రమాసం, వైశాఖమాసం. - చెట్లు చిగురించి పూలు పూస్తాయి
గ్రీష్మఋతువు: జ్యేష్ఠమాసం, ఆషాఢమాసం. - ఎండలు మెండుగా ఉంటాయి
వర్షఋతువు: శ్రావణమాసం, భాద్రపదమాసం. - వర్షాలు ఎక్కువుగా ఉంటాయి.
శరదృతువు: ఆశ్వయుజమాసం, కార్తీకమాసం. - వెన్నెల ఎక్కువ కాంతివంతంగా ఉంటుంది.
హేమంతఋతువు: మార్గశిరమాసం, పుష్యమాసం. - మంచు కురుస్తుంది, చల్లగా ఉంటుంది
శిశిరఋతువు: మాఘమాసం, ఫాల్గుణమాసం.- చెట్లు ఆకులు రాల్చును.
వసుస సంఖ్యఋతువుకాలాలుహిందూ చంద్రమాన మాసాలుఆంగ్ల నెలలులక్షణాలుఋతువులో వచ్చే పండగలు
1వసంతఋతువుSpringచైత్రంవైశాఖం~ ఏప్రిల్13 నుండి జూన్ 10సుమారు 20-30 డిగ్రీల ఉష్ణోగ్రత; వివాహాల కాలంఉగాదిశ్రీరామ నవమివైశాఖిహనుమజ్జయంతి
2గ్రీష్మఋతువుSummerజ్యేష్టంఆషాఢం~ జూన్ 11 నుండి ఆగస్టు 8బాగా వేడిగా ఉండి 40 డిగ్రీల ఉష్ణోగ్రత,వటపూర్ణిమరధసప్తమిగురుపూర్ణిమ
3వర్షఋతువుMonsoonశ్రావణంభాద్రపదం~ ఆగస్టు 9 నుండి అక్టోబరు 6చాలా వేడిగా ఉండి అత్యధిక తేమ కలిగి భారీ వర్షాలు కురుస్తాయి.రక్షా బంధన్శ్రీకృష్ణ జన్మాష్టమివినాయక చవితి,
4శరదృతువుAutumnఆశ్వయుజంకార్తీకం~ అక్టోబరు 7 నుండి డిసంబరు 4తక్కువ ఉష్ణోగ్రతనవరాత్రివిజయదశమిదీపావళి,శరత్ పూర్ణిమ , బిహుకార్తీక పౌర్ణమి,
5హేమంతఋతువుWinterమార్గశిరంపుష్యం~ డిసంబరు 5 నుండి ఫిబ్రవరి 1చాలా తక్కువ ఉష్ణోగ్రతలు (20-25 డిగ్రీలు) పంటలు కోతల కాలంపంచ గణపతి భోగిసంక్రాంతి,కనుమ
6శిశిరఋతువుWinter & Fallమాఘంఫాల్గుణం~ ఫిబ్రవరి 2 నుండి ఏప్రిల్ 1బాగా చల్లని ఉష్ణోగ్రతలు, 10 డిగ్రీల కంటే తక్కువ,ఆకురాల్చు కాలంవసంత పంచమిరథసప్తమి/మకర సంక్రాంతిశివరాత్రిహోళీ

తిరుగుతున్నప్పుడు ఈ ఎక్స్పోజర్ ప్రత్యామ్నాయంగా ఉంటుంది. సంవత్సరంలో సగం వరకు (మార్చి 20 నుండి సెప్టెంబరు 22 వరకు), ఉత్తర అర్ధగోళం సూర్యుని వైపు చిట్కాలు, గరిష్ఠ మొత్తం జూన్ 21 న సంభవిస్తుంది. సంవత్సరంలో మిగిలిన సగం వరకు, అదే జరుగుతుంది, కానీ ఉత్తరాదికి బదులుగా దక్షిణ అర్ధగోళం, గరిష్ఠంగా డిసెంబరు 21 చుట్టూ ఉంటుంది. సూర్యుడు భూమధ్యరేఖ వద్ద నేరుగా ఓవర్ హెడ్ అయినప్పుడు రెండు సందర్భాలు విషువత్తులు. ఆ సమయంలో, ఉత్తర ధ్రువం భూమి దక్షిణ ధ్రువం రెండూ కేవలం టెర్మినేటర్‌లో ఉన్నాయి, అందువల్ల పగలు రాత్రి రెండు అర్ధగోళాల మధ్య సమానంగా విభజించబడ్డాయి. మార్చి విషువత్తు చుట్టూ, ఉత్తర అర్ధగోళం పగటి గంటలు పెరిగేకొద్దీ వసంతాన్ని అనుభవిస్తుంది పగటి గంటలు తగ్గిపోతున్నందున దక్షిణ అర్ధగోళం శరదృతువును అనుభవిస్తోంది.

సంవత్సరంలో సౌర మధ్యాహ్నం సూర్యుని రోజు పొడవు ఎత్తులో మార్పుగా అక్షసంబంధ వంపు ప్రభావం గమనించవచ్చు. శీతాకాలంలో సూర్యుని తక్కువ కోణం అంటే ఇన్కమింగ్ సౌర వికిరణం భూమి ఉపరితలం పెద్ద విస్తీర్ణంలో వ్యాపించి ఉంటుంది, కాబట్టి అందుకున్న కాంతి మరింత పరోక్షంగా తక్కువ తీవ్రతతో ఉంటుంది. ఈ ప్రభావం తక్కువ పగటి గంటల మధ్య, భూమి అక్షసంబంధ వంపు రెండు అర్ధగోళాలలో వాతావరణంలో కాలానుగుణ వైవిధ్యానికి కారణమవుతుంది.

దాదాపుగా ప్రపంచం మొత్తం వాడే కాలెండరు గ్రెగోరియన్ కేలండరు. నేపుల్సుకు చెందిన అలోయిసియస్ లిలియస్ అనే వైద్యుడు జూలియన్ కాలెండరుకు చేసిన సవరణల ఫలితమే ఈ కాలెండరు. దీన్ని పోప్ గ్రెగొరీ XIII తయారుచేయించి 1582 ఫిబ్రవరి 24 న అమలుపరచాడు. ఆయన పేరు మీదుగా దీనికి గ్రెగోరియన్ కాలెండరు అనే పేరు వచ్చింది.

CONCEPT ( development of human relations and human resources )

C06.చరిత్ర ఋగ్వేదం చర్చ 🌐


1464 స్క్రిప్ట్ వేదాలు లభ్యం 
 ఆర్యులు - రాహుల్ సాంకృత్యాయన్
రుగ్వేదం కంఠస్తంచేసి కాపాడారు
తామ్రయుగం
సుదాసు దాశ రాజ్ఞ యుద్ధం
వ్యవస్థ కు బదులు సామంత వ్యవస్థ
సప్త సింధు (panjab)ఋషులు రుక్కులు రచించారు
పశుపాలకుల సంస్కృతి
గ్రామీణ సంస్కృతి 
వ్యవసాయం తెలుసు ముఖ్యం కాదు గోవులు గుర్రాలు గొర్రెలు మేకలు గొప్ప ధనం 
యవధాన్యాన్ని పండిచారు
పచ్చిక బిడులు గ్రామాలు

భాషభావాల సంబంధాలు పర్ష్యన్లు
 ( ఇరానీయనులు )
అవేస్తా
స్లావులు( శకులు )రష్యా ఉక్రెయిన్ బైలో బుల్గారులు యుగొస్లోవులు జెకోస్లోవులు పోలులు స్లావు జాతి
లిధు వెనియా బాషా వ్యాకరణ 
ప్రాచీన గ్రీకు లాటిన్ ఆధునిక జర్మను ఫ్రెంచ్ ఇంగ్లీష్

హిట్టయిట్టు జాతి మెసెపోటోమియా నాసత్య అశ్వినికుమారులు ఇంద్ర వరుణ మిత్ర దేవతలు
సింధు నాగరికత ప్రభావం
సప్త సింధు సగం భారతదేశం
పురు తృత్సు కుసశికులు ప్రముఖ ఆర్య గణాలు 
దాసులు దస్యులు హిమాలయ కిర కిరాత కిలాత chilata ఖస్సులు 
బుdduni కాలం 6 5 BCE 
3వేదాలు రుగ్వేద సామవేద 75 మంత్రాలు మాత్రమే వేరు
 యాజుర్వేద rugved రుక్కులే ఎక్కువ 


మనుస్మృతి (4-138) , ... "సత్యం బ్రూయాత్ప్రియం బ్రూయన్న బ్రూయాత్సత్యమప్రియమ్. ప్రియం చ నానృతం బ్రూయదేశ ధర్మః సనాతనః."
(అనువాదం: "నిజం మాట్లాడండి, రమ్యమైన సత్యాన్ని మాట్లాడండి. తారుమారు చేసేలా నిజం మాట్లాడకండి. ఎవరినైనా మెప్పించడానికి లేదా మెచ్చుకోవడానికి తప్పుగా మాట్లాడకండి. ఇది శాశ్వతమైన ధర్మం యొక్క లక్షణం ") ...
సనాతన్' అనే పదానికి సంస్కృతంలో మూలాలు ఉన్నాయి, దీనిని "శాశ్వతమైనది", "పురాతనమైనది", "పూజించదగినది" లేదా "కదలలేనిది" అని అనువదించవచ్చు.
  • వేదాలు : ఋగ్వేదం, యజుర్వేదం, సామవేదం మరియు అథర్వవేదం
  • మేజర్ & మైనర్ ఉపనిషత్తుల పరిచయం
  • ఇతిహాస గ్రంథాలు : రామాయణం & మహాభారతం
  • పురాణ గ్రంథాలు : విష్ణు పురాణం మరియు అగ్ని పురాణం
  • హిందూ తత్వశాస్త్రంలో నీతి
  • హిందూ తత్వశాస్త్రం యొక్క ప్రాథమిక అంశాలు
  • భగవద్గీత మరియు 'సెల్ఫ్' అవగాహన
  • పురుషార్థాలు: మానవ జీవిత లక్ష్యాలు
  • పతంజలి యొక్క యోగసూత్ర: సిద్ధాంతం మరియు అభ్యాసం
  • భరతముని నాట్యశాస్త్రాన్ని అధ్యయనం చేయడం (మొదటి అధ్యాయం)
  • ప్రధాన ఉపనిషత్తుల ప్రాథమిక సిద్ధాంతాలు: చాందోగ్య ఉపనిషద్ & బృహదారణ్యక ఉపనిషద్
  • ప్రాచీన జ్ఞాన సంప్రదాయం
  • భాషా తత్వశాస్త్రం: మహాభాష్య మరియు వాక్యపాదీయం పరిచయం
  • పంచతంత్ర అధ్యయనం
  • అత్యున్నత మేల్కొలుపు కవులు & తత్వవేత్తలు
  • జ్ఞానం : సూత్రం, వర్తిక & భాష (వ్యాఖ్యలు)
  • స్మృతి గ్రంథాల అధ్యయనం: యాజ్ఞవల్క్య స్మృతి
  • కౌటిల్య అర్థశాస్త్రం
  • శంకరాచార్య, రామానుజాచార్య, మధ్వాచార్య మరియు సదానందలతో వేదాంత తత్వశాస్త్రం అధ్యయనం సంస్కృత భాష

పురాణాలు

భ ద్వయం మ ద్వయం చై వ బ్ర త్రయం వ చతుష్టయం!

అనాపలింగ కూ స్మాని పురాణాని ప్రతే!!

18 విష్ణు బ్రహ్మ శైవ ప్రతి పద్యములు

వేదాలు సూక్తులు పురాణాలు వాటిని పెద్దవి చేసి చూపుతాయి

సత్యంవద

ధర్మం చర

మహాభారతం పాండవుల కథ

పురాణాలద్వార

మాతృ దేవోభవ పితృ దేవోభవ వేదవాక్కు

నిగ్రహం క్షమా కరుణ పవిత్రత

ఇతిహసం పురాణం లో అంతర్వీభాగం వంశాను చరితం 5 లక్షణాలలో ఒకటి

వై యాసకి  వ్యాసప్రవుత్తం

వేదాలు పురాణాలు వ్యాసుడు రచించాడు

వేదాలు ఆపౌరుషాలు రచయిత లేరు

విజ్ఞాన కోశాలు పురాణాలు

పారాశరుడు- వ్యాసుడు- శుకాచార్యుడు

పురాణాలు కథావైవిద్యం కలవి

1సర్గ

2ప్రతి సర్గ

3వంశ చరిత్ర

4మన్వంతరం

5వంశాను చరిత్ర దేశ పాలకులు

ఎన్ని లోపాలున్న పురాణాలను కాపాడుకోవాలి -రచయిత పంచ యజ్ఞం అగ్ని హోత్ర వ ధనులు

1850 లలో మాక్స్ ముల్లర్, పశ్చిమ అర్యులు తూర్పు ఆర్యులు అనే రెండు ఆర్య జాతుల భావనను ప్రవేశపెట్టాడు. కాకసస్ ప్రాంతం నుండి ఐరోపా వైపు వెళ్ళిన వారు పశ్చిమ ఆర్యులు కాగా, భారతదేశానికి వలస వచ్చిన వారు తూర్పు ఆర్యులు. ముల్లర్ ఇలా రెండు సమూహాలుగా విడదీసి, పశ్చిమ శాఖకు ఎక్కువ ప్రాముఖ్యతను, విలువనూ ఆపాదించాడు. అదెలా ఉన్నప్పటికీ, ఈ "తూర్పు ఆర్య జాతి తూర్పు ప్రాంతపు స్థానికుల కంటే శక్తివంతమైన వారు. వారు స్థానికులను సులభంగా జయించగలిగారు" అని కూడా అతడు సిద్ధాంతీకరించాడు. 

ముల్లర్ ప్రతిపాదించిన ఇండో-యూరోపియన్ భాష మాట్లాడే రెండు-జాతుల ఆర్యుల దండయాత్ర సిద్ధాంతాన్ని హెర్బర్ట్ హోప్ రిస్లీ విస్తరించాడు. కులవ్యవస్థ అనేది స్థానిక ద్రావిడలపై ఇండో-ఆర్యులు సాధించిన ఆధిపత్యపు అవశేషమేనని అతడు సిద్ధాంతీకరించాడు.రిస్లీ "ఆర్యుల రక్తం, ముక్కు పొడవు వెడల్పుల నిష్పత్తి లను బట్టి అత్యున్నత స్థాయి కులాల నుండి నిమ్న స్థాయి కులాల తారతమ్యతను ఆపాదించాడని థామస్ ట్రాట్మన్ చెప్పాడు. కులానికి జాతికీ మధ్య చూపిన ఈ సారూప్యత చాలా ప్రభావాన్ని చూపింది" 

ఋగ్వేదం సా.పూ. 1200 లో ఉనికి లోకి వచ్చిందని కూడా మాక్స్ ముల్లర్ ప్రతిపాదించాడు. బుద్ధుడి కాలం నాటికి, అంటే సా.పూ. 600-500 నాటికి సూత్రాలు ఉనికిలో ఉన్నాయి కాబట్టి, వైదిక సారస్వతం లోని ఇతర రచనలైన అరణ్యకాలు, బ్రాహ్మణాలు, వేదాలకు ఒక్కొక్కదానికి 200 ఏళ్ళ చొప్పున ఇచ్చుకుంటూ, తొలి వేదమైన ఋగ్వేదం సా.పూ. 1200 నాటిదని ముల్లర్ లెక్కవేసాడు. అతడి లెక్కపై తీవ్రమైన విమర్శలు రావడంతో 1890 లో అతడు దాన్ని వెనక్కి తీసుకున్నప్పటికీ అతడు వెల్లడించిన ఋగ్వేద కాలం అలాగే ప్రాచుర్యంలో ఉండిపోయింది.

నల్ల సముద్రంకాస్పియన్ సముద్రం మధ్య ఉన్న ప్రాంతానికి కాకసస్ అని పేరు. దీన్ని కాకేసియా అని కూడా అంటారు. ప్రధానంగా ఆర్మేనియాఅజర్‌బైజాన్జార్జియా, దక్షిణ రష్యాలోని కొన్ని ప్రాంతాలు ఈ ప్రాంతంలో ఉన్నాయి. గ్రేటర్ కాకసస్ పర్వత శ్రేణితో సహా కాకసస్ పర్వతాలు చారిత్రికంగా తూర్పు ఐరోపా, పశ్చిమ ఆసియాల మధ్య సహజ అవరోధంగా ఉంటాయి.

ఐరోపాలో కెల్లా ఎత్తైన పర్వతమైన రష్యాలోని ఎల్బ్రస్ పర్వతం, పశ్చిమ కాకసస్‌లో ఉంది.  దక్షిణం వైపున, లెస్సర్ కాకసస్‌లో జావఖేటి పీఠభూమి, అర్మేనియన్ మెరక ప్రాంతాలు ఉన్నాయి. ఈ మెరక ప్రాంతాల్లో కొంత భాగం టర్కీలో ఉంది.

కాకసస్ ఉత్తర కాకసస్, దక్షిణ కాకసస్‌గా విభజించబడింది. అయితే పశ్చిమ కాకసస్ ఉత్తర

కాకసస్‌లో ఒక ప్రత్యేక భౌగోళిక ప్రదేశంగా కూడా ఉంది. ఉత్తరాన ఉన్న గ్రేటర్ కాకసస్ పర్వత శ్రేణి ఎక్కువగా రష్యా, జార్జియా, అజర్‌బైజాన్‌లోని ఉత్తరాది భాగాల్లో విస్తరించి ఉంది. దక్షిణాన ఉన్న లెస్సర్ కాకసస్ పర్వత శ్రేణి అనేక స్వతంత్ర రాజ్యాల్లో విస్తరించి ఉంది. ఎక్కువగా ఆర్మేనియా, అజర్‌బైజాన్, జార్జియా, ఈశాన్య టర్కీ, ఉత్తర ఇరాన్, స్వయం ప్రకటిత రిపబ్లిక్ ఆఫ్ ఆర్ట్‌సాఖ్‌లోని కొన్ని ప్రాంతాల్లో కూడా విస్తరించి ఉంది.

ఈ ప్రాంతం అక్కడి భాషా వైవిధ్యానికి ప్రసిద్ధి: ఇండో-యూరోపియన్, టర్కిక్ భాషలను పక్కన పెడితే, కార్ట్‌వేలియన్, నార్త్‌వెస్ట్ కాకేసియన్, ఈశాన్య కాకేసియన్ భాషా కుటుంబాలు ఈ ప్రాంతానికి చెందినవి.

ఎథ్నోలోగ్ ప్రకారం ప్రపంచ వ్యాప్తంగా 142 భాషా కుటుంబాల్లో 7,117 జీవిస్తున్న భాషలున్నాయని అంచనా వేసారు.ఒక మానవ సమూహం తమ దైనందిన జీవితంలో సంభాషించేందుకు వాడే భాషను జీవిస్తున్న భాష అంటారు. అనేక మృత భాషలు కూడా ఉన్నాయి. వీటిని మాతృభాషగా కలిగిన మానవ సమూహాలేమీ లేవని అర్థం. అలాగే కొన్ని లుప్త భాషలు కూడా ఉన్నాయి. మాట్లాడే ప్రజలూ లేనివి, వారసత్వ భాషలు కూడా లేనివి లుప్త భాషలు. ఇకపోతే, సరిగ్గా అధ్యయనం జరగని భాషలు కొన్ని. వీటి గురించి అవి మాట్లాడే వారికి తప్ప బయటి ప్రపంచానికి పూర్తిగా తెలియదు.

ప్రపంచ భాషల్లో చాలా వరకు ఇతర భాషలతో బంధుత్వం ఉంటుంది. కానీ వేరే ఏ ఇతర భాష తోటీ సంబంధం లేని భాషలు కొన్ని ఉన్నాయి. వీటిని ఒంటరి భాషలంటారు. వీటి భాషా కుటుంబంలో ఇదొక్క భాషే ఉంటుందన్నమాట. బాస్క్ భాష అలాంటిదే.

అపలా అత్రేయి (RV 8.91), గోధా (RV 10.134.6), ఘోష్ వంటి సంభాషణ శ్లోకాలలో మాట్లాడేవారుగా అసమానంగా కనిపిస్తారు . . ఋగ్వేదంలోని స్త్రీలు చాలా బాహాటంగా మాట్లాడతారు మరియు టెక్స్ట్‌లో పురుషుల కంటే ఎక్కువ లైంగిక విశ్వాసంతో కనిపిస్తారు.  వివాహానికి సంబంధించిన విస్తారమైన మరియు సౌందర్య స్తోత్రాలు ఋగ్వేద కాలంలో అభివృద్ధి చెందాయని సూచిస్తున్నాయి.  వరకట్నానికి సంబంధించిన ఆధారాలు తక్కువగా ఉన్నాయి మరియు అందులో సతీ సాక్ష్యం లేదా సంబంధిత వేద గ్రంథాలు లేవు . 

ఋగ్వేద శ్లోకాలు వచనం యొక్క కొన్ని సంస్కరణల్లో 8.83, 8.70, 8.77 మరియు 1.61 వంటి శ్లోకాలలో అన్నం మరియు గంజి గురించి ప్రస్తావించాయి;  అయినప్పటికీ, వరి సాగు గురించి చర్చ లేదు. అయాస్ (లోహం) అనే పదం ఋగ్వేదంలో ఉంది , అయితే అది ఏ లోహమో అస్పష్టంగా ఉంది. ఋగ్వేదంలో ఇనుము ప్రస్తావన లేదు , ఋగ్వేదం 1000 BCE కంటే ముందే రచించబడిందని పండితులు సహాయం చేశారు . శ్లోకం 5.63 "బంగారంలో కప్పబడిన లోహం" గురించి ప్రస్తావించింది, వేద సంస్కృతిలో లోహపు పని అభివృద్ధి చెందిందని సూచిస్తుంది.

ఋగ్వేదంలో కనిపించే కొన్ని దేవుళ్ళు మరియు దేవతల పేర్లు ప్రోటో-ఇండో-యూరోపియన్ మతం ఆధారంగా ఇతర నమ్మక వ్యవస్థలలో కనిపిస్తాయి , అయితే ఉపయోగించిన చాలా పదాలు ఇతర ఇండో-యూరోపియన్ భాషల పదాలతో సాధారణ మూలాలను పంచుకుంటాయి .అయితే, ఋగ్వేదంలోని దాదాపు 300 పదాలు ఇండో-ఆర్యన్ లేదా ఇండో-యూరోపియన్ కాదు, సంస్కృత మరియు వేద సాహిత్య పండితుడు ఫ్రిట్స్ స్టాల్ పేర్కొన్నాడు .  ఈ 300లో, కపర్డిన్ , కుమారా , కుమారి , కికటా వంటి అనేకం - భారతదేశంలోని తూర్పు మరియు ఈశాన్య (అస్సామీ) ప్రాంతంలో కనిపించే ముండా లేదా ప్రోటో-ముండా భాషల  నుండి వచ్చాయి , ఆస్ట్రోయాసియాటిక్ భాషలలో మూలాలు ఉన్నాయి . 300 మంది జాబితాలోని మిగిలినవి - మ్లెచ్చా మరియు నిర్ వంటివి  - భారతదేశంలోని దక్షిణ ప్రాంతంలో ద్రావిడ మూలాలను కలిగి ఉన్నాయి లేదా టిబెటో-బర్మన్ మూలాలకు చెందినవి.  ఒంటె, ఆవాలు మరియు గాడిద వంటి ఋగ్వేదంలో కొన్ని నాన్-ఇండో-యూరోపియన్ పదాలు బహుశా కోల్పోయిన మధ్య ఆసియా భాషకు చెందినవ ఋగ్వేద సంస్కృతం మాట్లాడే వ్యక్తులు ఇప్పటికే ముండా మరియు ద్రావిడ భాష మాట్లాడే వారితో సంభాషించారని, భాషాపరమైన భాగస్వామ్యం స్పష్టమైన సూచనలను అందిస్తుంది, మైఖేల్ విట్జెల్ పేర్కొన్నాడు.

భారతీయ ఉపఖండంలోని వాయువ్య ప్రాంతాలలో తొలి వచనం రూపొందించబడింది మరియు మరింత తాత్వికమైన తరువాతి గ్రంథాలు ఆధునిక యుగం హర్యానా రాష్ట్రమైన ప్రాంతంలో లేదా చుట్టుపక్కల ఉన్న ప్రాంతంలో కంపోజ్ చేయబడ్డాయి . 

హంసధ్వని మరియు శుభపంతువరాలి వంటి వారి కంపోజిషన్లలో ఋగ్వేద శ్లోకాలను చేర్చడం ద్వారా, ఇవి హిందువులలో దశాబ్దాలుగా ప్రసిద్ధి చెందాయి .

ఋగ్వేదం అత్యంత పురాతనమైన వేదము. ఇది ప్రధానంగా యాగాలలో దేవతాహ్వానానికి ఉపయోగించేది. ఋగ్వేదం దేవ వేదంగా చెప్పబడింది. ఋగ్వేదం అష్టకాలు, మండలాలు అనే విభాగాలతో కూడి ఉంది. అష్టకాలలో అధ్యాయాలు, అధ్యాయలలో వర్గాలూ ఉంటాయి. మండలాలలో అనువాకాలూ, అనువాకాలలో సూక్తాలు వుంటాయి. మొత్తం 1017 సూక్తాలు 10,580 ఋక్కులు 1,53,826 శబ్దాలు, వాటిలో 4,32,000 అక్షరాలు ఉన్నట్లు మహర్షి శౌనకుని వర్ణన. ఋగ్వేదం పద్యరూపంలో ఉంటుంది. ఋగ్వేదానికి ఐదు శాఖలున్నాయి. అవి 1 శాకల, 2 బాష్కల, 3 ఆశ్వలాయన, 4 మాండూక్య, 5 సాంఖ్యాయన. వీటిలో మొదటిదైన శాకల తప్ప ఇంకేవీ అందుబాటులో లేవు.


The Bronze Age is a historic period, lasting from approximately 3300 BC to 1200 BC. It is characterized by the use of bronze, the use of writing in some areas, and other features of early urban civilization. The Bronze Age is the second principal period of the three-age system proposed in 1836 by Christian Jürgensen Thomsen for classifying and studying ancient societies and history. It is also considered the second phase of three, in the Metal Ages.[1


ఋగ్వేదం అనేది ప్రాచీన భారతదేశం నుండి వేద సంస్కృత శ్లోకాల . కానానికల్ హిందూ మతాన్ని రూపొందించే నాలుగు గౌరవనీయమైన వేద పుస్తకాలలో (రూతి) ఇది ఒకటి. ప్రాచీన వేద సంస్కృత గ్రంథం ఋగ్వేదం. రెండవ సహస్రాబ్ది BCE నుండి, ఋగ్వేద శబ్దాలు మరియు గ్రంథాలు మౌఖికంగా ఆమోదించబడ్డాయి. వచన పొరలలో సంహిత, బ్రాహ్మణాలు, అరణ్యకాలు మరియు ఉపనిషత్తులు ఉన్నాయి.

ఋగ్వేదం అంతరాయం లేని చరిత్ర కలిగిన అరుదైన గ్రంథాలలో ఒకటి, ఎందుకంటే దాని ప్రధాన భాగం సాధారణంగా చివరి కాంస్య యుగానికి చెందినదిగా పరిగణించబడుతుంది. సాధారణంగా, దాని కూర్పు c మధ్య ఎక్కడో తేదీగా ఉంటుంది. 1500 మరియు 1000 BCE . ఈ వ్యాసం ఋగ్వేదంలోని అన్ని ముఖ్యమైన అంశాలను, అంటే ఋగ్వేదాన్ని రచించిన దాని స్వభావం మరియు ప్రాముఖ్యత, 10 మండలాలతో సహా దాని విభాగాలు, ముఖ్యమైన శ్లోకాలు మరియు మరిన్నింటిని కవర్ చేస్తుంది.


ఋగ్వేద-సంహిత, మొత్తం గ్రంథం పూర్తిగా పద్యాలతో కూర్చబడింది. దేవతలను స్తుతించడానికి ఉద్దేశించిన మంత్రాలను 'రిక్' అని సూచిస్తారు. ఫలితంగా, ఋగ్వేద-సంహిత అనేది ఋక్కుల (సంహిత) సమాహారం. ఋగ్వేదంలోని శాకల చక్రం లేదా పాఠశాల (శాఖ) మాత్రమే ఇప్పుడు అందుబాటులో ఉంది. ఋగ్వేద సంహితలో సుమారు 10552 మంత్రాలు, మండలాలు అనే పది సంపుటాలుగా విభజించబడ్డాయి . అనువాకులు, అనేక విభాగాలు, ప్రతి మండలాన్ని తయారు చేస్తారు.

ఋగ్వేద UPSC గమనికలు

ప్రతి అనువాకం సూక్తాలు అని పిలువబడే వివిధ శ్లోకాలతో కూడి ఉంటుంది మరియు ప్రతి సూక్తం ప్రమాదం అని పిలువబడే వివిధ శ్లోకాలతో కూడి ఉంటుంది. ఒక సూక్తం అనేక మంత్రాలను కలిగి ఉంటుంది. సూక్తానికి ఎన్ని మంత్రాలైనా ఉండవచ్చు. కొన్ని మంత్రాలతో కొన్ని సూక్తలు ఉన్నాయి, మరికొన్ని అనేక మంత్రాలతో ఉన్నాయి.

  • ప్రతి సూక్తంలో ఒక ఋషి (ఒక దర్శకుడు), ఒక దేవత (ఒక దేవుడు) మరియు ఒక చండస్ (ఒక మీటర్) ఉంటారని గుర్తుంచుకోవడం చాలా ముఖ్యం.
  • ఋగ్వేద సంహితలో 10552 మంత్రాలు, 10 మండలాలు, 85 అనువాకాలు మరియు 1028 సూక్తాలు ఉన్నాయి .
  • సాధారణంగా, ఋగ్వేద మంత్రాన్ని సూచించేటప్పుడు అనువాకం చెప్పబడదు.

ఋగ్వేద సారాంశం

మండలాలుగా సూచించబడే పది పుస్తకాలు ఋగ్వేదాన్ని రూపొందించాయి. 10,600 శ్లోకాలు మరియు 1,028 శ్లోకాలు ఈ సేకరణలో ఉన్నాయి. 35% శ్లోకాలు మరియు 25% ఋగ్వేదం అంగిరస్ (ఋషుల కుటుంబం)చే వ్రాయబడ్డాయి.

పురాతన ఆర్యన్ దేవతలతో పాటు, ఋగ్వేదంలో ఇతర ముఖ్యమైన ప్రాథమిక దేవతలు కూడా ఉన్నారు. వీటిలో ఆకాశ దేవుడు వరుణుడు, అగ్ని దేవుడు అగ్ని మరియు సూర్య దేవుడు ఉన్నారు.

  • ఋగ్వేదం హిందువుల దేవుడైన శివుడిని పర్వతం మరియు తుఫాను దేవుడు రుద్రకు ఆపాదించింది.
  • ఋగ్వేదం ప్రకారం, హిందూ దేవతల త్రిమూర్తులలో ఒకరైన విష్ణువు ఒకప్పుడు తక్కువ దేవత.
  • ఋగ్వేదంలో ప్రసిద్ధ గాయత్రీ మంత్రం కూడా ఉంది.
వాస్తవాలువివరణ
ఋగ్వేదం రచించారువేద వ్యాసుడు
ఋగ్వేదంలో దేవతలు33 దేవతలు
ఋగ్వేదం వ్రాయబడింది1500 మరియు 1200 BCE మధ్య.
ఋగ్వేదంలో ప్రధాన దైవంఇంద్రుడు


గాయత్రీ మంత్రం లోని ప్రతి అక్షరం బీజాక్షరమని మహిమాన్వితమైనదని విజ్ఞుల భావన. ఈ మంత్రం జపిస్తే సకల దేవతలను స్తుతించినట్లని పెద్దలచే సూచింపబడింది. మంత్రంలోని ప్రతి పదానికి అర్ధం క్రింద చూడండి.

  • ఓం = పరమేశ్వరుడు సర్వరక్షకుడు.
  • భూః = సత్ స్వరూపుడు (ఉనికి కలవాడు).
  • భువః = చిత్ స్వరూపుడు (జ్ఞాన రూపుడు).
  • స్వః = ఆనంద స్వరూపుడు (దుఃఖరహితుడు).
  • తత్ = అట్టి సచ్చినానంద లక్షణయుక్తమైన పరమేశ్వరుడు.
  • సవితుః = ఈ సృష్టి కర్త.
  • వరేణ్యం = సుఖ స్వరూపుడగుటచే జీవులందరి చేత ఆరాధింపబడేవాడు.
  • భర్గః = శుద్ధ స్వరూపుడు (పాప రహితుడు).
  • దేవస్యః = అట్టి అనేక దివ్యగుణములు కలిగిన దేవుని యొక్క దివ్యస్వరూపము.
  • ధీమహి = హ్రుదయాంతరాల్లో (ఆత్మలో ఏకమై)
  • యః = ఆ పరమేశ్వరుడు.
  • నః ద్యః = మా బుద్ధులను.
  • ప్రచోదయాత్ = సత్కర్మలయందు ప్రేరేపించి అభ్యుదయ శ్రేయములు పొంద సమర్ధం చేయుగాక.
శిక్ష, వ్యాకరణం, ఛందస్సు, నిరుక్తం - ఈ నాలుగు వేదాంగాలు భాషకి సంబంధించినవి

గార్గి వాచక్నవి (సంస్: गार्गी वाचक्नवी ( దేవనాగరి ); గార్గి వాచక్నవి, ఒక ప్రాచీన భారతీయ ఋషి మరియు తత్వవేత్త . వేద సాహిత్యంలో , ఆమె గొప్ప సహజ తత్వవేత్తగా గౌరవించబడింది ,ప్రసిద్ధ వేదాలను వివరించేది, మరియు బ్రహ్మవాదిని అని పిలుస్తారు , బ్రహ్మ విద్య యొక్క జ్ఞానం ఉన్న వ్యక్తి. బృహదారణ్యక ఉపనిషత్‌లోని ఆరవ మరియు ఎనిమిదవ బ్రాహ్మణంలో , విదేహ రాజు జనకుడు నిర్వహించిన బ్రహ్మయజ్ఞం అనే తాత్విక చర్చలో ఆమె పాల్గొంటున్నందున ఆమె పేరు ప్రముఖమైనది మరియు ఆమె ఆత్మ (ఆత్మ) సమస్యపై గందరగోళ ప్రశ్నలతో యాజ్ఞవల్క్య మహర్షిని సవాలు చేసింది. ) ఆమె ఋగ్వేదంలో అనేక శ్లోకాలు వ్రాసినట్లు కూడా చెబుతారు . ఆమె తన జీవితమంతా బ్రహ్మచారిగా కొనసాగింది మరియు సాంప్రదాయ హిందువులచే పూజించబడింది

నల్ల సముద్రం, కాస్పియన్ సముద్రాల మధ్య ఉన్న గడ్డిభూముల (స్టెప్పీలు) నుండి ఆర్యులు భారతదేశానికి వలస వచ్చారని, ఆ ప్రాంతమే ఇండో-యూరోపియన్ భాషలకు మూలస్థానమనీ ఇండో యూరోపియన్ వలస నమూనా (ఆర్యుల దండయాత్ర సిద్ధాంతానికి కొత్త రూపం) ప్రతిపాదిస్తుంది. ప్రస్తుతం ప్రాచుర్యంలో ఉన్న ఈ ఇండో యూరోపియన్ వలస నమూనాకు ఈ దేశీయ ఆర్యుల సిద్ధాంతం ప్రత్యామ్నాయంగా నిలుస్తోంది.

భారతీయ చరిత్ర, గుర్తింపుకు సంబంధించి సాంప్రదాయిక, మతపరమైన అభిప్రాయాలపై ఈ ప్రతిపాదన ఆధారపడి ఉంది. హిందుత్వ రాజకీయాల్లో ఈ సిద్ధాంతం ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. హిందూ మతం, భారతదేశ చరిత్ర, భారతీయ పురావస్తు శాస్త్రాలకు చెందిన పండితులు ఎక్కువగా ఈ సిద్ధాంతాన్ని సమర్ధిస్తారు.  ప్రధాన స్రవంతి పండితుల్లో దీనికి అంతగా మద్దతు లేదు దేశీయ ఆర్యులు అనేవారు భారతదేశ చరిత్రలో ఎక్కడ కనిపించలేదని ప్రధాన స్రవంతి పండితులు ఎక్కువగా నమ్ముతారు.

రోమిల్లా థాపర్ వాదన ఇలా ఉంది: భారతదేశానికి హిందూ గుర్తింపును నిర్మించాలనే తహతహతో సావర్కర్, గోల్వాల్కర్ల నేతృత్వంలోని హిందూ జాతీయవాదులు, అసలు హిందువులే ఆర్యులని, వారు భారతదేశానికే చెందినవారని, ఆర్యుల దండయాత్ర అనేది లేనేలేదు, భారత ప్రజల మధ్య ఘర్షణేమీ లేదు, ఆర్యులు సంస్కృత భాష మాట్లాడేవారు. ఆర్య నాగరికతను వారు భారతదేశం నుండి పశ్చిమానికి విస్తరించారు.

"దేశీయ ఆర్యుల" ఆలోచన సావర్కర్, గోల్వాకర్ రచనల్లో ఉందని విట్జెల్ కూడా కనుక్కున్నాడు. ఉపఖండానికి "అర్యులు" వలస వచ్చారనడాన్ని గోల్వాల్కర్ (1939) ఖండించాడు. విట్జెల్ దీన్ని విమర్శిస్తూ ఈ భావన సమకాలీన ఫాసిజం చెప్పే రక్తం, మట్టిని గుర్తుచేస్తోందని చెప్పాడు. ఈ ఆలోచనలు అంతర్జాతీయవాదం పైన, సామాజికత పైనా ఆధార పడ్డ నెహ్రూ-గాంధీ ప్రభుత్వాల కాలంలో ఉద్భవించినందున, అవి అనేక దశాబ్దాలుగా నిద్రాణమై ఉన్నాయనీ,1980 లలో మాత్రమే అవి ప్రాముఖ్యతను సంతరించుకున్నాయనీ కూడా విట్జెల్ చెప్పాడు

ఋగ్వేదం అత్యంత పురాతనమైన వేదము. ఇది ప్రధానంగా యాగాలలో దేవతాహ్వానానికి ఉపయోగించేది. ఋగ్వేదం దేవ వేదంగా చెప్పబడింది. ఋగ్వేదం అష్టకాలు, మండలాలు అనే విభాగాలతో కూడి ఉంది. అష్టకాలలో అధ్యాయాలు, అధ్యాయలలో వర్గాలూ ఉంటాయి. మండలాలలో అనువాకాలూ, అనువాకాలలో సూక్తాలు వుంటాయి. మొత్తం 1017 సూక్తాలు 10,580 ఋక్కులు 1,53,826 శబ్దాలు, వాటిలో 4,32,000 అక్షరాలు ఉన్నట్లు మహర్షి శౌనకుని వర్ణన. ఋగ్వేదం పద్యరూపంలో ఉంటుంది. ఋగ్వేదానికి ఐదు శాఖలున్నాయి. అవి 1 శాకల, 2 బాష్కల, 3 ఆశ్వలాయన, 4 మాండూక్య, 5 సాంఖ్యాయన. వీటిలో మొదటిదైన శాకల తప్ప ఇంకేవీ అందుబాటులో లేవు.

సోమా అనే వ్యక్తి దేవత "మొక్కల యజమాని", వ్యాధిని నయం చేసేవాడు మరియు సంపదలను ప్రసాదించేవాడు . సోమా కల్ట్ పురాతన ఇరానియన్ల యొక్క సంబంధిత హామా కల్ట్‌కు అనేక సారూప్యతలను ప్రదర్శిస్తుంది మరియు పురాతన ఇండో-యూరోపియన్‌లలో ఒక రకమైన దేవతల అమృతంలో భాగస్వామ్య నమ్మకాలను సూచిస్తుంది.

నాలుగు వేదాలకు సంబంధించి ఎన్ని ఉపనిషత్తులు ఉన్నాయి మరియు అవి ఏమిటి?
అటువంటి ఉపనిషత్తులు 13 ఉన్నాయి. అవి - బృహదారణ్యక ఉపనిషత్తు, ఛాందోగ్య ఉపనిషత్తు, తైత్తిరీయ ఉపనిషత్తు. ఐతేరేయ ఉపనిషత్తు, కౌసితకీ ఉపనిషత్తు, కేన ఉపనిషత్తు, కథా ఉపనిషత్తు, ఈశ ఉపనిషత్తు, శ్వేతాశ్వతర ఉపనిషత్తు, ముండక ఉపనిషత్తు, ప్రశ్న ఉపనిషత్తు, మైత్రి ఉపనిషత్తు, మాండూక్య ఉపనిషత్తు

ఐతరేయ ఉపనిషత్తు : ఋగ్వేదంలో పొందుపరచబడిన, ఐతరేయ మొదటి రెండు ఉపనిషత్తులలో ప్రస్తావించబడిన అనేక ఇతివృత్తాలను పునరావృతం చేస్తుంది, కానీ కొంచెం భిన్నంగా, ధర్మానికి అనుగుణంగా జీవించే జీవితంలో మానవ స్థితి మరియు ఆనందాలను నొక్కి చెబుతుంది .

కౌసితకీ ఉపనిషత్తు : ఋగ్వేదంలో పొందుపరచబడిన ఈ ఉపనిషత్తు మరెక్కడా ప్రస్తావించబడిన ఇతివృత్తాలను కూడా పునరావృతం చేస్తుంది, అయితే వ్యక్తులు ఒకరి నుండి మరొకరు/దేవుని నుండి వేరు చేయబడిన అనుభూతిని కలిగించే వ్యక్తిత్వం యొక్క భ్రాంతిపై ఉద్ఘాటనతో ఉనికి యొక్క ఐక్యతపై దృష్టి పెడుతుంది.

కేన ఉపనిషత్తు : సామవేదంలో పొందుపరచబడిన, కేన కౌశితకి మరియు ఇతరుల నుండి జ్ఞాన శాస్త్రాన్ని దృష్టిలో ఉంచుకుని ఇతివృత్తాలను అభివృద్ధి చేస్తుంది. ఆధ్యాత్మిక సత్యం యొక్క మేధోపరమైన అన్వేషణ భావనను కేన తిరస్కరించింది, స్వీయ-జ్ఞానం ద్వారా మాత్రమే బ్రహ్మాన్ని అర్థం చేసుకోగలడు.

కథా ఉపనిషత్తు : యజుర్వేదంలో పొందుపరచబడిన కథ, గతం లేదా భవిష్యత్తు గురించి చింతించకుండా వర్తమానంలో జీవించడం యొక్క ప్రాముఖ్యతను నొక్కి చెబుతుంది మరియు మోక్షం యొక్క భావనను మరియు దానిని వేదాలు ఎలా ప్రోత్సహిస్తున్నాయి.

ఇషా ఉపనిషత్తు : యజుర్వేదంలో పొందుపరిచిన ఈశా ఏకత్వం మరియు ద్వంద్వత్వం యొక్క భ్రాంతిపై దృష్టి పెడుతుంది మరియు ఒకరి ధర్మానికి అనుగుణంగా ఒకరి కర్మను నిర్వహించడం యొక్క ప్రాముఖ్యతపై ఉద్ఘాటిస్తుంది .

శ్వేతాశ్వతర ఉపనిషత్తు : యజుర్వేదంలో పొందుపరచబడినది, మొదటి కారణంపై దృష్టి కేంద్రీకరించబడింది. ఆత్మ మరియు బ్రహ్మం మధ్య సంబంధాన్ని మరియు స్వీయ-వాస్తవికతకు సాధనంగా స్వీయ-క్రమశిక్షణ యొక్క ప్రాముఖ్యతను చర్చిస్తూ పని కొనసాగుతుంది

ముండక ఉపనిషత్తు : అథర్వవేదంలో పొందుపరచబడినది, మేధో జ్ఞానం కంటే వ్యక్తిగత ఆధ్యాత్మిక జ్ఞానంపై దృష్టి పెడుతుంది. టెక్స్ట్ స్వీయ-వాస్తవికతగా నిర్వచించబడిన "అధిక జ్ఞానం"తో ఉన్నత మరియు తక్కువ జ్ఞానం మధ్య వ్యత్యాసాన్ని చేస్తుంది.

ప్రశ్న ఉపనిషత్తు : అథర్వ వేదంలో పొందుపరచబడినది, మానవ స్థితి యొక్క అస్తిత్వ స్వభావానికి సంబంధించినది. పునర్జన్మ మరియు మరణ చక్రం నుండి ఒకరి స్వీయ విముక్తికి మార్గంగా ఇది భక్తిపై దృష్టి పెడుతుంది.

మైత్రి ఉపనిషత్తు : యజుర్వేదంలో పొందుపరచబడింది మరియు మైత్రాయనియ ఉపనిషత్ అని కూడా పిలుస్తారు, ఈ పని ఆత్మ యొక్క రాజ్యాంగం, మానవులు బాధపడే వివిధ మార్గాలపై మరియు స్వీయ-వాస్తవికత ద్వారా బాధల నుండి విముక్తిపై దృష్టి పెడుతుంది.

మాండూక్య ఉపనిషత్తు : అథర్ వేదంలో పొందుపరచబడిన ఈ పని OM యొక్క పవిత్ర అక్షరం యొక్క ఆధ్యాత్మిక ప్రాముఖ్యతతో వ్యవహరిస్తుంది . జీవిత పరధ్యానాల నుండి నిర్లిప్తత అనేది ఒకరి ఆత్మను గ్రహించడంలో ముఖ్యమైనదిగా నొక్కి చెప్పబడుతుంది .

ఉపనిషత్తులలో ఏదైనా ఒకటి ప్రేక్షకులకు అంతిమ సత్యాన్ని గ్రహించడానికి వారి స్వంత ఆధ్యాత్మిక పోరాటంలో పాల్గొనడానికి అవకాశాన్ని అందిస్తుంది, అయితే, వేదాలతో కలిపి, అవి మనస్సు మరియు రోజువారీ జీవితంలోని స్పృహ యొక్క ఉన్నత స్థాయిల వైపుకు ఒకరిని ఉన్నతీకరించగలవని భావిస్తారు. . ఎవరైనా గ్రంథాలతో ఎంత ఎక్కువ నిమగ్నమైతే, దైవిక జ్ఞానానికి అంత దగ్గరవుతుందని పేర్కొన్నారు. సత్యాన్ని పట్టుకోవడంలో హేతుబద్ధమైన, మేధోపరమైన ప్రయత్నాలను తిరస్కరించడంపై పదేపదే నొక్కి చెప్పడంతో విభేదించే ఉపన్యాసాల యొక్క అంతర్గతంగా హేతుబద్ధమైన, మేధోపరమైన, స్వభావం యొక్క వైరుధ్యం ద్వారా ఇది ప్రోత్సహించబడుతుంది. దైవిక సత్యం చివరకు ఒకరి స్వంత ఆధ్యాత్మిక పని ద్వారా మాత్రమే అనుభవించబడుతుంది. ఉపనిషత్తుల యొక్క ఈ అంశం బౌద్ధమతం, జైనమతం మరియు సిక్కు మతాల అభివృద్ధిని ప్రభావితం చేస్తుంది.

గార్గి వాచక్నవి (సంస్: गार्गी वाचक्नवी ( దేవనాగరి ); గార్గి వాచక్నవి, ఒక ప్రాచీన భారతీయ ఋషి మరియు తత్వవేత్త . వేద సాహిత్యంలో , ఆమె గొప్ప సహజ తత్వవేత్తగా గౌరవించబడింది ,ప్రసిద్ధ వేదాలను వివరించేది, మరియు బ్రహ్మవాదిని అని పిలుస్తారు , బ్రహ్మ విద్య యొక్క జ్ఞానం ఉన్న వ్యక్తి. బృహదారణ్యక ఉపనిషత్‌లోని ఆరవ మరియు ఎనిమిదవ బ్రాహ్మణంలో , విదేహ రాజు జనకుడు నిర్వహించిన బ్రహ్మయజ్ఞం అనే తాత్విక చర్చలో ఆమె పాల్గొంటున్నందున ఆమె పేరు ప్రముఖమైనది మరియు ఆమె ఆత్మ (ఆత్మ) సమస్యపై గందరగోళ ప్రశ్నలతో యాజ్ఞవల్క్య మహర్షిని సవాలు చేసింది. ) ఆమె ఋగ్వేదంలో అనేక శ్లోకాలు వ్రాసినట్లు కూడా చెబుతారు . ఆమె తన జీవితమంతా బ్రహ్మచారిగా కొనసాగింది మరియు సాంప్రదాయ హిందువులచే పూజించబడింది . (సశేషం)
వేద బ్రాహ్మణులకు కూడా వారి భోజనంలో "బీఫ్" ఉండేదని
వారు రాసుకున్న, నమ్మిన గ్రంథాల్లోనే రాయబడింది.
ఇవే ఋజువులు.    

1 - “ అధో అన్నం వాయ్ గోవా” –  "వాస్తావానికి గోవు మన ఆహారం “. – (ఐతేరియ బ్రహ్మణ్యం: - 111.9.8 ) 

2 - “ మాంసం లేకుండా మధువు ను తీసుకోవడం సాధ్యంకాదు “ ( ఆశ్వలాయన గృహ్య సూత్రం: 1-4 ) 

3 - "పండితుడు , ప్రసిద్ధుడు , సామాజికుడు , శ్రోతలున్న వక్త , వేదపాటి , దీర్గాయుష్మంతుడు  అగు పుతున్ని కనాలన్న కోరికగల తల్లి, ఆబోతు లేదా ఎద్దు మాంసం నేతితో వండుకొని తినవలయును" 
(బృహదారణ్యకం )

4 – “ వయస్సు లో వున్న దూడది కానీ , లేదా ముదురు వయస్సు లో వున్న ఎద్దుది కానీ భుజించాలి “  (శంకారాచార్యులు)

5 – “ నా శరీరం మాంసమై ఉన్నంత వరకు నేను లేత ఆవు మాంసం తింటాను “. – ( యజ్ఞావల్కుడు - శతపద బ్రాహ్మణం )

6- భరద్వాజుడు ఒక అవుదూడను వధించి రాముడిని బోజనానికి ఆహ్వానించాడు ( రామాయణం ) 

7- ఎన్ని యజ్ఞాలు , యాగాలు చేసినా మాంసం తిననివాడు రాబోయే ఇరవై జన్మలు జంతువుగానే పుడతాడు. ( మనుధర్మ శాస్త్రం - 35 వ సూక్తం )

8 – ఇంట్లో ఎద్దు మాంసం తినొచ్చు , పాలు ఇచ్చే ఆవులను దూడలను బలి ఇవ్వచ్చు కానీ కటిక వానికి అమ్మకుడదు. ( కౌటిల్యుని అర్ధ శాస్త్రం ) 

9 – ఉత్తర క్రియలలో ( దశదిన కర్మ లో) భాగం గా ఆవునో , ఎద్ధునో వధించి బ్రాహ్మణులకు విందు ఇచ్చేవారు. ( రుగ్వేదం 10 ,14 -1 )  

10 – రంతి దేవుని వంట గదిలో ఆవును వధించి ధాన్యం తో పాటు మాంసం వడ్డించేవారు ( అధర్వణ వేదం – 11.2 , 4 )  

11 – ఇంద్రునికి , శివునికి గోవులు బలివ్వాలి , గర్భిని స్త్రీ లు ఎర్ర ఆవు మాంసం తింటే పండంటి బిడ్డ కు జన్మనిస్తారు. ( యాజ్ఞవల్క స్మృతి )  

12 – ఒక విషయం ఆశ్చర్యం కలిగిస్తుంది, ప్రాచిన , ఆద్యాత్మిక గ్రంథాలూ , సనాతన బోధనల సారం ఇప్పటికి విస్మయం కలిగిస్తుంది, గో మాంసం తిననివారు ఎన్నటికి నిజమైన హిందువు కానేరడు. ( వివేకానంద:- ది కంప్లీట్ వర్క్స్ అఫ్ వివేకానంద, వాల్యూం నెంబర్ 3 పేజి 356 )


ఋగ్వేదం - విషయాలు

  1. ఋగ్వేదం – హిందూ ధర్మంలోని ప్రథమ వేదం.
  2. ఋగ్వేద సారాంశం – దేవతా స్తోత్రాల సంకలనం.
  3. ఎవరు రచించారు? – అనేక ఋషులు (ఒక వ్యక్తి కాదు).
  4. ప్రాముఖ్యత – ప్రాచీన జ్ఞాన సంపద, ఆధ్యాత్మిక మార్గదర్శకం.
  5. 10 మండలాలు – స్తోత్రాల గుంపులుగా విభజన.
  6. ముఖ్య శ్లోకాలు – గాయత్రీ మంత్రం వంటి ప్రసిద్ధ మంత్రాలు.
  7. UPSC – భారత చరిత్ర, సాంస్కృతిక అంశాలలో ప్రాధాన్యం.
CONCEPT ( development of human relations and human resources )