బౌద్ధం బుద్ధుడు–ఆదిశంకరులు–నాగార్జునుల తత్వశాస్త్రాలకు సంబంధించిన ముఖ్యమైన టాపిక్స్.
🟡 1. బుద్ధుడు (Buddha)
బౌద్ధమత స్థాపకుడు.
నిజమైన దుఃఖం (Suffering), దాని కారణం, దాని నివృతి, మరియు మార్గం గురించి బోధించాడు (ఆర్య సత్యాలు).
ఆయన తత్వం కారణ–ఫల సిద్ధాంతం, అనిత్యత (Impermanence), అహంకార లేని జీవితం (No-self) మీద నిలుస్తుంది.
🟢 2. ఆచార్య నాగార్జున (Acharya Nagarjuna)
బౌద్ధ తత్వంలో మహాయాన సంప్రదాయానికి మేధావి.
మధ్యమక శాస్త్రం (Madhyamika Philosophy) స్థాపకుడు.
ఆయన ముఖ్య సిద్ధాంతం: శూన్యవాదం (Śūnyatā) → అన్ని వస్తువులు స్వభావం లేని, కారణ–కార్య సంబంధం పై ఆధారపడినవి.
🔵 3. ఆది శంకరాచార్యులు (Adi Shankaracharya)
అద్వైత వేదాంత స్థాపకుడు.
పరమసత్యం బ్రహ్మం మాత్రమే; ప్రపంచం మాయ (Illusion) అని అన్నారు.
ఆయన తత్వం → మిథ్యావాదం (ప్రపంచం నిజం కాదు, అనుభవంలో కనిపిస్తున్న మాయ మాత్రమే).
🟣 4. ప్రతిత్యసముత్పాదం (Pratītyasamutpāda / Pratityasamutpadam)
తెలుగు: కారణ–ఫల సిద్ధాంతం / పరస్పర ఆధారబద్ధత
బౌద్ధ తత్వశాస్త్రంలో ముఖ్యమైన మూల సూత్రం.
“ఒకటి ఉండటానికి ఇంకొకటి కారణం అవుతుంది.”
ఏదీ స్వతంత్రంగా, శాశ్వతంగా లేదు.
ఉదాహరణ:
విత్తనం → మొలక → చెట్టు → పండు
ఒక్కటి లేకుంటే తరువాతిది ఉండదు.
సారాంశం:
👉 Everything exists because of something else. Nothing exists independently.
🟠 5. మధ్యమ వాదం (Madhyamavadam)
Founder: Acharya Nagarjuna
Another name: Madhyamika / Middle Path Philosophy
శాశ్వతవాదం (Everything is permanent)
నాస్తికవాదం (Nothing exists)
ఈ రెండింటి మధ్యలోని మధ్యమ మార్గం.
ముఖ్య సూత్రం:
👉 ప్రపంచంలోని వస్తువులు శూన్యం; అవి స్వభావ రహితం; అవి కారణ–ఫల సంబంధం వల్ల మాత్రమే కనిపిస్తాయి.
🟤 6. మిథ్యా వాదం / మిథ్యావాదం (Mithyavadam)
Founder: Adi Shankaracharya
Advaita Vedanta Principle
జగత్ = మిథ్యా
(Neither true nor false — "Vyavaharika Satya")
పరమసత్యం = బ్రహ్మం మాత్రమే నిజం.
ప్రపంచం → ఇంద్రియ మాయ, అవిద్య వల్ల కనిపించే భ్రమ.
సూత్రం:
👉 Brahman is the only truth; the world is an illusion (Mithya).
⭐ సరళంగా 3 లైన్ల పోలిక
Concept Founder Meaning
Pratityasamutpada Buddha అన్నీ పరస్పర ఆధారంగా జరుగుతాయి; స్వతంత్రం ఏదీ లేదు
Madhyamavadam Nagarjuna శూన్యవాదం; Neither real nor unreal; Middle path
Mithyavadam Adi Shankara జగత్ మిథ్యా; Brahman alone is real
